Het Nederlandse voetbal kent een rijke en gevarieerde structuur, van de professionele Eredivisie tot de vele amateurcompetities die door het hele land worden gespeeld. De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) speelt een cruciale rol in de organisatie en het beheer van deze competities, waarbij ze een kader biedt voor zowel prestatie- als recreatievoetbal. Dit artikel geeft een overzicht van de diverse competities, met een speciale focus op de reservecompetities en de algemene structuur van het Nederlandse voetbal.
De Voetbalpiramide: Van Eredivisie tot Amateurvoetbal
Sinds het seizoen 2016/’17 heeft het Nederlands topvoetbal de huidige vorm aangenomen, met een duidelijke piramide-structuur die de verschillende niveaus van competitie weergeeft.
Eredivisie
Aan de top van de piramide staat de Eredivisie, met 18 teams die strijden om de landstitel en tickets voor Europees voetbal. Beloftenteams zijn hier niet vertegenwoordigd. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, terwijl de nummer drie naar de voorrondes van de Europa League gaat. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst, spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Vanaf het seizoen 2019/'20 degraderen er twee teams rechtstreeks naar de Eerste Divisie, terwijl de nummer zestien play-offs speelt om degradatie te voorkomen.
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
De Eerste Divisie, ook wel bekend als de Keuken Kampioen Divisie, omvat 20 teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie.
Tweede Divisie
Sinds 2016/’17 bestaat er een Tweede Divisie, die de overgang tussen betaald voetbal en amateurvoetbal moet vereenvoudigen. Deze competitie bestaat uit 18 teams, waarvan twee beloftenteams. Clubs kunnen voorafgaand aan het seizoen een voorkeur uitspreken voor het spelen van hun thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs spelen tegen andere zaterdagclubs op zaterdag, en zondagclubs spelen tegen andere zondagclubs op zondag. Zaterdagclubs spelen tegen zondagclubs op zaterdag om 18.00 uur, tenzij anders overeengekomen.
Lees ook: Uitslagen en finales Districtsbeker Zuid II
Derde Divisie
De Derde Divisie vormt een belangrijke opstap naar de Tweede Divisie en mogelijk hoger. De competities bestaan in het seizoen 2019/'20 ieder uit 17 teams, waaronder 1 beloftenteam. Net als in de Tweede Divisie kunnen clubs hun voorkeur voor een speeldag aangeven. De nummers vijftien en zestien van de Tweede Divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde Divisie (zaterdag of zondag), terwijl de kampioenen in de Derde Divisie rechtstreeks promoveren naar de Tweede Divisie.
Hoofdklasse/Vierde Divisie
Sinds het seizoen 2016/’17 zijn er in de Hoofdklasse twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. Echter, na het seizoen 2018/'19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse, en in 2022 is de naam Hoofdklasse veranderd in Vierde Divisie om verwarring te voorkomen. De nummers vijftien en zestien van beide Derde Divisies degraderen rechtstreeks naar de Vierde Divisie, terwijl de kampioenen van de Vierde Divisies A en B rechtstreeks promoveren naar de Derde Divisie.
Beloftencompetities
Voorafgaand aan het seizoen 2016/'17 hadden betaaldvoetbalclubs de keuze om deel te nemen aan de voetbalpiramide of in de beloftencompetities te blijven. Vanaf het seizoen 2019/'20 is er een promotie-/degradatieregeling voor beloftenteams tussen de Derde Divisie en de beloftencompetitie.
Licentievoorwaarden
Om de kwaliteit van de Nederlandse voetbalpiramide te optimaliseren, zijn er licentievoorwaarden ingevoerd voor de vier hoogste competities: Eredivisie, Eerste Divisie, Tweede Divisie en de Derde Divisies.
Amateurvoetbal: Een Rijke Geschiedenis
Het Nederlandse amateurvoetbal heeft een lange en rijke geschiedenis die teruggaat tot de 19e eeuw. In deze periode werd voetbal in Nederland geïntroduceerd door Engelse studenten en expats, en groeide het al snel uit tot een populaire sport. Aanvankelijk werd voetbal voornamelijk gespeeld door de elite en de hogere klasse, maar al snel begonnen ook arbeiders en andere lagen van de bevolking met de sport. De huidige voetbalpiramide in Nederland bestaat uit verschillende niveaus van competitie, variërend van professionele competities zoals de Eredivisie tot regionale amateurdivisies op lokaal niveau. Een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van de huidige voetbalpiramide was de oprichting van de KNVB in 1889.
Lees ook: Belgische voetbaluitslagen van vandaag
Districtsysteem
De KNVB hanteert een gestructureerd districtsysteem voor het indelen van competities in Nederland. Het districtsysteem is ontworpen om geografische nabijheid en reisafstanden tussen teams te minimaliseren, terwijl het tegelijkertijd een eerlijke en competitieve balans handhaaft. Buiten het landelijke voetbal is Nederland verdeeld in zes districten: Noord, Oost, West I, West II, Zuid I en Zuid II. Elk district heeft zijn eigen competitieorganisatie, bestuursleden en competitieaanpak.
Recente Ontwikkelingen en Samenvoeging van Zaterdag- en Zondagvoetbal
Een belangrijke verandering in de voetbalpiramide vond plaats in 1996, toen het betaalde en amateurvoetbal van elkaar werden gescheiden. In de afgelopen jaren zijn er verschillende aanpassingen aan de voetbalpiramide doorgevoerd, waaronder de introductie van de Tweede en Derde Divisie in 2016. Vanaf het seizoen 2023/’24 is het zaterdag- en zondagamateurvoetbal in de landelijke 3e en 4e divisie en de 1e klassen samengevoegd.
De KNVB en het Amateurvoetbal
Naast de profafdeling heeft de KNVB een afdeling amateurvoetbal. Voetbal is de populairste sport in Nederland, met veel amateurvoetballers die lid zijn van de KNVB. Voetbal.nl is het portaal van de KNVB waar je terecht kunt voor alle competitie-indelingen, rangen, standen en wedstrijdprogramma's van het amateurvoetbal.
Jeugdvoetbal: Pupillen en Junioren
De KNVB besteedt veel aandacht aan de ontwikkeling van jonge voetballers. Jongens en meisjes tot en met de onder 12-categorie worden pupillen genoemd. Kinderen kunnen vanaf 4 of 5 jaar bij een vereniging starten met voetballen. Vanaf de onder 13-pupillen stromen jonge voetballers door naar de junioren.
Senioren, Vrouwen en G-voetbal
Na de junioren zijn de spelers klaar om aan de seniorencompetities deel te nemen. Het meiden- en vrouwenvoetbal heeft zich in Nederland in de laatste jaren stormachtig ontwikkeld. Bij steeds meer verenigingen is het de gewoonste zaak van de wereld dat spelers met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking volwaardig lid zijn (G-voetbal).
Lees ook: Alles over de Eredivisie: standen en uitslagen
Futsal
Veel veldvoetbalverenigingen hebben een zaalvoetbaltak (futsal). Ongeveer 4.000 teams, verspreid over het hele land, spelen in de KNVB-competities.
Belangrijke Data Seizoen 2025/'26
Vooruitblikkend op het seizoen 2025/'26, zijn er enkele belangrijke data om in de gaten te houden:
Categorie A
- 16 juni 2025: Start inschrijven teams seizoen 2025/'26
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijven teams
- 4 juli 2025: Publicatie indeling landelijk mannen 2e t/m 4e divisie
- 11 juli 2025: Publicatie poule-indelingen senioren + divisies jeugd categorie A veldvoetbal
- 1 augustus 2025: Publicatie bekerindelingen
- 2 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie
- 8 augustus 2025: Publicatie overige klasse-indelingen (o.a. de hoofdklassen JO)
- 9 augustus 2024: Publicatie wedstrijdprogramma
Categorie B
- 16 juni 2025: Start inschrijven teams seizoen 2025/'26
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijven teams
- 1 juli 2025: Publicatie klasse-indeling categorie B (met uitzondering van de JO13 t/m JO19 en MO-competities)
- 6 juli 2025: Uiterste reactiedatum klasse-indelingen cat.
tags: #uitslagen #reservecompetities #knvb