Volleybal Uitleg Spelregels: Een Complete Gids

Volleybal is een complexe, dynamische en populaire sport die wereldwijd wordt beoefend. Het is een teamsport die behendigheid, tactisch inzicht en teamwork vereist. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de spelregels, zodat zowel beginners als ervaren spelers hun kennis kunnen opfrissen en verdiepen.

Wat is Volleybal?

Volleybal is een balsport waarbij twee teams, elk bestaande uit zes spelers, tegenover elkaar staan op een speelveld dat is verdeeld in twee gelijke helften door een net. Het doel van het spel is om de bal over het net te spelen en deze op de grond te laten landen binnen de lijnen van het speelveld van de tegenstander, terwijl je voorkomt dat de tegenstander hetzelfde doet op jouw speelhelft. Een geslaagde poging, of een fout van de tegenstander, levert een punt op.

Het Speelveld en de Benodigdheden

Het totale volleybalveld meet 9 bij 18 meter. Elke speelhelft is dus 9 bij 9 meter. Op de zijkanten van het net, direct boven de zijlijnen, zijn twee verticale stokken geplaatst, de zogenaamde "antennes". De hoogte van het net varieert afhankelijk van de sekse en het niveau waarop gespeeld wordt. Naast het veld en het net heb je natuurlijk een volleybal nodig. Wil je de echte regels hanteren, dan is een officieel speelveld met lijnen essentieel. Als je thuis wilt volleyballen, kun je prima een waslijn spannen en met elkaar overspelen over deze lijn heen.

Basisregels van het Spel

• Teams en Posities: Een team bestaat uit zes spelers, elk met hun eigen positie en rol, zoals spelverdeler, passer/loper en libero.
• Het Net: Spelers mogen het net niet raken. Het is een fout als een speler onder het net dringt in de ruimte van de tegenstander en de tegenstander hindert. Het is ook fout als de voet(en) van een speler over de middenlijn komen en het veld van de tegenstander raken.
• Balcontact: Een speler mag de bal niet twee keer achter elkaar aanraken, tenzij de speler blokkeert. Spelers mogen hoogstens 3 keer achtereenvolgend met de bal contact hebben. Hierbij geldt een blokkering niet als het hebben van balcontact.
• Balslagen: De bal wordt in het spel gebracht door een opslag of service vanachter de achterlijn. De opgeslagen bal moet over het net in het veld van de tegenstander belanden. Wanneer de bal het net raakt en eroverheen gaat, gaat het spel gewoon door.
• Scoren: Een team kan een punt scoren door de bal op het speelveld van de tegenstander te slaan, binnen de lijnen van het speelvlak. Je kunt ook een punt scoren als de andere team een fout maakt. Het team dat een punt heeft gescoord, wint niet alleen een punt, maar heeft daarmee ook het recht om te serveren.

