De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) hanteert een categorisatie van voetbalcompetities, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen categorie A en categorie B. Dit onderscheid is relevant voor zowel jeugd- als seniorenvoetbal en heeft invloed op verschillende aspecten van de competitie, zoals indelingen, afgelastingen, uitstel van wedstrijden en spelregels. Dit artikel beoogt een uitgebreide uitleg te geven van categorie B binnen de KNVB.
Competitie Indelingen en Publicatiedata
De KNVB publiceert jaarlijks de indelingen van de competities in categorie A, categorie B en het bekertoernooi. Voor het seizoen 2022/’23 werden de indelingen op verschillende data gepubliceerd:
- 12 augustus: Categorie A (hoofdklassen jeugdvoetbal, jeugd divisies O14, O16, O18, O19 (div. 1&2) en O23).
- Categorie B: Overige competities in het jeugdvoetbal en competities seniorenvoetbal.
- Beker: Jeugdvoetbal (hoofdklassen en lager) en categorie B in het seniorenvoetbal.
Het wedstrijdschema van categorie A en B (reguliere competitie) volgde op 19 augustus 2022. Het seizoen startte voor de landelijke jeugdcompetities op 27/28 augustus met de 1e kwalificatieronde van de beker. De overige districtscompetities begonnen een week later met de bekerpoule, op 3/4 september. De reguliere competitie startte voor de landelijke jeugd ook op 3/4 september en voor de overige districtscompetities op 24/25 september.
Belangrijkste Verschillen tussen Categorie A en Categorie B
De verschillen tussen categorie A en B zijn vooral te vinden in de indelingen, afgelastingen, uitstel van wedstrijden en spelregels.
Indelingen
De A categorie omvat klassen waarbij teams spelen met verplichte promotie en degradatie. Voorbeelden hiervan zijn de 2e Divisie t/m de reserve 2e klasse bij de heren en de Eredivisie Vrouwen t/m de 3e klasse bij de Dames. Alle overige teams spelen in de competitie in de B-categorie.
Lees ook: B-Categorie Overschrijvingen: Uitleg van de KNVB Regels
Afgelastingen
Bij een gedeeltelijke afgelasting van terreinen hebben teams die zijn ingedeeld in een poule en die na afloop van de reguliere competitie nog een extra reeks wedstrijden moeten afwerken, voorrang op de overige teams. Wedstrijden uit de categorie A hebben voorrang boven wedstrijden uit de categorie B, waarbij het standaardteam (mannen) en de vrouwenteams in de Eerste klassen en hoger altijd voorrang moeten hebben.
De volgorde voor wedstrijden uit de categorie A is als volgt:
- Schema 18
- Schema 16
- Schema 14
- Schema 8 (landelijk)
- Schema 12
- Overige schema’s (10, enzovoort)
- Bekerwedstrijden
Een bekerwedstrijd uit de categorie B moet doorgaan ten opzichte van een competitiewedstrijd uit de categorie A zonder periodetitels.
Indien twee verenigingen gebruik maken van hetzelfde hoofdveld, kan per situatie met beide clubs gesproken worden over de rangorde bij afgelastingen.
Uitstel van wedstrijden
De A categorie heeft minder mogelijkheden om wedstrijden uit te stellen dan de B categorie. Voor de A categorie geldt dat een verzoek tot uitstel alleen kan worden ingediend als er sprake is van overmacht, zoals extreme weersomstandigheden, een sterfgeval of een calamiteit. Voor de B categorie geldt dat een verzoek tot uitstel ook kan worden ingediend als er sprake is van een gebrek aan spelers, bijvoorbeeld door blessures, ziekte, vakantie of schorsing. Het verzoek tot uitstel moet wel altijd in overleg met de tegenstander en de KNVB worden gedaan.
Lees ook: KNVB Competitie Categorie A uitgelegd
Spelregels
De spelregels voor de A categorie en B categorie zijn grotendeels hetzelfde, maar er zijn enkele verschillen die afhankelijk zijn van de leeftijdscategorie, het geslacht en het niveau van de teams. Een belangrijk verschil is de toepassing van tijdstraffen.
Tijdstraffen in Categorie B
In de categorie B wordt gewerkt met een tijdstrafregeling. Spelers krijgen een tijdstraf van tien minuten bij de eerste gele kaart, als ‘automatische afkoelperiode’. Dit geldt voor iedereen in de B-categorie junioren en senioren (75 procent van het totaal). Gele kaarten komen hiermee niet meer op het wedstrijdformulier te staan en kunnen verder dus evenmin leiden tot een uiteindelijke schorsing. Krijgt een speler in dezelfde wedstrijd een tweede gele kaart, dan is dit evengoed ‘rood’ en moet hij meteen vertrekken. Alleen nog na directe rode kaarten volgt de gebruikelijke tuchtrechtelijke procedure.
