De KNVB Beker, officieel het bekertoernooi voor Nederlandse voetbalclubs, is een prestigieuze competitie met een lange en rijke geschiedenis. Het toernooi, dat volgens een knock-outsysteem wordt gespeeld, kent zijn oorsprong in 1898 en is sindsdien uitgegroeid tot een belangrijk onderdeel van de Nederlandse voetbalcultuur.
De Initiatiefnemer: Hak Holdert
De basis voor dit voetbaltoernooi werd gelegd door Hak Holdert (1870-1944), een dagbladuitgever en ondernemer. Geïnspireerd door de Engelse FA Cup, organiseerde hij in 1894 een eerste bekertoernooi. Ondanks de aanvankelijke geringe animo, waarbij veel clubs zich terugtrokken en uiteindelijk alleen de Haarlemsche Football Club en HFC Haarlem een wedstrijd speelden, wordt deze Haarlemse derby soms beschouwd als het allereerste bekerduel in de Nederlandse voetbalgeschiedenis.
In het seizoen 1898/1899 werd een nieuwe poging ondernomen op initiatief van de Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorloper van de huidige KNVB. Hak Holdert was opnieuw betrokken bij de organisatie en stelde een beker beschikbaar, de Holdertbeker. In de beginjaren werd het bekertoernooi echter nog niet erg serieus genomen, wat bijvoorbeeld bleek in 1910 toen finalisten Quick en H.V.V. besloten de eindstrijd te laten afwerken door hun tweede elftallen. Bovendien werd het toernooi in de eerste decennia niet jaarlijks georganiseerd.
De Holdertbeker en de 'Dennenappel'
De Holdertbeker, de originele trofee, is tegenwoordig niet meer in gebruik omdat deze verloren is geraakt. In 1946 bood de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen een nieuwe trofee aan ter vervanging. Deze beker, met zijn bijzondere vorm, wordt vaak liefkozend de 'dennenappel' genoemd. Tijdens de eerste naoorlogse editie van het bekertoernooi in 1948 werd de 'dennenappel' voor het eerst overhandigd aan de winnaar. In de jaren die volgden werd het toernooi echter onregelmatig gespeeld.
Toenemende Populariteit en de Europa Cup II
De animo voor de Nederlandse beker nam snel toe nadat de UEFA in 1960 een toernooi voor bekerwinnaars in het leven riep, de Europa Cup II. Dit toernooi gaf de winnaar van de KNVB Beker een extra prestige en een kans om zich op Europees niveau te meten.
Lees ook: KNVB Beker clash: Utrecht tegen Maastricht
De Kuip als Vaste Finalelocatie
Aanvankelijk werden de finales op wisselende locaties afgewerkt. Tussen 1972 en 1976 was de Kuip in Rotterdam steeds gastheer voor de finale. Dit beviel velen, maar toch werd de finale hierna nog verschillende keren in andere stadions afgewerkt. In 1989 werd uiteindelijk besloten om de bekerfinale voortaan altijd in De Kuip te spelen, waarmee een vaste traditie werd gevestigd.
Deelname van Amateurclubs
Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de KNVB Beker is de officiële vastlegging in 1989 dat amateurclubs mogen deelnemen aan het knock-outsysteem. Tegenwoordig komen alleen amateurclubs uit de Tweede en de Derde divisie en clubs die in het seizoen daarvoor de halve finales van de regionale districtbekers hebben bereikt, in aanmerking voor deelname aan het toernooi. Dit geeft amateurclubs de kans om zich te meten met profclubs en zorgt voor verrassende en memorabele momenten in het toernooi.
Vrouwenvoetbal en Opmerkelijke Feiten
Sinds het seizoen 1980/81 kent het toernooi ook een editie voor vrouwen, wat de groeiende populariteit van het vrouwenvoetbal in Nederland weerspiegelt. Er zijn ook enkele opmerkelijke feiten te noemen in de geschiedenis van de KNVB Beker. De grootste zege in het bekertoernooi dateert uit het seizoen 1903/04. Het snelste doelpunt in een bekerfinale staat op naam van Romário. De grootste uitslag in een bekerfinale dateert uit 1944.
Verrassende Winnaars en de Top-3
De KNVB Beker wordt lang niet altijd door een erkende topclub gewonnen. Vrij geregeld gaan ook clubs uit de subtop met de cup aan de haal, wat de onvoorspelbaarheid en de charme van het toernooi onderstreept. De traditionele top-3 voert echter wel de lijst met recordwinnaars aan: Ajax (20x), Feyenoord (14x) en PSV (11x). Deze clubs hebben door de jaren heen hun dominantie in het Nederlandse voetbal ook in het bekertoernooi laten gelden.
FC Utrecht en VVV-Venlo in de KNVB Beker
Hoewel de focus van de verstrekte informatie ligt op de algemene geschiedenis van de KNVB Beker, is er ook een vermelding van een wedstrijd tussen FC Utrecht en VVV-Venlo. Het duel in de Eredivisie tussen FC Utrecht en VVV-Venlo stond op zondag 14 februari onder leiding van Marc Nagtegaal, die de plaats innam van de oorspronkelijk aangestelde Dennis Higler. Dit detail benadrukt de relevantie van de KNVB en haar officials in het hedendaagse Nederlandse voetbal. Marc Nagtegaal was oorspronkelijk aangesteld als VAR voor het duel Feyenoord - Willem II op zondag 14 februari.
Lees ook: De memorabele KNVB Beker finale van 2016: Feyenoord tegen FC Utrecht.
Lees ook: Analyse PSV - Utrecht