De Spelverloop: Van Opslag tot Aanval

1. De Opslag: De bal wordt in het spel gebracht door de serveerder door middel van een opslag of service vanachter de achterlijn. Er zijn verschillende manieren om te serveren, zoals de bovenhands geslagen opslag of de sprongservice. Bij de professionals gebeurt dit vrijwel altijd met een sprongservice. In de jeugd wordt regelmatig de onderhandse service gebruikt. De opgeslagen bal moet over het net gaan en binnen de lijnen in het speelveld van de tegenstander vallen.
2. De Pass: Een van de veldspelers van de ontvangende partij vangt de geserveerde bal op. Dit kan onderhands (met naast elkaar gestrekte onderarmen) of bovenhands.
3. De Set-Up: Gewoonlijk wordt de bal doorgespeeld naar een spelverdeler. De spelverdeler, een speler met een goede techniek en spelinzicht, staat in de rally meestal iets rechts van het midden voor het net, of zorgt dat hij of zij daar komt te staan wanneer de bal van de tegenstander ontvangen is. De spelverdeler speelt de bal meestal door naar een van de aanvallers, hetgeen set-up (opzet) genoemd wordt.
4. De Aanval: De aanvaller die de bal krijgt toegespeeld tikt of slaat de bal over het net naar de grond. Meestal wordt de smash toegepast, een harde klap met de vlakke hand, waarbij het balcontact zo kort mogelijk moet zijn. Soms gebruikt de aanvaller een zogenoemde prikbal, bijvoorbeeld als de opzet niet goed is voor een smash, of om de tegenstander te verrassen. Hierbij wordt de bal met de vingertoppen in een bovenhandse beweging gericht gespeeld, zonder echter geslagen te worden.
5. De Verdediging: De verdediging moet de bal van de grond zien te houden en doet dat gewoonlijk door een blok te vormen: een, twee of drie spelers springen tegelijk en naast elkaar met gestrekte armen en handen op, om de tegenstander te beletten de bal over het net heen te slaan/tikken. De kunst is om op het juiste moment en precies tegelijkertijd te springen, en natuurlijk op de plek waar de bal geslagen wordt. Als een bal het blok passeert dient deze door de verdedigers in het achterveld te worden verdedigd. Dit levert vaak spectaculaire acties op met glijduiken en zijwaartse rollen.

Puntentelling en Sets

Er wordt gespeeld in sets. Het team dat het eerst bij de 25 is, wint een set. Maar er moet wel met 2 punten verschil gewonnen worden. Bij de stand van 24-24 wordt er dus net zo lang door gespeeld tot dat er een team twee punten verschil heeft.

• Aantal Sets: Op de meeste niveaus wordt er om 4 sets gespeeld. Bij 3-1 of 4-0 is de wedstrijd klaar. Als het 2-2 staat, wordt er een beslissende set gespeeld tot de 15 punten. Op de hoogste niveaus wordt het best-of-five principe gehanteerd. De wedstrijd is dan klaar bij een 3-0, 3-1 of 3-2 stand.
• Rally Point Systeem: Binnen de Nederlandse competitie wordt het Rally Point Systeem toegepast. Het komt erop neer dat iedere rally resulteert in een punt voor een van beide teams.
• Time-outs: In elke set heeft elk team recht op twee time-outs. Gewoonlijk zitten trainer/coach, reservespelers en andere teamleden tegenover de hoofdscheidsrechter. Als de trainer/coach dat nodig vindt mag hij/zij tussen twee rally's een time-out aanvragen. De trainer maakt met zijn handen een T-teken, de scheidsrechter blaast af en er kan met de spelers worden overlegd. Een time-out kan simpelweg een tactische manoeuvre zijn om de vaart uit het spel van de tegenstander te halen, en/of nodig zijn om aanwijzingen aan de eigen spelers te geven.

Specifieke Spelregels en Fouten

• Voetfouten: Met een voet over de middellijn staan. Ook de voeten mogen niet op of over de middenlijn komen. Ook dit geldt als het staan op het speelvlak van de tegenstander. Dit kan resulteren in een punt voor de tegenpartij.
• Dubbel: De speler mag de bal niet twee keer achter elkaar aanraken, tenzij de speler blokkeert.
• Netfout: Een netfout (aanraken van het net met handen of lichaam) levert de tegenstander ook een punt op. De spelers mogen op geen enkel moment het net raken of de randen van het net raken.
• Beperkingen voor Achterspelers: Als achterspelers afzetten binnen de drie meter zone dan mogen de achterspelers de bal niet over het net spelen. Dit mogen zij ook niet als de bal boven de netrand is. Binnen deze driemeterzone mogen de achterspelers de bal alleen over het net spelen, als zij hem onder de netrand raken.
• Libero: Een uitzondering voor de achterspelers is de libero, die nooit een aanvallende actie mag uitvoeren waarbij de bal op het moment van de aanraking zich boven de bovenste netrand bevindt. Hij mag de bal wel bijvoorbeeld onderhands over het net spelen of een onderhandse setup geven. In geval de libero een bovenhandse pas geeft binnen de drie meter zone, dan mag er geen aanvalsactie worden ingezet.
• Wissels: Voor het begin van een nieuw punt mag een speler worden gewisseld. Spelers mogen worden gewisseld voor het begin van een rally. Elk team heeft maximaal 6 wisselmomenten per set. Een speler die is gevraagd om te wisselen mag alleen voor dezelfde speler weer worden gewisseld. Zo heb je dus constant dezelfde spelers op het veld.
• Overige Fouten: De bal mag geen voorwerpen buiten het veld raken. Hetzelfde geldt voor de antennes. Lang balcontact is ook niet toegestaan, denk hierbij aan het dragen, liften of tillen van de bal. Als een speler het net onder gaat op het speelveld van het ander team. Je mag het ander team ook niet beperken of hinderen op hun speelveld.

