Voetbal is diep geworteld in de Hilversumse cultuur. De stad heeft door de jaren heen een aantal voetbalclubs gekend, elk met zijn eigen unieke verhaal en bijdrage aan de lokale sportgeschiedenis. Dit artikel duikt in de geschiedenis van enkele van de meest bekende voetbalclubs van Hilversum, waaronder Altius, FC Hilversum en 't Gooi, en onderzoekt hun oorsprong, successen en de uitdagingen waarmee ze te maken hebben gehad.
Altius: Van christelijke vereniging tot zelfstandige voetbalclub
Altius werd opgericht op 24 september 1931 als onderdeel van de Hilversumse Christelijke Jonge Mannen Vereniging. In de beginjaren lag de focus op voetbal op zaterdagmiddag, maar al snel werd er ook een korfbaltak aan de vereniging toegevoegd. Altius huurde aanvankelijk een veld van Olympia '25 aan de Van Oldebarneveldlaan, maar verhuisde in 1935 naar een nieuw terrein aan de Loosdrechtseweg. De club groeide snel en telde al snel 20 voetballers en 34 korfballers/sters.
Na de Tweede Wereldoorlog kende Altius een korte periode waarin ook hockey en tennis werden aangeboden. In het seizoen 1952/1953 behaalden de voetballers van Altius hun eerste sportieve hoogtepunt door tweede te worden in de afdelingscompetitie. In 1962 telde de club 241 voetballers en 137 korfballers. Het eerste elftal werd in datzelfde jaar kampioen na tien gewonnen wedstrijden op rij.
Op 24 augustus 1963 betrok Altius haar huidige accommodatie op het sportpark Berestein. Onder leiding van trainer Nol de Ruiter kende de club een succesvolle periode. Het seizoen 1969-1970 begon met 142 seniorleden en 250 jeugdleden. Tussen 1970 en 1973 werd Altius een zelfstandige vereniging, los van de Hilversumse Christelijke Jonge Mensen Vereniging. De vereniging werd vervolgens gesplitst in de voetbalvereniging Altius en de korfbalvereniging Altius.
In 1976 degradeerde het eerste elftal naar de 4e klasse van de KNVB, maar dit had weinig invloed op de groei van de club. In het seizoen 1976-1977 waren er maar liefst 11 seniorenteams en 17 jeugdteams. De jaren 90 waren sportief gezien minder succesvol, met een degradatie naar de 4e klasse in het seizoen 1990-1991. Dit was een onverwachte tegenslag in het jaar dat de club haar zestigjarig jubileum vierde.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
In 2001 realiseerde Altius de langverwachte nieuwbouw en een jaar later promoveerde het eerste elftal via de nacompetitie naar de 3e klasse. Na een degradatie in 2005 promoveerde Altius het jaar daarop meteen weer terug. Het ledenaantal groeide gestaag en in 2006 vierde Altius het 75-jarig jubileum.
FC Hilversum: Een eeuw vol ups en downs
FC Hilversum, opgericht op 30 augustus 1906 onder de naam Voorwaarts, heeft een lange en bewogen geschiedenis. De eerste twee jaar speelde de club voornamelijk vriendschappelijke wedstrijden, waarna het zich in 1908 aansloot bij de Utrechtse Provinciale Voetbalbond (UPVB). Omdat er al een vereniging met de naam Voorwaarts bestond, werd de naam veranderd in Sparta.
In 1912 promoveerde Sparta naar de 3e klasse van de Nederlandsche Voetbal Bond (NVB). Omdat er in Rotterdam al een club met de naam Sparta was, moest de naam opnieuw worden gewijzigd. Vanaf dat moment ging de club verder onder de naam FC Hilversum. De eerste wedstrijd onder die naam werd met 12-2 gewonnen van Woerden.
FC Hilversum heeft tijdens haar bestaan vele successen en tegenslagen gekend. Na een periode in het betaald voetbal (1955-1968), waarin de club in het seizoen 1961/1962 zelfs promotie afdwong naar de 1e divisie, keerde de vereniging terug naar de amateurs.
In 1980 bereikte Hilversum de Hoofdklasse, maar in 1984 degradeerde de club naar de 1e klasse en in 1986 zelfs naar de 2e klasse van de KNVB. In 1990 promoveerden de groen-witten weer naar de 1e klasse en in 1998 lukte het om door te stoten naar de Hoofdklasse. Ook won het eerste elftal de Districtsbeker.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Na een degradatie in het seizoen 2002/2003 promoveerde FC Hilversum in het seizoen 2004/2005 wederom naar de Hoofdklasse. In het seizoen 2005-2006 eindigde de club op de 7e plaats in de Hoofdklasse A. Het 100-jarig jubileum in 2006 werd groots gevierd met onder andere een reünie en een jubileumboek.
In het seizoen 2006-2007 degradeerde FC Hilversum weer naar de 1e klasse, maar in het seizoen 2007-2008 werden de groen-witten ongeslagen kampioen. In het seizoen 2009-2010 eindigde FC Hilversum op de 3e plaats in de Hoofdklasse A, waardoor de club zich plaatste voor de Topklasse.
