Het afgelasten van voetbalwedstrijden is een beslissing die niemand graag neemt, maar soms noodzakelijk is. Slecht weer, extreme temperaturen en onbespeelbare velden kunnen ervoor zorgen dat een wedstrijd niet door kan gaan. Dit artikel geeft een overzicht van de KNVB-regels en procedures met betrekking tot het afgelasten van wedstrijden, inclusief de verantwoordelijkheden van de betrokken partijen en de communicatie rondom afgelastingen.
Factoren die Leiden tot Afgelasting
Verschillende factoren kunnen leiden tot de afgelasting van voetbalwedstrijden. De belangrijkste zijn:
- Slecht weer: Regen, sneeuw, vorst en onweer kunnen velden onbespeelbaar maken of gevaarlijke situaties creëren voor spelers.
- Extreme temperaturen: Zowel extreme hitte als extreme kou kunnen een reden zijn om wedstrijden af te gelasten, met name voor jongere jeugdspelers.
- Veldconditie: Een veld kan te drassig, glad of bevroren zijn om veilig op te spelen.
Wie Beslist over Afgelasting?
Normaliter kent een vereniging een consul van de gemeente of eigenaar van de sportvelden (kan dus ook de club zelf zijn), die over afgelasting beslist. In geval er geen consul (beschikbaar) is, neemt de wedstrijdsecretaris die taken waar. Voor midweekse werkdagen (trainingen en avondwedstrijden) zal op andere vrijwilligers, die op betreffende dag aanwezig kunnen zijn, een beroep worden gedaan.
- De wedstrijdsecretaris: De wedstrijdsecretaris kan via de KNVB Wedstrijdzaken-app wedstrijden afgelasten voor alle leeftijdscategorieën, vanaf één dag voor de wedstrijd.
- De scheidsrechter: Op de wedstrijddag zelf heeft de scheidsrechter het laatste woord. Hij kan de wedstrijd afgelasten via de KNVB Wedstrijdzaken-app als hij de veldomstandigheden onveilig acht.
- De thuisspelende vereniging: Bij extreme hitte of extreme kou mag de thuisspelende vereniging zelf beslissen of de wedstrijden van de JO11 en jonger worden afgelast. Dit kan ook gebeuren op verzoek van de bezoekende vereniging.
De Rol van de KNVB
De KNVB speelt een belangrijke rol bij het afgelasten van wedstrijden, met name bij algehele afgelastingen. Vanaf donderdag kan de KNVB overgaan tot een algehele afgelasting voor een district. Bij een algehele afgelasting wordt onderscheid gemaakt tussen categorie A en categorie B. De KNVB communiceert algehele afgelastingen via knvb.nl en Teletekst-pagina 603 (kijk bij district West 2).
Procedure bij Slechte Veldcondities
Door slecht weer kan het zijn dat (een deel van de) velden niet bespeelbaar is. De velden worden gekeurd volgens de regels van de KNVB op de wedstrijddag. Alleen in uitzonderlijke situaties wordt hiervan afgeweken.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
De Veldkeuring
De veldkeuring is geen exacte wetenschap. Er wordt rekening gehouden met verschillende factoren, zoals de recente regenval, de temperatuur van de ondergrond, de wind, het grondwaterpeil en de doorlatendheid van het veld. Om tot een zo goed mogelijke beslissing te komen, is het belangrijk om de velden, en zeker de “zwakkere” plekken van de velden, te kennen.
SVS beschikt niet over een computer rekencentrum en full time data-analysten, we moeten het op simpele waarneming doen. Kortom: ver van tevoren afgelasten is heel moeilijk en zal te vaak tot een situatie leiden dat er achteraf wel gespeeld had kunnen worden. Vroege afgelasting zal alleen het geval zijn als de conditie van het veld op het tijdstip van eerste keuring (bijv. vrijdagavond) al tot afgelasting zou leiden, en er de verwachting is dat het de aansluitende periode (bijv. vrijdagnacht) niet kan verbeteren, mogelijk nog verslechteren. Is het veld op vrijdagavond nog goed, dan zal het wachten zijn tot zaterdagochtend, ook al is er regen of (lichte) vorst voorspeld die nacht.
Uitgangspunten bij Veldkeuring
De belangrijkste uitgangspunten bij een veldkeuring zijn:
- De veiligheid van de spelers: Gladde velden of onweer kunnen gevaarlijke situaties opleveren. Met name in het geding bij (overvloedige) regen.
- De conditie van de velden: Voorkomen dat velden onnodig beschadigd raken, met name bij veel regen of opdooiende velden. Indien het veld verzadigd is en het water al tussen de wortels staat (hoeft nog geen plas te zijn) kan een veld al in één wedstrijd geruïneerd worden, laat staan na meerdere wedstrijden op één dag. Niet alleen is het gras weg en moet je op zandplaten voetballen, zonder wortelstructuur klinkt het veld in en is de waterafvoer nog eens vele malen slechter. Het veld is dan nog veel gevoeliger geworden voor afgelasting. Kortom: om veel afgelastingen te vermijden zal het onvermijdelijk zijn zo nu en dan af te gelasten, ook al denkt men dat het op het eerste gezicht “te doen” is. Ook opdooiende velden zijn een probleem. De toplaag kan ontdooid zijn, maar als de onderlaag nog bevroren is wordt al het gras eraf gespeeld. Dat zie je niet meteen na de wedstrijd, wel een paar dagen later (en de rest van het seizoen!).
- Onnodige afgelastingen voorkomen: Een vroege afgelasting is vaak onnauwkeurig, tenzij er sprake is van extreme weersomstandigheden. Iedereen wil het liefst al een dag van tevoren weten of er afgelast wordt. Maar alle weersverwachting-hulpmiddelen ten spijt, de kans dat er achteraf dan toch gevoetbald had kunnen worden wordt dan weer veel groter. Bij afgelasting een dag van tevoren gaat het dan al snel over tamelijk extreme weersituaties, waarbij de KNVB dan meestal al voor de hele regio tot afgelasting overgaat. Zo niet, dan zal in een enkel geval nog wel de avond ervoor beslist kunnen worden, maar meestal pas op de wedstrijddag zelf.
- Zorgdragen voor tijdige afgelastingen: Om te voorkomen dat teams onnodig naar het voetbalveld komen. Primair doel: ieder een onnodige gang naar het voetbalveld te besparen. Daarbij is het uitgangspunt de geschatte vertrektijd van het bezoekende team. Dat zal doorgaans nog eerder zijn dan de tijd dat SVS-leden van huis vertrekken. Het grootste probleem: de hele vroege wedstrijden op zaterdag- en zondagochtend, als er niet op vrijdagavond geannuleerd kan worden. Vooral lastig voor teams die al vóór 8 uur dienen te vertrekken.
Communicatie bij Afgelasting
Duidelijke communicatie is essentieel bij het afgelasten van wedstrijden.
- KNVB Wedstrijdzaken-app: De wedstrijdsecretaris kan via deze app wedstrijden afgelasten.
- Voetbal.nl-app: Gebruikers van de Voetbal.nl-app ontvangen een pushnotificatie bij een afgelasting van een wedstrijd die ze volgen. Dit geldt voor wedstrijden van teams O8 en ouder.
- KNVB.nl en Teletekst: Algehele afgelastingen in districten en/of categorieën worden gecommuniceerd via knvb.nl en Teletekst-pagina 603 (kijk bij district West 2).
- Verenigingskanalen: Verenigingen gebruiken vaak hun eigen website, social media en communicatie-apps om leden te informeren over afgelastingen.
- Persoonlijk contact: De tegenstander wordt telefonisch op de hoogte gebracht door het wedstrijdsecretariaat.
Het doel is om afgelastingen zo vroeg mogelijk te communiceren. Op doordeweekse dagen is dit voor zover mogelijk tussen 14:00 en 14:30 uur (maar uiterlijk 17:00), in het weekend in principe uiterlijk één uur voor de eerste wedstrijd. Voor deze tijd is vaak nog niks bekend over afgelastingen.
Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel
Gedeeltelijke Afgelasting
De beslissing om af te gelasten wordt per veld genomen. Het kan dus voorkomen dat slechts een deel van de velden wordt afgekeurd. Als een veld is afgekeurd voor wedstrijden, mag het ook niet worden gebruikt voor trainingen.
Voorrangsregeling bij Gedeeltelijke Afgelasting
Bij een gedeeltelijke afgelasting moeten bepaalde wedstrijden voorrang krijgen op andere. Hierbij wordt gekeken naar de categorie van de wedstrijd (A of B), of er nacompetitie volgt en het aantal achterstallige wedstrijden van de thuisspelende teams. Het tijdstip van een wedstrijd mag op de wedstrijddag niet meer worden gewijzigd. Wedstrijden uit categorie A moeten altijd voorrang krijgen op wedstrijden uit categorie B.
