Volleybal is een dynamische en tactische sport die veel meer vereist dan alleen een goede sprongkracht en uithoudingsvermogen. Of je nu een beginnend volleyballer bent, je vaardigheden wilt verbeteren of gewoon meer inzicht wilt krijgen in de sport, dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van handige aspecten binnen het volleybal. We bespreken de cruciale rol van de spelverdeler, tactische overwegingen, essentiële regels, trainingstips en de onmisbare items in je sporttas.
De Spil van het Spel: De Spelverdeler
De spelverdeler wordt vaak beschouwd als de belangrijkste positie in het volleybal. Deze speler is de "as van het systeem", de "spil van het spel". Bij vrijwel iedere aanval raakt de spelverdeler de bal en bepaalt wie op welk moment wordt aangespeeld. Deze beslissingen worden genomen op basis van verschillende factoren, waaronder de blokkering van de tegenstander, de positie van de sterkste aanvaller en de zwakke plekken in de verdediging van de tegenpartij.
Communicatie en Leiderschap
Een goede spelverdeler is meer dan alleen een technisch vaardige speler. Communicatie en leiderschap zijn essentieel. Teamgenoten moeten zich op hun gemak voelen en alles tegen de spelverdeler kunnen zeggen. Positieve en constructieve feedback is belangrijk, evenals het vermogen om met kritiek om te gaan. Door het systeem goed te kennen en te weten wat er van jou en je teamgenoten verwacht wordt, kan de spelverdeler als een "coach in het veld" fungeren.
Tactische Variatie en Besluitvorming
Het is verleidelijk om vast te houden aan een voorspelbaar patroon, zoals een set-up voorover, dan naar de middenspeler en dan achterover. Hoewel dit prima is bij een ruime voorsprong, is het cruciaal om in cruciale momenten te weten wie je waar en wanneer moet aanspelen. Iedere aanvaller heeft zijn voorkeursplek en staat tegenover een blokkeerder. Het herkennen van deze situaties en het maken van de juiste beslissing is wat een goede spelverdeler onderscheidt. Bijvoorbeeld, als de tegenstander een kleine rechtsvoor blokkeerder heeft en jouw sterkste aanvaller staat daar tegenover, dan is de keuze snel gemaakt.
Technische Vaardigheden en Misleiding
Voordat je de bal wegspeelt, is het belangrijk dat je handen hoog en in dezelfde houding zijn. Dit maakt het lastiger voor de tegenstander om je te lezen. Werk aan "snelle handjes" door thuis tegen een muur te oefenen. Door sneller op de plek te zijn waar de bal komt, ben je in staat om vanuit dezelfde houding de bal te spelen en de tegenstander te misleiden. Vermijd het krommen van je rug, omdat dit een signaal kan zijn voor een set-up achterover.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Training en Ontwikkeling
Net als elke andere positie vereist de rol van spelverdeler constante training en ontwikkeling op technisch, tactisch en fysiek vlak. Betrek je coach bij het opstellen van een persoonlijk prestatieplan om je doelen te bereiken. Ritme is heel belangrijk bij spelverdelen.
Belangrijke Volleybalregels
Binnen de balsport volleybal zijn er een aantal regels welke de spelers tijdens elke wedstrijd moeten naleven. Hieronder volgen een aantal van de belangrijkste regels voor volleybal wedstrijden.
- Een speler mag de bal niet twee keer achter elkaar raken, tenzij de speler blokkeert.
- De bal mag geen voorwerpen buiten het veld raken. Hetzelfde geldt voor de antennes.
- De spelers mogen op geen enkel moment het net raken of de randen van het net raken.
- Spelers mogen hoogstens 3 keer achtereenvolgend met de bal contact hebben. Hierbij geldt een blokkering niet als het hebben van balcontact.
- Een team kan een punt scoren door de bal op het speelveld van de tegenstander te slaan. Dit moet wel binnen de lijnen van het speelvlak geschieden. Je kunt ook een punt scoren als de andere team een fout maakt.