Het seizoen 2010-2011 verliep minder succesvol in de Topklasse. Aan het einde van het seizoen besloot het bestuur om na 107 jaar te stoppen met het voetballen op zondag. Vanaf het seizoen 2006-2007 begon FC Hilversum ook met voetbal op de zaterdag. In het seizoen 2011-2012 promoveerde de club naar de 3e klasse.
HVV 't Gooi: Van diamantairsclub tot stabiele amateurvereniging
De geschiedenis van HVV 't Gooi begint in oktober 1905. Een vijftal Hilversumse tieners besloot na het zien van een voetbalwedstrijd tussen het Hilversumsche Victoria en Rapiditas uit Rotterdam een eigen voetbalclub op te richten. De club, genaamd Hilversumsche Football Club Rapiditas, werd opgericht op 19 oktober 1905.
Het eerste speelterrein lag aan de Neuweg in de Bloemenbuurt. In de beginjaren had de club een sterke band met de lokale diamantindustrie. Veel diamantairs voelden sympathie voor de jonge voetbalvereniging en voorzagen de club van financiële steun.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
In 1912 promoveerde 't Gooi naar de 1e klasse. In datzelfde jaar veranderde de club haar naam in HVV 't Gooi, vermoedelijk omdat er al een andere voetbalvereniging met de naam Rapiditas geregistreerd stond bij de Nederlandsche Voetbal Bond.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er een noodcompetitie gesticht, waarin op 20 december 1914 de eerste 't Gooi-FC Hilversum werd gespeeld. In het seizoen 1915/1916 werd 't Gooi ongeslagen kampioen van de 3e klasse NVB. In het seizoen 1916/1917 promoveerde de club naar de extra landelijke 1e klasse.
In de periode 1917/1918 kwam 't Gooi uit in die extra landelijke 1e klasse, met tegenstanders als Feijenoord, AFC en SVV. Na de oorlog werd de naam van de 1e klasse B veranderd in Overgangsklasse. In deze Overgangsklasse eindigde 't Gooi in de periode 1919/1920 net boven de degradatiegrens.
Vanaf de oprichting heeft 't Gooi op verschillende plekken in Hilversum gespeeld. In 1923 bereikte de club de hoogste landelijke klasse. In het seizoen 1923/1924 eindigde 't Gooi op een derde plaats in de prestigieuze 1e klasse A. In de jaren daarna kende de club wisselend succes.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd 't Gooi diep getroffen door de maatregelen van de Duitse bezetter. De Hilversumse NSB-burgemeester Von Bonninghausen ontzegde als eerste in Nederland joden de toegang tot de sportvelden. 't Gooi, van oudsher een club met veel joodse leden, werd hierdoor zwaar getroffen.
Fusies en samenwerkingen
Naast de individuele geschiedenissen van de clubs, kent de Hilversumse voetbalhistorie ook een aantal fusies en samenwerkingen. Zo fuseerden in 1960 de honkbalafdelingen van FC Hilversum, 't Gooi, Victoria en P&S tot de Hilversumse Baseball Club (HBC). In 1971 fuseerden HBC, Rugby Club Hilversum en OSO tot de Bosbokken.
In 1975 fuseerden Donar en de Bosbokken tot de Base- en Softball Club Hilversum (BSCH). Mede door de betrokkenheid van Rob de Boer sr. kregen de American footballers vaste roots bij BSCH op 29 augustus 1990.
Het Gemeentelijk Sportpark Hilversum
Het Gemeentelijk Sportpark Hilversum, later bekend als het Dudok Sportpark en tegenwoordig als het Arenapark, speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de Hilversumse voetbalclubs. Het sportpark werd aangelegd in 1920, nadat de voetbalvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog waren omgeploegd om aardappelen te verbouwen.
Directeur Publieke Werken Willem Dudok ontwierp een sportvoorziening waarin plaats was voor diverse sporten, zoals voetbal, atletiek en paardensport. Het ontwerp, inclusief de paardenbaan, is een parel van architectuur en is helemaal in de sfeer van de Amsterdamse school. Het Sportpark heeft nu de oudst bestaande houten tribune van het land.
De voetbalverenigingen FC Hilversum, HC & FC Victoria en HVV 't Gooi werden de vaste bespelers van het Sportpark. In de loop der jaren heeft het sportpark verschillende veranderingen ondergaan. De paardensport verdween en er kwam een sintelbaan. In 1977 kreeg de Nederlandse Rugbybond de kans om daar het Nationaal Rugbycentrum op te bouwen.
In de 21e eeuw begon het gebied te veranderen. De sportvelden maakten plaats voor kantoren, woningen en andere gebouwen. Het Arenapark wordt de komende jaren verder omgebouwd tot een nieuwe, sportieve wijk.
tags: #voetbal #club #hilversum #geschiedenis