Wedstrijden uit categorie A (standaardteams en bekerwedstrijden) krijgen voorrang op wedstrijden uit categorie B. Een bekerwedstrijd uit categorie B heeft voorrang op een competitiewedstrijd uit categorie A zonder periodetitels.
Veldherindeling
Indien een deel van de velden wordt afgelast zal de voorzitter technische zaken in overleg met de veldkeurder een veldherindeling maken. Daarbij moet hij met prioriteiten rekening houden voor het aan te passen wedstrijdschema, alsmede KNVB-regels.
SVS 1 heeft als standaardteam verplicht de allerhoogste prioriteit, waarbij de wedstrijden in principe enkel op veld 1 gespeeld mogen worden. Zij hebben ook prioriteit voor het uitwijken naar het kunstgrasveld voor een alternatief programma. Voorts volgen de andere teams in de A-categorie.
Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd
Voor wat betreft de wedstrijden in de B-categorie hangt het af van de diverse belangen en de stand in de competities. Daarbij zal prioriteit gegeven worden aan die teams, die mogelijk nog naar een A-categorie niveau kunnen promoveren. Of alle andere teams die de vereniging binnen haar voetbaltechnisch beleidsplan in de A-categorie wil krijgen. Die teams kunnen immers belangrijke promotie mislopen doordat ze te weinig wedstrijden hebben gespeeld. Mochten ze uiteraard geen kans meer hebben daarop, dan zal de prioriteit vervallen. Voorts zal er ook gekeken worden naar het aantal gespeelde wedstrijden, zodat teams die al een extra grote achterstand hebben door afgelastingen ook eens aan de beurt komen. Maar er zullen hoe dan ook beslissingen genomen worden die niet altijd iedereen zal bevredigen. Of dat nu afgelasting is, of verplaatsing naar een ander - minder populair - speelveld. Dat is niet anders, beslissingen worden naar beste weten genomen, maar het zijn en blijven beslissingen. Het ene team speelt dan wel, het andere niet.
Belangrijk: Indien bepaalde velden worden afgekeurd is het dus niet per definitie dat dan ook de in het wedstrijdprogramma op die velden geplande wedstrijden worden afgelast. Er wordt immers een veldherindeling gemaakt waarbij wedstrijden, gepland op afgekeurde velden, op basis van de prioriteitsregeling worden verschoven naar wél bespeelbare velden. Waarbij de dan op die velden geplande wedstrijden alsnog worden afgelast. Aan de veldindeling van het wedstrijdprogramma kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. Wel kan er in de praktijk nog heel wat worden in- en opgeschoven met inzet van het kunstgras. Een enkel keertje kan het zijn dat een wedstrijd naar een ander veld kan worden opgeschoven, waardoor wel een op dat veld geplande andere wedstrijd ietsje later moet beginnen. Dat mag volgens de regels tot een half uur zijn. Uiteraard ieders begrip hiervoor gevraagd, want daardoor wordt een onnodige afgelasting voor een ander team voorkomen.
Afgelastingen bij Specifieke Weertypen
Regen
Als het doordeweeks of op de vrijdag voorafgaand een wedstrijdweekend (regelmatig) regent, kan het voorkomen dat trainingen en of wedstrijden worden afgelast. Dat het regent wil echter niet automatisch zeggen dat velden worden afgekeurd. Afhankelijk van de regenval, en in combinatie met de overige weersomstandigheden, wordt beslist of een veldkeuring en eventuele afgelasting noodzakelijk is.
Afgelasting door regenval zal uitsluitend plaatsvinden als het veld dusdanig vochtig of drassig is, dat speelschade aan het veld niet te voorkomen is. Door combinaties in weersomstandigheden (denk aan wind) kan het zijn dat een of meer velden slechts gedeeltelijk worden afgelast. De slechte delen van een veld, bijvoorbeeld de doelgebieden, zullen sneller worden afgekeurd bij regenval.
Onweer
Onweer is het meest lastige weerelement bij de veldkeuring. De voorspelling van mogelijk onweer een aantal uur van tevoren is vrijwel nooit een reden om direct tot afgelasting over te gaan. Onweer komt vaak snel opzetten. In de praktijk zal het er meestal op neerkomen dat een training of wedstrijd gestaakt dient te worden. Richtlijn hiervoor is dat gestaakt dient te worden indien de tijd tussen flits en donder minder dan 10 seconden bedraagt. Een staking mag uiterlijk 30 minuten duren, waarna tot afgelasting moet worden overgegaan. Tenzij beide partijen overeenkomen langer te wachten, op voorwaarde dat het qua veldplanning kan en de scheidsrechter uiteraard akkoord gaat. Meestal zal er zich echter een onweersbui ontladen die het veld onbespeelbaar maakt.
Winterse Omstandigheden
Bij winterweer spelen meerdere factoren een rol, zoals sneeuw, vorst en ijs.
"Op kunstgras kan altijd gespeeld worden", is vaak de gedachte. Dat klopt meestal wel, maar niet altijd. De kunstgrasmatten liggen verzonken in een betonnen bak. Bij zeer zware regenbuien kan de riolering wel eens de waterhoeveelheid niet verwerken. De mat komt dan omhoog en gaat op het water drijven. De mat gaat "golven". Een eerste signaal is er al wanneer er plassen op het veld komen te staan. Op dat moment dient een ieder onmiddellijk het veld te verlaten, aangezien er anders een risico is dat de mat scheurt, waarmee het veld voor goed geruïneerd is. Voorts kan, bij vochtige omstandigheden en vorstinval, de mat bevroren raken. Of sneeuw en ijs aangevroren zijn. Ook in dat geval mag er niet op het kunstgras gespeeld worden, aangezien er dan gaten kunnen ontstaan.
Extreme Hitte of Kou
Bij extreme hitte of extreme kou mag de thuisspelende vereniging zelf beslissen of de wedstrijden van de JO11 en jonger worden afgelast. Dit kan ook gebeuren op verzoek van de bezoekende vereniging. Een afgelasting moet uiterlijk één dag voor de wedstrijden plaatsvinden. De betreffende KNVB-steunpunt moet op de eerste werkdag daarna op de hoogte worden gesteld.
Specifieke afspraken gelden per leeftijdsgroep:
- Voor spelers onder de 10 jaar wordt er afgelast bij 27 graden KNMI of hoger op basis van het weerbericht van de dag ervoor.
- Voor spelers van O11 en O12 jaar wordt er afgelast bij 30 graden of hoger tijdens trainingstijd (16u of 17u) op basis van het KNMI weerbericht van de dag ervoor.
- Voor spelers uit de bovenbouw wordt er afgelast bij 32 graden of hoger tijdens trainingstijd (18u of later) op basis van het KNMI weerbericht van de dag ervoor.
Het Uitwijken naar Kunstgras
Indien de vereniging beschikt over een goedgekeurd en gecertificeerd kunstgrasveld moeten wedstrijden ook op dit veld worden gespeeld, mits wordt voldaan aan de bepalingen zoals vermeld in hoofdstuk 1.16 en 1.19 van het Bewaarnummer en met inachtneming van het bepaalde in 1.4.6. Let op: het uitwijken naar kunstgras is in dat geval verplicht voor de standaardcompetities (3e divisie t/m de 5e klasse - alleen voor wedstrijden in de 2e divisie geldt dit niet).
Inhalen van Wedstrijden
Eventueel afgelaste wedstrijden bij competities uit categorie A worden door de KNVB opnieuw ingepland. Als het nodig is, worden ze doordeweeks gespeeld, wat ten koste kan gaan van trainingen. Eventuele afgelaste wedstrijden bij categorie B (meiden en junioren) worden ingepland op zaterdag 16 december 2023. Mochten er meer afgelaste wedstrijden zijn, dan worden deze door de KNVB niet meer ingepland. Wel kunnen deze wedstrijden, net als bij de pupillen, in onderling overleg gespeeld worden. Al ingeplande doordeweekse wedstrijden in categorie B kunnen ook in onderling overleg verplaatst of niet gespeeld worden.
Alternatieven voor Afgelasten: Verplaatsen en Snipperdagen
Soms is het niet nodig om een wedstrijd af te gelasten, maar kan deze verplaatst worden.
Verplaatsen van wedstrijden in datum en/of tijd
Voor clubs is het mogelijk om wedstrijden te verplaatsen. Naast het verplaatsen van de datum en/of tijd kunnen de wedstrijden ook verplaatst worden naar het terrein van de tegenstander.
