Volleybal is een dynamische sport die gespeeld wordt op een veld van 9 bij 18 meter, verdeeld in twee gelijke helften door een net. Twee teams van elk zes spelers proberen de bal over het net te spelen en deze binnen de lijnen van de tegenstander op de grond te laten landen. Een punt wordt gescoord bij een succesvolle aanval of een fout van de tegenstander. De set wordt gewonnen door het team dat als eerste 25 punten behaalt, met een verschil van minimaal twee punten. De wedstrijd wordt gewonnen door het team dat als eerste drie sets wint.
Algemene Spelregels en Fouten
Het volleybalspel kent diverse regels en fouten die van invloed zijn op het spelverloop. Enkele belangrijke aspecten zijn:
- De spelers mogen het net niet raken.
- Het is een fout als een speler onder het net in de ruimte van de tegenstander komt en de tegenstander hindert.
- Dubbel: de speler mag de bal niet twee keer achter elkaar aanraken.
De Voetfout: Een Cruciaal Aspect
Een van de meest besproken regels in het volleybal is de voetfout, die te maken heeft met het overschrijden van de middellijn. De regels omtrent de voetfout zijn in de loop der jaren geëvolueerd, met name voor de Topdivisie en lager.
Historische Context:
In het verleden was het strikt verboden om met de voet over de middellijn te komen en het veld van de tegenstander te raken. Dit werd gezien als een fout en resulteerde in een punt voor de tegenpartij. Echter, deze regel leidde vaak tot discussies en commotie, vooral bij snelle acties waarbij spelers per ongeluk de lijn overschreden.
Nieuwe Interpretatie (Seizoen 2017-2018):
Met ingang van het seizoen 2017-2018 zijn de regels met betrekking tot de voetfout aangepast voor de Topdivisie en lager. De nieuwe regels, specifiek opgenomen onder de nummers 11.2.1 tot en met 11.2.2.1, bieden meer flexibiliteit en nuance:
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
- 11.2.2.1: Het aanraken van het speelveld van de tegenstander met één of beide voet(en) is toegestaan, mits hierbij een deel van deze voet(en) in contact met of de protectie ervan boven de middellijn blijft.
- Commentaar: Het is niet fout als een speler met de voet de middellijn geheel overschrijdt bij een kerende beweging om de bal te spelen.
- 11.2.2.2: Het aanraken van het speelveld van de tegenstander met enig ander lichaamsdeel boven de voet is toegestaan, mits de tegenstander hierbij niet in haar spel wordt gehinderd.
Praktische Implicaties:
Deze nieuwe regels betekenen dat een speler de middellijn mag overschrijden met zijn voet, zolang een deel van de voet (of de bescherming ervan) de middellijn raakt of er direct boven blijft. Dit geeft spelers meer bewegingsvrijheid en maakt het mogelijk om sneller te reageren op de bal, zonder direct een fout te begaan. Het is toegestaan om op de lijn te landen met een deel van de voet in het veld van de tegenstander.
Belangrijke Uitzonderingen en Overwegingen:
- De regel geldt niet als de speler de tegenstander hindert door het overschrijden van de middellijn met een ander lichaamsdeel dan de voet.
- Deze regelwijziging is specifiek van toepassing op de Topdivisie en lager. Voor de Nederlandse Eredivisie blijven de internationaal geldende spelregels van de FIVB (Fédération Internationale de Volleyball) en CEV (Confédération Européenne de Volleyball) van kracht.
Andere Regelwijzigingen en Verduidelijkingen
Naast de voetfout zijn er nog andere recente wijzigingen en verduidelijkingen in de volleybalregels die het spel beïnvloeden:
- Wissels: Er mag nu altijd 6 keer gewisseld worden. Een wisselspeler mag meerdere keren (3x) gewisseld worden voor een veldspeler. Een veldspeler moet wel altijd terugkeren op zijn of haar eigen plek.