- Het team dat een punt heeft gescoord, wint niet alleen een punt, maar heeft daarmee ook het recht om te serveren.
- In elke set heeft elke team recht op twee time outs
- In geval de libero een bovenhandse pas geeft binnen de drie meter zone, dan mag er geen aanvalsactie worden ingezet.
- Als achterspelers afzetten binnen de drie meter zone dan mogen de achterspelers de bal niet over het net spelen. Dit mogen zij ook niet als de bal boven de netrand is.
- Als een speler het net onder gaat op het speelveld van het ander team. Je mag het ander team ook niet beperken of hinderen op hun speelveld. Ook de voeten mogen niet op of over de middenlijn komen. Ook dit geldt als het staan op het speelvlak van de tegenstander. Dit kan resulteren in een punt voor de tegenpartij.
- Spelers mogen worden gewisseld voor het begin van een rally. Elk team heeft maximaal 6 wisselmomenten per set. Een speler die is gevraagd om te wisselen mag alleen voor dezelfde speler weer worden gewisseld. Zo heb je dus constant dezelfde spelers op het veld.
Thuis Trainen: Slimme Oplossingen
Zelfs als je niet kunt trainen of wedstrijden spelen, zijn er manieren om je volleybalvaardigheden te verbeteren. William Klaver, bondscoach van Pre Jeugd Oranje meisjes, benadrukt het belang van creativiteit en slimme oplossingen.
Mikpunten en Doelstellingen
Maak gebruik van een muur en stel mikpunten vast. Serveer op het ene mikpunt en pas naar het andere mikpunt. Stel doelen voor jezelf en maak het moeilijker als je ze bereikt. Bijvoorbeeld, probeer tien keer een mikpunt te raken met je service.
Jezelf Opnemen en Analyseren
Neem jezelf op met je telefoon of tablet en analyseer je techniek. Deel de video met je trainer voor feedback. Zo ben je niet alleen thuis aan het trainen, maar ben je ook een beetje je eigen trainer.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
VolleyFit
De Nevobo heeft speciaal voor volleyballers het VolleyFit programma ontwikkeld, waarmee zowel kracht als balvaardigheid getraind wordt.
Verdediging: De Bal van de Grond Houden
De aanval is de beste verdediging, hoor je wel eens als het over voetbal gaat. Om die bal ook daadwerkelijk van de grond te houden, moeten we goed verdedigen. Daarvoor is het handig om een duidelijk verdedigingssysteem te hanteren. Net zoals bij zoveel andere beslissingen in het volleybal (en in het hele leven, eigenlijk) geldt voor de opstelling van de veldverdediging dat die van verschillende dingen afhankelijk is. Als eerste is het belangrijk om jouw eigen spelersgroep te kennen. Ten tweede kun je de verdediging natuurlijk afstemmen op de aanvalsmogelijkheden van de tegenstander. Wanneer de passer-loper van je tegenstander heel gemakkelijk diagonaal langs het blok slaat, dan kun je daar rekening mee houden in je veldverdediging. Heeft hun diagonaal de neiging om veel te prikken of te shotten? Tot slot is de veldverdediging natuurlijk erg afhankelijk van jullie eigen gemaakte blokafspraken. Als de blokkering goed rechtdoor dicht zit, hoeven daar niet twee man in het achterveld te verdedigen.
3-1-2 Systeem
In dit systeem is de middenachter verantwoordelijk voor de blokdekking. Hij schuift met de aanval mee en gaat aan de binnenkant van het blok juist buiten de 3-meterlijn zitten. Je ziet dat de spelers niet zo veel hoeven te verplaatsen.