Varianten van Volleybal

Volleybal is officieel een zaalsport en wordt gespeeld op een veld met een afmeting van 9 bij 18 meter. Een steeds populairder wordende variatie is beachvolleybal. Dit is een echte showsport en zelfs een olympische sport. Zoals de naam al zegt wordt beachvolleybal, ook wel strandvolleybal, gespeeld op het strand. De elementen van de natuur spelen hierbij een rol, zoals de zon en de wind. Een team bestaat uit twee spelers. De belangrijkste verschillen met zaalvolleybal zijn dat er met een zwaardere bal wordt gespeeld, de afmetingen van het veld kleiner zijn, er geen lijnen in het veld zijn en er geen vaste posities in het veld bestaan.

Lees ook: Volleybal: Alles over winnen

Het Belang van Spelregelkennis

Uit onderzoek is gebleken dat een gebrek aan spelregelkennis zorgt voor onnodige discussies en irritaties in het veld. Bepaald niet sfeerverhogend. Spelregels zijn onmisbaar om een wedstrijd eerlijk en sportief te laten verlopen. Officials dienen alle regels te kennen en ervoor te zorgen dat deze tijdens de wedstrijd op de juiste manier worden nageleefd. Als speler, trainer, coach, ouder of toeschouwer hoef je niet alle spelregels uit je hoofd te kennen. Maar om beslissingen van de scheids te begrijpen en zelf zoveel mogelijk spelplezier te beleven, is kennis van de basisregels essentieel.

Volleybalmasterz.nl en Meer Informatie

Volleybalmasterz.nl is erop gericht om de spelregelkennis bij volleyballers te vergroten, dus neem vooral een kijkje in deze aantrekkelijke online leeromgeving. Je kunt hier je spelregelkennis oefenen, toetsen en up to date houden via testjes, spelletjes en toetsen. Op Volleybalmasterz.nl maak je in begrijpelijke taal kennis met alle spelregels. Ook kun je door middel van oefentoetsen je kennis testen en je spelregelbewijs halen, zodat je zelf ook wedstrijden in de lagere klassen kunt fluiten. Een ideaal middel om nieuwe (jeugd)leden op een leuke, interactieve manier met de belangrijkste spelregels kennis te laten maken!

Op nevobo.nl staat ook een overzicht van de spelregels voor alle volleybaldisciplines.

Project 'Minder Regels, Meer Spelplezier'

Binnen het in 2015 gestarte project 'Minder regels, meer spelplezier' geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd. Dus, heb jij voorstellen voor het wijzigen van (spel)regels, waardoor volleybal nog leuker wordt?

In het verleden waren er voor verschillende niveaus, verschillende spelregelboekjes. Om uitzonderingen beter weer te geven en ook de administratieve last van het bijhouden van alle uitzonderingen te verminderen, is er besloten om vanaf seizoen 2024-2025 weer één spelregelboekje te publiceren voor de Eredivisie t/m Jeugd.

Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal

Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal

tags: #volleybal #uitleg #spelregels