- Time-outs: Een time-out duurt maximaal 30 seconden. Als de aanvragende ploeg en de scheidsrechter eerder klaar zijn worden de 30 seconden niet volgemaakt. Tijdens de TO mag het hele veld gebruikt worden: teams hoeven dus niet meer in het geheel buiten het veld te staan. Wisselspelers mogen ook in het veld warm lopen, maar het gebruik van een bal tijdens de TO is (nog steeds) niet toegestaan. Uiteraard moet wel worden gezorgd dat er geen natte plekken door de drinkflesjes achterblijven op het veld.
- Schermen bij Service: Schermen is niet toegestaan, de spelers van het serverende team moeten tenminste een armlengte van elkaar af staan. Daarnaast mag je ook geen “omgekeerde piramide” maken om alsnog het zicht te ontnemen. De serveerder mag dan ook niet meer met opzet aan het zicht van de passers onttrokken worden. Spelers van het serverende team moeten tenminste een armlengte van elkaar af staan en achterspelers mogen niet in de ‘vrij zicht’-ruimte van de voorspelers gaan staan.
- Scheidsrechterlijke Tekens: Bij eerste klasse en lager hoeft een scheidsrechter niet alle tekens meer te geven. Alleen de kant aangeven is voldoende. De aanvoerder van een team mag om uitleg vragen.
- Afschaffing Toss: De toss is afgeschaft, het uitspelende team heeft als eerste de keuze (opslag of veld). Bij een eventuele 5e set heeft de aanvoerder van het thuisspelende team het recht om als eerste te kiezen.
- Bal buiten Antenne: Zodra de bal buiten de antennes het net passeert, is de bal uit, ook wanneer dit na het eerste balcontact geweest is. De bal terughalen uit de vrije zone van de tegenstander (buiten de antennes om) is dus niet meer toegestaan. Uitzondering: in de Topdivisie geldt deze nieuwe regel niet. Daar mag deze bal dus nog teruggehaald worden uit de vrije zone.
- Inspectie Shirts: Tijdens het inspelen aan het net mogen de inspeelshirts aanblijven. Sinds afgelopen seizoen was het verplicht om met de wedstrijdshirts in te spelen aan het net.
- Mini's bij Team: Mini’s betrekken bij het eerste team is van grote promotionele waarde. In de huidige regels mocht er maar één mini bij het team aanwezig zijn (op de bank en serveren). Vanaf komend seizoen mogen dit twee mini's zijn.
- Pauze tussen Sets: Na het laatste fluitsignaal van een set hoeven teams niet meer via de achterlijn naar de andere speelhelft lopen. Wel dienen zij om de netpaal heen lopen; onder het net doorlopen is niet toegestaan. Tijdens de pauze tussen de sets mogen de wisselspelers inspelen in het veld, mits dit niet hinderlijk is voor de moppers en/of het entertainment. De pauze tussen sets duurt maximaal drie minuten.
- Wisselzone Libero: De wisselzone van de libero wordt vrijgegeven, daarvoor mag nu de gehele achterlijn en zijlijn gebruikt worden. Voorwaarde is wel dat de scheidsrechters en teller(s) de wissel goed kunnen zien.
- Aanval na bovenhandse bal Libero: Een aanvaller mag een bal die door de libero vanuit de voorzone bovenhands is gespeeld niet aanvallen als de bal in zijn geheel nog boven de netrand is.
Digitale Hulpmiddelen en Spelplezier
Om het spelplezier te verhogen en de administratieve last te verminderen, heeft de Nevobo diverse initiatieven genomen:
- Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF): Het DWF is de modernste manier van het registreren van wedstrijden. Er zijn twee versies beschikbaar: live bijhouden en resultaat invoeren.
- Volleybalmasterz.nl: Een platform waar je op een leuke manier kennis kunt maken met de spelregels en je spelregelbewijs kunt halen.
- Project 'Minder regels, meer spelplezier': Spelers, trainers en officials kunnen voorstellen indienen voor regelwijzigingen die het spelplezier verhogen.
- Eén Spelregelboekje: Vanaf seizoen 2024-2025 is er weer één spelregelboekje voor de Eredivisie t/m Jeugd, om uitzonderingen beter weer te geven en de administratieve last te verminderen.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal