Voetbal, een sport die wereldwijd mensen verenigt, is in het geval van Israël en Palestina vaak een spiegel van het complexe en beladen conflict tussen beide naties. De sportieve ontmoetingen zijn doordrenkt van politiek, identiteit en de zoektocht naar erkenning. Dit artikel duikt in de geschiedenis van deze wedstrijden, de obstakels waarmee Palestijnse voetballers te maken hebben en de politieke lading die de sport met zich meedraagt.
De vroege jaren van het Palestijnse voetbal
De eerste tekenen van georganiseerd voetbal in Palestina dateren van 1906, toen een team van jonge Joodse mannen het opnam tegen Franse zeelieden. In de jaren vijftig, na de stichting van de staat Israël, weken veel Palestijnse stervoetballers uit naar Jordanië. Tussen 1948 en 1997 had Palestina alleen een onofficieel nationaal elftal dat vriendschappelijke wedstrijden mocht spelen.
De geboorte van een officieel Palestijns elftal
Een cruciaal moment in de geschiedenis van het Palestijnse voetbal was 8 oktober 1993, de dag na de Oslo-akkoorden. Het Palestijnse team speelde toen tegen een team van Franse sterren, waaronder Michel Platini en Yannick Noah. In 1997 arriveerde Ricardo Carugati, een Argentijnse ex-prof, in Gaza en richtte daar een voetbalteam op in de vluchtelingenkampen. In 2008 erkende de FIFA Palestina officieel als land. De eerste officiële wedstrijd, een WK-kwalificatiewedstrijd tegen Thailand, verliep moeizaam omdat acht spelers niet naar Ramallah mochten reizen.
Politiek en voetbal: een onlosmakelijke band
De politieke spanningen tussen Israël en Palestina hebben een grote invloed op het voetbal. Zo stelde de Israëlische Voetbalbond (IFA) voor om het Euro 2020 kampioenschap in Jeruzalem te houden, wat leidde tot protesten van de campagne "Red Card Israeli Racism". Deze campagne herinnert de UEFA eraan dat Israël ten onrechte claimt dat Jeruzalem zijn "hoofdstad" is en wijst op de recente aanvallen op Gaza. De UEFA claimt sport en politiek gescheiden te houden, maar de keuze voor Jeruzalem zou een politiek besluit zijn.
De UEFA heeft in het verleden boetes opgelegd aan Schotse en Ierse voetbalclubs omdat supporters met de Palestijnse vlag zwaaiden en pro-Palestijnse slogans zongen. Critici vinden deze boetes onterecht, omdat Palestina lid is van de FIFA en de Aziatische voetbalbond. Het argument dat Palestina verwikkeld is in een conflict met Israël wordt als zwak beschouwd, aangezien Israël al decennialang de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever bezet, inclusief Oost-Jeruzalem.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Beperkingen en uitdagingen voor Palestijnse voetballers
De bezetting van de Palestijnse gebieden heeft grote gevolgen voor de ontwikkeling van het Palestijnse voetbal. Spelers worden vaak geconfronteerd met reisbeperkingen en hebben moeite om uitreisvisa te verkrijgen. Dit maakt het moeilijk voor het nationale team om te trainen en wedstrijden te spelen. In juli besloot de UEFA dat er tot nader order geen wedstrijden in Israël konden worden gespeeld "door de huidige veiligheidssituatie". Jordi Cruyff, manager van Maccabi, zei: "Je kan niet doen alsof er niets aan de hand is. Wedstrijden worden uitgesteld, het nationale team moet in het buitenland spelen, alle Israëlische elftallen moesten buiten Israël spelen".
Racisme en haat in de voetbalwereld
De spanningen tussen Israël en Palestina komen ook tot uiting in het gedrag van sommige supporters. Zo zongen Israëlische "voetbalfans" in Amsterdam liederen die de genocide op het Palestijnse volk verheerlijkten. Dit leidde tot verontwaardiging en geweld, waarbij sommige Israëlische supporters werden aangevallen. David Beesemer, voorzitter van Maccabi Nederland, vertelde dat veel Israëliërs zich onveilig voelden in Amsterdam en werden uitgescholden en bedreigd.
Tijdens het WK in Qatar waren er ook incidenten waarbij Israëlische journalisten en supporters vijandig werden bejegend door Arabische fans. Ohad Cheimo van Channel 12 vertelde dat er veel pogingen waren om confrontaties met hen te zoeken, omdat zij de normalisatie vertegenwoordigen. Raz Schechnik van Yediot Acharonot zei dat hij had gezien hoeveel haat er was bij de gewone man en hoe ze nog altijd geïnteresseerd zijn om Israël van de kaart te vegen.
Hoop en overwinningen
Ondanks alle uitdagingen en obstakels heeft het Palestijnse voetbalteam ook successen geboekt. In 2019 reisde een voetbalteam uit Saudi-Arabië voor het eerst naar de Palestijnse gebieden om daar een wedstrijd te spelen. Dit werd gezien als een signaal dat Saudi-Arabië en Israël hun relatie wilden verbeteren. In 2024 boekte Palestina een historische overwinning door Hongkong met 3-0 te verslaan tijdens de Asia Cup. Dit was de eerste keer dat Palestina een wedstrijd tijdens een eindtoernooi won. De spelers vierden de overwinning op een bijzondere manier om aandacht te vragen voor de situatie in hun land.
De rol van Nederland
De Nederlandse regering speelt een dubbelzinnige rol in het conflict tussen Israël en Palestina. Enerzijds veroordeelt Nederland antisemitisme en geweld tegen Joodse mensen. Anderzijds steunt Nederland Israël politiek en militair, ondanks de oorlogsmisdaden die het land pleegt tegen de Palestijnse bevolking. Toen het gerechtshof in Den Haag de Nederlandse verkoop van F-35-onderdelen aan Israël verbood, zocht de Nederlandse staat naar een omweg om toch aan Israël te kunnen blijven leveren.
Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel
Critici vinden dat Nederland een grotere verantwoordelijkheid moet nemen voor het geweld in Gaza en Israël niet langer onvoorwaardelijk moet steunen. Zij stellen dat Nederland alle vormen van ontmenselijking moet voorkomen en bestrijden, en zich niet alleen moet richten op de bescherming van Joodse mensen.
Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd
tags: #wedstrijd #israel #palestina #geschiedenis