Een tijdstraf duurt 10 minuten. Het toezicht op de speler aan wie tijdstraf is opgelegd, is in handen van de scheidsrechter. Hij houdt ook de tijd bij en noteert de naam van de speler aan wie tijdstraf is opgelegd. De tijdstraf gaat in bij het hervatten van het spel. De tijdstraf kan slechts eenmaal per speler per wedstrijd worden opgelegd bij een waarschuwing. Hierbij moet de scheidsrechter wel de gele kaart tonen. Krijgt een speler een tweede waarschuwing dan volgt de rode kaart.
Indien aan de aanvoerder van een elftal tijdstraf is opgelegd, moet zijn taak gedurende de tijdstraf aan een andere speler worden overgedragen. Als een doelverdediger tijdstraf krijgt opgelegd, dan moet een andere speler zijn plaats als doelverdediger innemen. Als een speler zijn tijdstraf van 10 minuten niet kan volmaken, omdat de rust aanbreekt, dan zal hij het resterende gedeelte van de tijdstraf in de tweede helft dienen te ondergaan. Indien een speler zijn tijdstraf van 10 minuten niet kan volmaken omdat de wedstrijd wordt gestaakt, dient hij het restant te ondergaan vanaf de spelhervatting. Dit betekent dat, indien de wedstrijd alsnog uitgespeeld dient te worden op een later tijdstip, de desbetreffende speler aan wie een tijdstraf was opgelegd niet aan het restant van de wedstrijd mag deelnemen totdat de volledige tijdstraf is uitgezeten.
Als het aantal spelers vanwege het aantal tijdstraffen onder de 7 daalt, moet de wedstrijd worden gestaakt. Tijdstraf kan niet worden opgelegd aan elftallen die uitkomen in de categorie A van het veldvoetbal.
Lees ook: Regels KNVB Jeugdvoetbal
Wisselspelers
In de A categorie mogen de teams maximaal 5 wisselspelers gebruiken.
Spelerspassen en Wedstrijdformulieren
Naast de controle van de gegevens op de spelerspas met die op het wedstrijdformulier vindt er vanaf het seizoen 2013/?14 ook een verplichte visuele controle plaats aan de hand van de spelerspas. Op een door de scheidsrechter, in overleg met beide aanvoerders, te bepalen tijdstip voor de wedstrijd melden de aanvoerders zich met de passen bij de scheidsrechter. Bij standaardwedstrijden het verzoek de controle vroegtijdig te laten plaatsvinden.
De aanvoerders/leiders tekenen vooraf het (digitale)wedstrijdformulier waarmee zij verklaren dat de spelers in het bezit zijn van een geldige spelerspas, gerechtigd zijn deel te nemen aan de wedstrijd en er een visuele controle heeft plaatsgevonden. Deze visuele controle wordt uitgevoerd op het veld, direct voorafgaand aan de wedstrijd. De aanvoerder / leider is verantwoordelijk voor een goed verloop van de controle en assisteert de scheidsrechter.
De thuisspelende vereniging biedt de scheidsrechter, door tussenkomst van de aanvoerders, gelegenheid de spelerspassen tijdens de wedstrijd in een afgesloten plaats te kunnen opbergen. Bijvoorbeeld in de bestuurskamer of als waardevolle zaken in bewaring te geven. De aanvoerders regelen dit zodra de visuele controle heeft plaatsgevonden. De aanvoerders halen de passen na de wedstrijd weer op en overhandigen deze aan de scheidsrechter. Leiders / aanvoerders paraferen vervolgens het (digitale)wedstrijdformulier, waarmee zij verklaren aanwezig te zijn geweest bij de (visuele) controle van de spelerspassen en geen bezwaar maken tegen de aantekeningen op het formulier.
O23-Competitie in de B-Categorie
De KNVB biedt een O23-competitie aan in de B-categorie om clubs te helpen met het behoud van junioren. Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren moeite hebben met de overstap van de jeugd naar de senioren. Door het verlengen van de overgang naar de senioren biedt de KNVB voetballers de mogelijkheid om langer met en tegen leeftijdsgenoten te blijven voetballen, wat het voetbalplezier ten goede komt en dus bijdraagt aan het behouden van junioren voor het voetbal.
