Oogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst te beantwoorden. Waarom dragen mannelijke profvoetballers, die na de wedstrijd hun shirt uittrekken, steeds vaker een soort 'sportbeha'? Is het een modegril, of dient het een specifiek doel? Het antwoord is verrassend en toont aan hoe wetenschap en topvoetbal steeds meer met elkaar verweven zijn.
Geen beha, maar een SmartVest
Wat op het eerste gezicht lijkt op een sportbeha, is in werkelijkheid een hightech vest, ook wel bekend als SmartVest of GPS-vest. Deze vesten zitten vol met geavanceerde meetapparatuur en worden zeker niet voor de sier gedragen.
Michel Brink, universitair hoofddocent bij de afdeling bewegingswetenschappen van het UMC Groningen, legt uit: "Deze vestjes zitten vol meetapparatuur. Tussen de schouderbladen zitten een GPS en een versnellingsmeter. Die meten afstand, snelheid en versnelling. Aan de voorkant zit een hartslagmeter."
Chelsea Disseldorp, data-analist en oprichter van Chelsea Data Consultancy, bevestigt dit: "Fysieke tracking data wordt verzameld m.b.v. camera’s en wearables in de bustehouders (bh) en omvat o.a. hartslag, snelheid, sprintmeters en acceleraties."
Wat wordt er gemeten?
De SmartVest is een ware schatkamer aan data. Enkele van de belangrijkste metingen zijn:
Lees ook: Waarom draagt PSV rouwbanden? Een uitgebreide uitleg.
- Hartslag: Essentieel om de intensiteit van de inspanning te bepalen en overbelasting te voorkomen. Het inzichtelijk hebben van de hartslag is belangrijk voor het complete voetbalteam. Er zijn al veel spelers geweest die problemen hebben gekregen met het hart. Zoals op het EK van 2020 (maar gespeeld in 2021), toen Christian Eriksen nog getroffen werd door een hartaanval. Dit kan helpen voorkomen worden met hartslagmeters. Hierdoor kunnen artsen zien dat een speler in een te hoge hartslagzone zit voor een te lange tijd.
- Afstand: Hoeveel kilometers legt een speler af tijdens een wedstrijd of training?
- Snelheid: Wat is de topsnelheid van een speler?
- Versnelling en deceleratie: Hoe snel kan een speler optrekken en afremmen?
- Dynamic Stress Load:
- GPS-tracking: De GPS-tracker volgt precies waar de speler loopt. Door middel van een gps-tracker in de meter kan ook de gelopen afstand bepaald worden.
- Heatmap: Een visuele weergave van waar een speler zich op het veld bevindt.
Daarnaast kunnen er via camera's en andere systemen nog meer data verzameld worden, zoals tactische event data (passes, dribbels, tackles, onderscheppingen), medische data (blessures), testresultaten en financiële data (marktwaardes).
Waarom al die data?
Het verzamelen van al deze data heeft verschillende doelen:
- Prestatieverbetering: Dankzij speciale computerprogramma’s en apps is te zien hoeveel kilometers de spelers maken, hoe hard ze gaan en hoe hoog hun hartslag is. Op basis hiervan kunnen trainers in kaart brengen hoe zwaar hun spelers belast kunnen worden. Kunnen ze een hele wedstrijd voluit gaan, inclusief een eventuele verlenging en penaltyserie? Of komen ze na een minuut of 60 al ‘in het rood’, met het risico op een blessure?
- Blessurepreventie: Alles draait om het voorkomen van overbelasting en blessures. "Wij beweren niet dat we alle blessures kunnen voorkomen", stelt de vooraanstaande datawetenschapper Tiago Malaquias, in gesprek met The Athletic. "Maar sommige factoren zijn wel degelijk te beïnvloeden."
- Individualisering van training: In teamsporten, zoals voetbal, trainen spelers vaak samen in partijtjes. Daarin kan de belasting per persoon behoorlijk verschillen. En die hangt ook af van hoe fit een speler is. De belasting kunnen trainers nu per speler in een dashboard bekijken, met heldere grafieken. Op basis daarvan kunnen ze de trainingsopbouw individualiseren.
- Tactische analyse: Met xT (Expected Threat) kan de algehele dreiging van een team aangegeven worden en wordt duidelijk welke speler (in)direct het meeste gevaar creëert. Het betreft de verandering in de waarschijnlijkheid dat er gescoord gaat worden in een volgend aantal acties.