Verenigingen kunnen zowel in de categorie A als de categorie B tot acht dagen voor de wedstrijd via de accommodatiebezetting van Sportlink eenzijdig de aanvangstijd aanpassen. Dit geldt voor alle wedstrijden in de categorie A, met uitzondering van de standaardteams heren en vrouwen tot en met de eerste klasse, en alle divisiewedstrijden in het jeugdvoetbal in de 4e divisie of hoger (uitzondering geldt voor de JO19 waarvoor dit van toepassing is voor de 2e divisie of hoger).
Voor deze competities geldt dat een voorgestelde wijziging niet direct in het wedstrijdprogramma wordt aangepast, maar dat goedkeuring van de KNVB noodzakelijk is. Alle betrokkenen krijgen achteraf via de wedstrijdwijzigingen bericht; hetzij automatisch, hetzij na goedkeuring door de KNVB.
Snipperdagen
Verzoeken tot vrijstelling in een volledige competitie door de inzet van een snipperdag worden in de periode van start competitie tot en met het eerste volledige weekend van de maand maart verleend voor wedstrijden die in die periode zijn vastgesteld, met een maximum van één wedstrijd per seizoen per team. Voor een bekerwedstrijd kan geen snipperdag worden aangevraagd. Een verzoek om gebruik te maken van een snipperdag wordt alleen in behandeling genomen als dit verzoek op dinsdag 12.00 uur, voorafgaand aan de wedstrijd, op het betreffende steunpunt aanwezig is.
Uiterlijk de maandag na de oorspronkelijke wedstrijddag moet de KNVB op de hoogte zijn van de nieuwe datum.
Sancties bij het Niet Spelen van een Wedstrijd
Het kan zijn dat het niet lukt om een wedstrijd in overleg met de tegenstander te verplaatsen. In zo’n geval is er sprake van het ‘niet opkomen c.q. niet spelen’ van ofwel de thuisvereniging ofwel de bezoekende vereniging. Vanuit de aanklager volgt er dan na onderzoek mogelijk een schikkingsvoorstel met een boete en eventueel punten in mindering wegens het niet spelen van deze wedstrijd.
Let op het volgende: Het enkel tijdig melden aan de tegenstander dat de wedstrijd niet gespeeld kan worden, zónder tijdig een nieuwe datum in te plannen met deze tegenstander, zorgt er niet voor dat er geen tuchtzaak voor het niet spelen van de wedstrijd wordt aangemaakt. Ook het gegeven dat getracht is in overleg met de tegenstander de wedstrijd te verplaatsen, maar de tegenstander niet wilde meewerken aan deze verplaatsing, is geen reden om géén tuchtzaak te starten. De tegenstander is namelijk geenszins verplicht om deze medewerking te verlenen.
Onweer Protocol
Een hele aparte categorie vormt onweer. Dit is het meest lastige weerelement om vooruit te bepalen wat het gevolg zal zijn. De voorspelling van mogelijk onweer vele uren van tevoren is vrijwel nooit een reden om direct tot afgelasting over te gaan. Onweer is meestal plaatselijk. Haarlem kan blank komen te staan, en in Hoofddorp de zon blijven schijnen. In de praktijk zal het hier meestal neerkomen op het staken van een wedstrijd.
Er moet gestaakt worden indien de tijd tussen flits en donder minder dan 10 seconden bedraagt. Een ieder heeft de verplichting scheids- en grensrechters daarop te attenderen. De scheidsrechter dient leiders te vragen de ontwikkelingen in de gaten te houden. Bij twijfels dient gestaakt te worden. Een staking mag uiterlijk 30 minuten duren, waarna tot afgelasting moet worden overgegaan. Tenzij beide partijen overeenkomen langer te wachten, op voorwaarde dat het qua veldplanning kan en de scheidsrechter uiteraard akkoord gaat. Meestal zal er zich echter een onweersbui ontladen die het veld onbespeelbaar maakt. Een KNMI weeralarm betekent niet dat er automatisch afgelast wordt. Soms blijkt het mee te vallen, soms is het ergste alweer lang voorbij als wedstrijd of training begint, soms blijkt het zwaartepunt landelijk elders te liggen.
tags: #wedstrijd #afgelasten #KNVB #regels