De Nederlandse voetbalwereld wordt al jaren geplaagd door incidenten met supporters, variërend van vuurwerk en bierdouches tot veldbestormingen en openlijke geweldpleging. Sociale media, met name platforms zoals Twitter (tegenwoordig X), spelen een rol in de verspreiding van beelden en berichten over deze incidenten, en soms ook in de organisatie ervan. De term "Voetbal Ultras" verwijst naar groepen fanatieke supporters die vaak een prominente rol spelen bij deze incidenten.
Incidenten en Ontwikkelingen in het Nederlandse Voetbal
Recentelijk zijn er diverse incidenten geweest die de aandacht hebben getrokken en de discussie over voetbalgeweld hebben aangewakkerd.
- Go Ahead Eagles - AZ: Tijdens de wedstrijd tussen Go Ahead Eagles en AZ betraden supporters van Go Ahead Eagles het veld, wat leidde tot een worsteling met stewards. Dit gebeurde nadat spelers van AZ het publiek in het uitvak bedankten en er volgens X-account Voetbal Ultras een spandoek in het spel was. ESPN-verslaggever Aletha Leidelmeijer reageerde verbaasd en bagatelliserend op het incident, terwijl analist Danny Koevermans melding maakte van slaan.
- FC Utrecht - Go Ahead Eagles: Na de verloren finale van de play-offs tegen Go Ahead Eagles werd het onrustig bij stadion Galgenwaard. Supporters bekogelden de politie met stenen en er werd vuurwerk afgestoken. Al tijdens de wedstrijd betraden supporters het veld, waardoor de wedstrijd tijdelijk werd stilgelegd. Burgemeester Sharon Dijksma noemde de gedragingen van een groep supporters een "dieptepunt wat betreft voetbalgeweld".
- Cambuur Leeuwarden - SC Heerenveen: Een wedstrijd tussen SC Cambuur en SC Heerenveen leidde tot rellen waarbij acht mensen werden opgepakt, onder meer voor openlijke geweldpleging. Burgemeester Buma van Leeuwarden besloot uitpubliek de rest van het seizoen niet meer toe te staan.
- FC Twente, AZ en Feyenoord: Rondom wedstrijden van FC Twente, AZ en Feyenoord vielen volgens regionale media en wijkagenten vooral 'jonge gasten' op bij rellen.
- Volendam: Ook bij een gevecht tussen supporters in Volendam leken veel jongeren mee te doen.
De Rol van Jongeren en de Impact van Corona
Een zorgwekkende trend is de toenemende betrokkenheid van jongeren bij voetbalgeweld. Clubs en deskundigen melden dat plegers van geweld bij voetbalwedstrijden steeds jonger en agressiever lijken te zijn. Een veiligheidscoördinator van een eredivisieclub vertelde aan NOS Stories dat het vaak om jongens tussen de 14 en 16 jaar gaat.
Corona wordt meermaals genoemd als een mogelijke oorzaak. Gedragswetenschapper Otto Adang stelt dat er sinds de coronaperiode een groep is ontstaan die veel dingen niet gewend is en grenzen opzoekt. Voetbaladvocaat Christian Visser herkent een toename van voetbalgeweld sinds corona, maar nuanceert dat hij al twintig jaar hoort dat supporters steeds jonger en agressiever zijn.
Jonge supporters vertellen zelf over hun motieven. Lars (16) komt vooral voor de sfeer naar voetbalwedstrijden en is geen voetbalfan in hart en nieren. Voor hem draait het om sociale cohesie. Rellen horen er voor hem soms bij. Leon (19) komt wel voor het voetbal, maar is "niet vies van een relletje". Kiran (16) staat vooraan als er rellen zijn vanwege de adrenaline.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Clubs herkennen dat dit jongeren aantrekt, mede doordat de sociale controle vervaagt en de hiërarchie bij de harde kern minder duidelijk is dan voorheen. De perschef van een club merkt op dat deze nieuwe groep agressiever lijkt en zich niet snel laat tegenspreken. Ze zijn vaker onder invloed van harddrugs en alcohol, waardoor ze lastiger aanspreekbaar zijn. Er wordt gevreesd dat deze nieuwe aanwas niet zal afnemen met het einde van de coronacrisis.
Reacties en Maatregelen
De incidenten hebben geleid tot diverse reacties en maatregelen.
- Stadionverboden en Meldingen: Kabinet, KNVB en clubs kwamen tot afspraken om het geweld steviger aan te pakken, onder meer met financiële steun voor slimme camera’s en het voornemen om de meldingsplicht bij stadionverboden consequenter na te leven.
- Sluiting Stadions: Clubbestuurders veroordelen vrijwel eensgezind de sluiting van de stadions als maatregel in de coronabestrijding. Directeur Toussaint van Heracles stelt dat de politiek de coronamaatregelen niet moet misbruiken om hun onvrede over supportersgeweld te uiten.
- Reactie Coaches: Tegenover de aanpak door de coach van Cambuur, die de confrontatie aanging met de raddraaiers, stond het begrip bij Pascal Jansen, de coach van AZ, die het had over 'goedwillende' fans.
De Invloed van Sociale Media
Sociale media spelen een dubbelrol in de context van voetbalgeweld. Enerzijds bieden ze een platform voor het delen van beelden en informatie over incidenten, waardoor het publieke bewustzijn wordt vergroot. Accounts zoals "Voetbal Ultras" verzamelen en verspreiden bijvoorbeeld beelden van supporteracties en incidenten. Anderzijds kunnen sociale media ook worden gebruikt voor het organiseren van confrontaties en het verspreiden van haatzaaiende berichten.
De snelheid en anonimiteit van sociale media maken het lastig om de verspreiding van negatieve invloeden te controleren. Jongeren die gevoelig zijn voor groepsdruk en sensatiezucht kunnen via sociale media worden aangemoedigd om deel te nemen aan gewelddadige acties.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl