Voetbal is een sport die diep geworteld is in de Nederlandse cultuur. Achter elk succesvol team staat een bekwame trainer, en om de kwaliteit van het voetbal te waarborgen, zijn er specifieke diploma-eisen gesteld aan voetbaltrainers in Nederland. Dit artikel beschrijft de vereisten voor voetbaltrainer diploma's, de verschillende niveaus en hoe je je als trainer kunt blijven ontwikkelen.
Het Belang van Gekwalificeerde Trainers
Een goede voetbaltrainer is cruciaal voor de ontwikkeling van spelers, van de jongste pupillen tot de meest ervaren senioren. Trainers begeleiden niet alleen tijdens wedstrijden, maar ook tijdens trainingen. Hun taken omvatten het coachen van wedstrijden, het geven van trainingen en het begeleiden van spelers en staf. Daarnaast is de trainer-coach onderdeel van de club. Met de juiste opleiding kunnen trainers hun teams effectiever coachen en hun spelers helpen hun potentieel te bereiken.
Voetbaltrainer worden
Voetbaltrainer worden is een mooie kans om misschien wel van je allerleukste hobby je beroep te maken. Maar kan dit zomaar? Het antwoord is ja, maar wel met de juiste opleiding. Als je zoekt naar vacatures, zul je namelijk zien dat er altijd wel een voetbal trainer diploma wordt gevraagd. In de meeste gevallen is dit de UEFA A, B of C van de KNVB. Ben je er dan? Nou nee, niet helemaal. Met zo’n basisdiploma kun je als beginnende trainer eerst alleen aan de slag als trainer coach van de allerjongsten of in de lagere klassen van de senioren. Hoe hoger in het alfabet, hoe hoger het niveau van het team dat je als trainer coach mag begeleiden. Met als top de UEFA Pro, de opleiding trainer betaald voetbal. Mocht je de ambitie hebben om voetbal trainer in het betaald voetbal te worden. Het antwoord op deze vraag is: je gehele carrière. Zoals eerder genoemd begin je met een basis zoals de pupillentrainer of juniorentrainer opleiding. Vaak is de vervolgstap dan eerst UEFA C. Ga je verder met UEFA A? De UEFA Pro is de laatste stap om aan de slag te gaan als coach in het betaald voetbal. Onder het betaald voetbal verstaan wij in Nederland de Eredivisie en de Eerste divisie.
De KNVB Academie: Opleidingen voor Elk Niveau
De KNVB Academie speelt een centrale rol in de opleiding van voetbaltrainers in Nederland. De KNVB Academie heeft ervoor gekozen om trainer-coaches voor te bereiden op de praktijk door competentiegericht op te leiden. Competentiegericht opleiden betekent dat de deelnemer in de praktijk aan de slag gaat met de (praktijk)opdrachten. Deze (praktijk)opdrachten staan centraal tijdens de bijeenkomsten. Het ervaringsgedeelte bestaat uit een verplichte stage bij een jeugdteam van minimaal twee keer per week van anderhalf uur gedurende de gehele duur van de opleiding. Het doel van de opleiding is om op verantwoorde wijze te leren om jeugdvoetballers die uitkomen in de selectieteams O13-, O15- O17- of O19-jeugd spelend op eerste klasse of hoger niveau te coachen, trainen en begeleiden. Om dit te leren wordt geoefend in de praktijk. In de opleiding worden daartoe opdrachten gegeven. Door het uitvoeren van opdrachten in de praktijk en het daarover nadenken, ontwikkelt de cursist zich met behulp van de docent, medecursisten en praktijkbegeleider tot trainer-coach. Een portfolio is een (digitale) map met daarin gegevens over jezelf waarin je aantoont wat je hebt gepresteerd in het licht van de opleiding. De academie biedt een breed scala aan opleidingen aan, geschikt voor trainers van alle niveaus. Van de Aftrapmodule voor jeugdvoetbalcoaches tot de zeer gevorderde Voetbalcoach 4 en 5, er is een passend traject voor iedereen die zich verder wil ontwikkelen in het trainersvak. Hieronder een overzicht van de verschillende niveaus:
Instapniveau
- De AftrapmoduleJeugdvoetbalcoach (4 avonden, verenigingstraject)
- G-voetbalcoachStarter
- Voetbalcoach 1 Pupillen (7 avonden)
- Voetbalcoach 1 Junioren (7 avonden)
- Voetbalcoach 1 Senioren
Gevorderd
- Voetbalcoach 2 Senioren (heel seizoen)
- Voetbalcoach 2 Jeugd (heel seizoen)
- Voetbalcoach 2 Jeugd op een onderwijsinstelling (heel seizoen)
- Voetbalcoach 2 Jeugd voor (ex-) contractspelers (half seizoen)
- Voetbalcoach 3 Senioren
- Voetbalcoach 3 Jeugd
- Voetbalcoach 3 Jeugd voor (ex-)contractspelers
- Voetbalcoach 3 (Jeugd) op een onderwijsinstelling
Zeer Gevorderd
- Voetbalcoach 4 Senioren
- Voetbalcoach 4 Jeugd
- Voetbalcoach 5
Competentiegericht opleiden
De KNVB Academie gaat uit van competentiegericht opleiden. De cursisten staan centraal in de opleiding; de KNVB ondersteunt hen in hun leerproces.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Pupillentrainer en Juniorentrainer
Voor vrijwilligers die jeugdteams begeleiden, zijn er specifieke cursussen zoals de opleiding Pupillentrainer en de opleiding Juniorentrainer. De opleiding Pupillentrainer geeft kennis en inzicht om jeugdige voetballers in de leeftijd van 5 tot 13 jaar te trainen en te coachen. Het ervaringsdeel gedurende de opleiding bestaat uit het minimaal één keer per week trainen en coachen van pupillen (minimaal zes trainingen en drie wedstrijden). Het doel van de Juniorentrainer is het leren trainen van de juniorenelftallen bij de vereniging. Vooral in de ‘lagere’ teams hebben de junioren belangstelling voor andere dingen dan voetbal. De juniorentrainer zorgt ervoor dat de jongeren enthousiast worden en blijven voor voetbal. Het ervaringsdeel gedurende de opleiding bestaat uit het minimaal een keer per week trainen en coachen van junioren (tweedee/derde klasse). Minimaal acht trainingen en vier wedstrijden.
Positief coachen
Stimuleer kinderen (en waarom ook niet volwassenen?) juist op die vaardigheden die ze (enigszins) beheersen en daag hen uit om daarop te trainen en te oefenen zodat ze daarin groeien en beter worden. Steeds wijzen op zaken die kinderen niet beheersen, zorgt er eerder voor dat kinderen gedemotiveerd raken en op een gegeven moment afhaken.
Trainerslicenties: Vereisten en Verlenging
Wanneer je in het amateurvoetbal in de door het bondsbestuur aangewezen divisies en / of klassen als voetbalcoach actief wilt zijn, heb je een geldige voetbalcoachlicentie nodig. Dit geldt ook voor voetbalcoaches in het betaald voetbal. Een voetbalcoachlicentie ontvang je als je in het bezit bent van een door de KNVB erkend voetbalcoachdiploma.
Geldigheid en Verlenging
Een voetbalcoachlicentie is drie jaar geldig. Om de voetbalcoachlicentie na drie jaar te verlengen, worden voetbalcoaches geacht om licentiepunten te verzamelen. Het aantal te behalen licentiepunten is vastgesteld op vijftien punten in drie jaar.
Doel van het Licentiesysteem
Het voornaamste doel van het voetbalcoachlicentiesysteem is dat voetbalcoaches zich na het behalen van een voetbalcoachdiploma, blijven ontwikkelen in het voetbalcoachvak. In het continu veranderende voetballandschap nemen de kwaliteitseisen toe en is bijscholen noodzakelijk.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Aanvragen en Verlengen van een Voetbalcoachlicentie
Als je in het bezit bent van een door de KNVB erkend voetbalcoachdiploma kun je je digitale voetbalcoachlicentie aanvragen. Dit kan tot drie jaar na het behalen van je diploma zonder dat je bijscholing(en) hoeft te volgen. Na deze drie jaar moet je eerst bijscholing(en) volgen om vijftien licentiepunten te halen. Het aanvragen van een nieuwe voetbalcoachlicentie kan door het invullen van het aanvraagformulier met daarbij een kopie van jouw door de KNVB erkende voetbalcoachdiploma. Bij het verlengen van je voetbalcoachlicentie stuur je ook een kopie van de certificaten met je behaalde licentiepunten mee of verwijs je in de aanvraag naar het aantal geregistreerde licentiepunten in je eigen digitale voetbalcoachlicentie-account. Het is niet mogelijk om eerder dan drie maanden voor de huidige einddatum van je voetbalcoachlicentie te verlengen. Aanvragen kan alleen op het moment dat je lid bent van de KNVB (via een vereniging of als vrijwillig lid van de KNVB). Wanneer je vrijwillig lid wilt worden kan dit door het invullen van het aanmeldingsformulier vrijwillig lid voetbalcoaches.
Licentiepunten
Na het succesvol afronden van de opleiding UEFA A, B of C ontvang je een trainerslicentie. Deze licentie is 3 jaar geldig. Om deze trainerslicentie te verlengen is het noodzakelijk om 15 licentiepunten te behalen. Zo blijf je je ontwikkelen in het trainersvak en houd je je carrière in beweging!
Jouw eigen persoonlijke account
Wanneer je in het bezit bent van een voetballicentie heeft de KNVB voor jou een persoonlijk account aangemaakt.
Op- en Bijscholingen: Blijven Leren en Ontwikkelen
Naast de basisopleidingen is het essentieel om als trainer continu te blijven leren en jezelf te ontwikkelen. De KNVB biedt diverse op- en bijscholingen aan om je kennis en vaardigheden te verbeteren. Naast het opdoen van de gewenste kennis en vaardigheden ontvang je voor de door de KNVB geaccrediteerde op- en bijscholingen ook de benodigde licentiepunten. Er zijn diverse mogelijkheden om je als trainer verder te bekwamen, zoals cursussen gericht op:
- Blessurepreventie en revalidatie: Tijdens de cursus krijg je meer inzicht in de oorzaken van veel voorkomende voetbalblessures en raak je bekend met veelgebruikte revalidatieprotocollen. Aan de hand van een aantal casussen worden de revalidatieprotocollen vertaald naar praktische oefeningen op het veld. Met de opgedane kennis en praktische tools ben je in staat de geblesseerde spelers gerichter te laten revalideren.
- Trainingsmethodiek en periodisering: Hier leer je hoe de trainingen op een verantwoorde wijze moeten worden opgebouwd gedurende het seizoen en wanneer en met welke intensiteit een bepaalde trainingsprikkel kan worden toegediend. Ook krijg je meer informatie over periodiseringsmodellen en de voor- en nadelen hiervan.
- Wedstrijdanalyse: Je gaat actief aan de slag om trainingen en wedstrijden te analyseren met behulp van een speciaal programma.
Aanpassing e-learnings/webinars
Let op: Vanaf 1 oktober 2023 geldt er een maximum van 7 licentiepunten die behaald zijn d.m.v. e-learnings en webinars (maximaal 4). Zie bovenstaand document Nieuwe regels voor voetbalcoachlicenties.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Vereniging PVC Voetbal
Onze voetbalclub is een verzameling gelijkgestemden die samen deze vereniging maken. PVC Voetbal draait net als de meeste andere verenigingen op de vrijwillige inzet van leden. Dit geldt ook voor het trainen en coachen van de jeugdteams. Om ouders en vrijwilligers te begeleiden bij deze taken, is het mogelijk een aantal cursussen te volgen bij de KNVB. Opleiding voor vrijwilligers die jeugdteams vóór, tijdens en na de wedstrijden begeleiden. De cursus bestaat uit vier bijeenkomsten van elk drie uur en deze hebben plaats in de avonduren. Als er veel kandidaten van één vereniging zijn, kan de KNVB de cursus hier op locatie geven.
Overzicht Voetbalcoachlicenties
De KNVB kent diverse voetbalcoachlicenties die elk de bevoegdheid geven om op een bepaald niveau werkzaam te zijn als hoofd- of assistent voetbalcoach. Dit wordt jaarlijks vastgesteld door het bondsbestuur en vastgelegd in het Algemeen Reglement (artikel 17) en het Handboek Competitiezaken (paragraaf 1.9).
Welke voetbalcoachlicentie voor welke competitie?
In de onderstaande flyer vind je per competitie welke voetbalcoachlicentie vereist is, voor zowel het veld als futsal. Deze flyer is aangepast naar de nieuwe benamingen voor de voetbalcoachopleidingen. Deze zijn in de loop van het seizoen 2023/'24 namelijk van naam gewijzigd. Zo is de opleiding UEFA C bijvoorbeeld veranderd in Voetbalcoach 1 (Pupillen of Junioren) en heet de UEFA B-opleiding nu Voetbalcoach 2. Voor het overzicht vind je in deze afbeelding alle oude en nieuwe benamingen naast elkaar.
Toekomstig Beleid en Dispensatie
Dispensatie 2021/’22
Door de coronacrisis zijn diverse trainersopleidingen voor trainers helaas voortijdig beëindigen of zijn niet kunnen opstarten. Hierdoor kunnen veel trainers niet over de juiste licentie beschikken om actief te zijn als trainer-coach tijdens het seizoen 2021/’22. Om trainers te helpen, zijn er de volgende dispensatiecriteria: Voor cursisten die de cursus niet konden afronden vanwege de coronacrisis geldt dat er voor hen voor het gehele seizoen 2021/’22 dispensatie kan worden aangevraagd om een licentie te krijgen voor het niveau waarvoor ze worden opgeleid. V.w.b. de jeugdcompetities geldt dat in combinatie met het bovenstaande een herstructurering van deze competities is doorgevoerd en dat in de toewijzing van de bevoegdheden van trainer/coaches aan bepaalde klassen wijzigingen zijn doorgevoerd.
Toekomstig Beleid
Iedere speler verdient een opgeleide trainer/coach. Met de recente herstructurering van de jeugd-topcompetities willen we het licentiebeleid logisch opbouwen. Om de kwaliteit van de competities te waarborgen en deze competities te blijven ontwikkelen is het van cruciaal belang dat verenigingen opgeleide trainer/coaches aanstellen bij deze jeugdtopcompetities. Gelukkig is dit in veel gevallen al aan de orde, maar mogelijk op een aantal plaatsen nog niet. Dat is de reden dat in bovengenoemd schema is aangegeven in welke jeugdcompetities een licentie-verplichting geldt en in welke klasse/divisie in de toekomst een verplichting gaat gelden. Hierdoor kunnen de verenigingen zich voorbereiden op de komst van deze licentie-verplichting. De opleiding start 29 september 2025.
Voetbalcoach 1 Pupillen
Ben je als student ALO of Sportkunde ook een voetbaltrainer of -coach? Voetbalcoach 1 Pupillen (voorheen Pupillentrainer) voor aankomende, 1e en 2e jaars studenten; dient als voorbereiding op Voetbalcoach 2 Jeugd (voorheen UEFA C Youth).
Conclusie
Een voetbaltrainer diploma is essentieel voor iedereen die serieus aan de slag wil als coach in Nederland. Of je nu een vrijwilliger bent bij een lokale club of de ambitie hebt om in het betaald voetbal te werken, de KNVB Academie biedt de juiste opleidingen en licenties om je te ondersteunen in je carrière. Door te investeren in je eigen ontwikkeling en te voldoen aan de gestelde eisen, draag je bij aan de kwaliteit en het plezier van het voetbal in Nederland.
#