Achtergrond en Opzet
De gedachte is dat het voor jonge spelers (18 - 22 jaar) leuker is om met leeftijdsgenoten te blijven voetballen. Dit was voorheen niet het geval, omdat junioren na de O19 direct door gingen naar de senioren. Met de nieuwe O23-competitieopzet wordt het voor clubs gemakkelijker om junioren te begeleiden in hun overgang naar de senioren.
Voor de O23-competitie in de B-categorie geldt vrije inschrijving. Afhankelijk van het aantal inschrijvingen wordt de competitie ingedeeld op basis van de team-index en wordt er in twee, drie of vier fases gevoetbald. De speeldag van de O23-competitie is zaterdag en/of zondag. De KNVB raadt clubs aan om samen met de toekomstige O23-voetballers te kijken wat de beste speeldag en het beste speelmoment is voor deze groep voetballers.
Teamindex
Met behulp van de Teamindex wordt de speelsterkte van teams nog beter vastgesteld. Dit helpt bij het beter, gelijkwaardiger en eerlijker indelen van de amateurcompetities. De Teamindex vormt een nieuwe factor bij het indelen van de competities. Om de Teamindex zo goed mogelijk te kunnen inzetten, is het van belang de bondsteams correct en tijdig samen te stellen - dit geldt alleen voor teams O13 en ouder - en het wedstrijdformulier (mDWF) voorafgaand en na afloop van een wedstrijd nauwkeurig in te vullen.
De indeling van teams gebeurt aan de hand van vier stappen:
- Op basis van (historische) wedstrijdgegevens uit Sportlink wordt bepaald wat de relatieve sterkte van spelers is.
- Wanneer bekend is in welk team spelers gaan spelen is het mogelijk een gemiddelde Teamindex te bepalen.
- De Teamindex wordt toegevoegd aan het huidige indelingsproces samen met de bestaande indelingsfactoren zoals reisafstand en clubvoorkeuren.
- Teams worden, mede op basis van hun Teamindex, ingedeeld waardoor er meer gelijkwaardige wedstrijden en competities ontstaan.
Regels en Voorwaarden O23
- Er is geen promotie-/degradatieregeling in de O23-competitie voor de B-categorie.
- De competitie is gestart in september 2021.
- Op dit moment is deze competitie alleen voor jongens of voor meiden die onderdeel zijn van een gemengd team.
- Mits er voldoende animo is, biedt de KNVB voor deze competitie ook Bekervoetbal aan.
- Spelers geboren op of na 1 januari 2003 mogen meespelen in de O23-competitie. Spelers mogen meespelen in de O23-competitie vanaf het moment dat zij de leeftijd van 15 jaar bereiken.
- In de leeftijdscategorie O23 (B-categorie) zijn maximaal drie dispensatiespelers per team toegestaan. Een dispensatiespeler mag maar één jaar ouder zijn (geboren op of na 1 januari 2002).
- De O23 categorie B is bedoeld voor teams die in de jeugd of eventueel al in de senioren ook zijn uitgekomen in de categorie B. Teams die in het verleden voornamelijk zijn uitgekomen in de categorie A adviseren we om in te schrijven in de laagste divisie (Divisie 4, categorie A). Hiervoor geldt een vrije inschrijving.
Klasse-indeling en Wijzigingsverzoeken
Verenigingen schrijven teams in voor de competities van komend seizoen. Vanuit die inschrijvingen maakt de KNVB de klasse-indeling voor de verschillende competities (categorie B). Als service aan de verenigingen wordt altijd een overzicht gegeven van de ingeschreven teams, zodat verenigingen kunnen controleren of teams op het gewenste niveau zijn ingedeeld.
De verwerkte inschrijving, en mogelijke correcties in verband met promotie en degradatie, komen voor de verenigingen vanaf 1 juli 2024 beschikbaar via Sportlink Club. Aanvullend wordt dit keer ook een overzicht gegeven van de jeugdteams O13 tot en met O19 in de divisies en de hoofdklasse. Dit seizoen nemen zij voor het eerst hun speelniveau mee naar de opvolgende leeftijdscategorie.
De KNVB verzoekt verenigingsvertegenwoordigers om de klasse-indelingen te controleren. Eventuele verzoeken voor het wijzigen van klasse-niveau dienen uiterlijk 7 juli te worden ingediend via Sportlink Club via ‘Indeling- en terugtrekverzoeken’.