Van wetenschap naar praktijk
De vraag om deze gegevens komt niet alleen vanuit de wetenschap, maar ook vanuit de sportwereld. Voetbalclubs willen deze informatie graag hebben. Aanvankelijk riepen ze daarvoor de hulp in van bewegingswetenschappers van buitenaf. Maar nu zie je steeds meer dat die wetenschappers bij clubs in dienst komen om trainers en coaches te helpen hun trainingen slimmer te plannen.
Brink en zijn academische collega’s blijven wel nauw betrokken: „We werken samen aan nieuwe kennis. Wij leren welke vragen in de praktijk spelen, en andersom helpen wij met onze inzichten de sportwereld vooruit. Ook hockey- en handbalclubs gebruiken deze apparatuur voor het sturen van training.”
Concrete resultaten?
Het is moeilijk om concrete resultaten direct toe te schrijven aan data-analyse, omdat er veel factoren een rol spelen. Chelsea Disseldorp legt uit: "Over het algemeen is data niet de enige bron die leidt tot een bepaald resultaat. Om scouting als voorbeeld te nemen. Daarbij heb je data-scouting, video-scouting en live scouting, die in die volgorde plaatsvinden. Door het gebruik van data is het mogelijk om een veel grotere lijst aan spelers in kaart te brengen."
Lees ook: Strategie en realtime feedback met koptelefoons in hockey
Data helpt dus om een eerste selectie te maken, die vervolgens verder verfijnd wordt door videobeelden en live scouting.
De toekomst: Smart Sensor-Shorts
De techniek staat niet stil. Samen met de voetbalbond testen onderzoekers bijvoorbeeld de eerste prototypes van een smart sensor-short. Dat is een slidingbroek (een strak broekje dat spelers dragen onder hun voetbalbroek) met daarin kleine sensoren die de biomechanische belasting rondom knie en heup meten. „Dit geeft een indruk van belasting op spieren, pezen en gewrichten tijdens acties zoals schieten, springen, wenden en keren. Ook die informatie kan sporters helpen optimaal te trainen.”
De onderzoekers zetten deze technologie nu ook in bij de revalidatie van blessures. Ze kunnen er bijvoorbeeld onregelmatigheden in het looppatroon mee meten.
Alternatieven voor de SmartVest
Hoewel de SmartVest een populaire keuze is, zijn er ook alternatieven, zoals sporthorloges. Catapult One, een bekende aanbieder van sporttrackers, stelt dat een vestje een stuk nauwkeuriger meet dan bijvoorbeeld een sporthorloge én is het veiliger.
Sportbeha's voor mannen?
Bestaat er dan eigenlijk een sportbh die door mannen gedragen kan worden? In principe kan je natuurlijk alles aantrekken wat je maar wilt. Maar er bestaan wel degelijk sportbh’s voor mannen. In tegenstelling tot de sportbh voor vrouwen is deze niet zozeer bedoeld om te ondersteunen, maar eerder als compressiebh en om het schuren van de stof van het shirt over de tepels te voorkomen. Dit is vooral voor mannen die langdurig rennen, zoals marathonlopers, een probleem. Het schuren is erg oncomfortabel en kan zelfs pijnlijk worden en tot bloedende tepels leiden. Een sportbh voor mannen is dan heel handig. De benaming bh is dan niet juist, want een bustehouder is het natuurlijk niet echt.
Lees ook: De betekenis achter de naam 3x3
Interessante data voor voetbalfans
De nauwkeurigheid van de data is niet alleen handig voor clubs en voetballers, maar vooral leuk voor de fans. Zo weten we nu precies wie de hoogste topsnelheid op het WK voetbal in Qatar behaalde. Dit is namelijk de Ghanees Kamaldeen Sulemana die in de groepswedstrijd tegen Uruguay maar liefst een topsnelheid van 35,7 kilometer per uur bereikte. Ter vergelijking: Kylian Mbappé rende op zijn top 35,3 kilometer per uur. Qua gelopen afstand valt op dat centrale middenvelders de meeste kilometers per wedstrijd afleggen. De beste duurlopers op het WK waren onder andere Brozović, Skhiri en Kimmich. Allemaal legden ze in een wedstrijd meer dan 13 kilometer af.
tags: #waarom #dragen #voetballers #een #bh