3-2-1 Systeem
In het 3-2-1-systeem zijn er twee achterspelers verantwoordelijk voor de tips achter het blok, namelijk de spelers op positie 1 en positie 5. Dit wordt ook wel rotatieverdediging genoemd, omdat alle verdedigende spelers bij een aanval over links naar rechts draaien en andersom. Een nadeel van dit systeem is de grote verplaatsing die verdediger 6 moet maken. Een voordeel is dat de aanval van de middenman van de tegenstander beter te verdedigen is dan bij een 3-1-2-systeem. Je kunt als trainer ook de afspraak maken om met de blokkering de lijn dicht te zetten. In dat geval is het voor verdediger 6 niet noodzakelijk om op de lijn te verdedigen, de blokkering schermt immers deze aanvalsrichting af. De verdediger 6 blijft in het midden of gaat iets richting positie 5. Alle verdedigers behalve speler 6 roteren dezelfde kant op. Dit 3-2-1-systeem is handig als de speler op positie 1 een zwakke(re) verdediger is.
In dit systeem schuift de voorspeler die niet blokkeert (vrije netverdediger) achter de blokkering. Vooral wanneer speler 4 de middenblokkering ondersteunt is dit systeem eenvoudig. Ook staat de spelverdeler (vaak één van de betere verdedigers) meestal op positie 1 en kan die dus nu zijn steentje aan de verdediging bijdragen. Een nadeel van dit systeem is dat speler 4 na de verdediging een grote afstand moet afleggen om weer op zijn eigen positie aan te vallen. Een ander nadeel komt voor wanneer de spelverdeler voorspeler is en er bij de tegenstander op positie 2 wordt aangevallen.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Vier Diepe Verdedigers
In het geval dat de tegenstander bijna geen tipballen over het blok speelt, is het misschien wel verstandig om geen enkele verdediger als blokdekker te laten fungeren. We hebben dan vier diepe verdedigers. De verdedigers op positie 1 en 4 zijn nu verantwoordelijk voor de eventuele tips (1 voor de tips achter het blok, 4 voor tips in het centrum).
Zoals gezegd zijn er nog veel meer mogelijke opstellingen. Bovendien kan het voorkomen dat er geen 2-blok aan de buitenkant kan worden geformeerd, bijvoorbeeld als de middenblokkeerder volledig voor de tempo-aanval op midden gaat, of door zijn middenaanvaller naar de verkeerde kant wordt gedwongen.
Onmisbare Items in je Volleybaltas
Of je nu beginnend volleyballer bent, volleyballer wilt worden of al jaren bezig bent met volleyballen: iedereen vergeet wel eens de schoenen of iets anders belangrijks.
Volleybalschoenen
Je volleybalschoenen kunnen echt niet ontbreken in jouw sporttas. Je mag namelijk niet met buitenschoenen de zaal in. Dit is omdat de vloer van de sporthal dan vies en lelijk wordt. Als de vloer vies is, wordt de sport een stuk gevaarlijker en ga je sneller door je enkel.
Kniebeschermers
Er zijn veel verschillende soorten kniebeschermers. Iedereen heeft andere soorten en maten. Maar het is zeker niet verstandig om te volleyballen zonder kniebeschermers. Kniebeschermers zorgen er namelijk voor dat je geen brandwonden krijgt tijdens het spelen.
Drinkfles
Tuurlijk kan een drinkfles niet ontbreken in jouw sporttas. Als je helemaal gestimuleerd wordt om tot het uiterste te gaan in de training door die ene trainer heb je natuurlijk wel water nodig. Als je geen drinkfles hebt, kan het maar zo zijn dat je neerzakt in het veld. Dat moeten we natuurlijk niet hebben. Dus vergeet nooit drinken mee te nemen naar de training of een wedstrijd.
Eten
Ook een goede boterham of een lekker stuk fruit is iets wat niet ontbreken kan.
Sporttape
Als je een goed blok hebt gezet heb je er waarschijnlijk niet zoveel last van. Maar het kan maar zo gebeuren dat je vinger op een gekke manier naar achteren klapt. Het is dan altijd handig om sporttape in je tas te hebben.