De sportieve geschiedenis van Hilversum is rijk en divers, gekenmerkt door fusies, samenwerkingen en de toewijding van vele individuen. De opkomst van verschillende sporten, waaronder honkbal, voetbal, softbal en American football, heeft geleid tot de vorming van de sportverenigingen die we vandaag de dag kennen. Een belangrijk onderdeel van deze geschiedenis is het Toernooi Victoria Hilversum, dat een prominente rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van de sport in de regio.
De Vroege Jaren van Honkbal in Hilversum
In de beginjaren was honkbal in Hilversum voornamelijk een nevenactiviteit van voetbalverenigingen. Gedurende de zomermaanden, wanneer de voetbalcompetities stillagen, werd honkbal gespeeld. Op 2 september 1923 vond de eerste demonstratiewedstrijd in Hilversum plaats, maar dit had nog niet direct veel impact.
In 1927 probeerde HVV ’t Gooi haar voetballers te enthousiasmeren voor honkbal. Uiteindelijk was het FC Hilversum die op 6 september 1937 de eerste honkbalclub in het Gooi oprichtte. In 1938 namen zij voor het eerst deel aan de competitie. Een jaar later, in 1939, introduceerde Dick van Rijn het Zilveren Handschoen Toernooi, dat uitgroeide tot een vooraanstaand evenement. Het toernooi trok de aandacht van belangrijke figuren, waaronder de Hilversumse burgemeester Lambooy en de bondsvoorzitter Emile Bleesing, een sleutelfiguur in het Nederlandse honkbal.
In 1940 nam ook ’t Gooi deel aan de competitie, evenals enkele bedrijven, zoals Polak & Schwartz (later IFF). Aan de Meerweg werd in 1954 naast de voetbalafdeling ook de honkbalclub Donar opgericht.
Fusies en Samenwerkingen in de Jaren '60
Rond 1960 verkeerde het Hilversumse honkbal in zwaar weer. De vijf clubs (Hilversum, ’t Gooi, Donar, P&S en Victoria) hadden samen slechts zeven teams. De introductie van betaald voetbal in 1954 was een zware klap voor het honkbal. Het combineren van beide sporten werd moeilijker, terwijl honkbal voor de voetbalverenigingen slechts een bijzaak was.
Lees ook: Informatie over het Regio Voetbal Toernooi
Om deze reden fuseerden in 1960 de honkbalafdelingen van FC Hilversum, ’t Gooi, Victoria en P&S. Ze gingen verder onder de naam HBC, Hilversumse Baseball Club.
De Opkomst van Softbal en de Bosbokken
Op aandringen van UVV bracht OSO op 21 april 1966 voor het eerst een damessoftbalteam op de been, met speelsters van onder andere OSO Volleybal. Dit leidde tot de opkomst van meer softbalteams in de regio. Samen met de voetbalclub Actif bouwden ze softbal uit tot een serieuze sport.
In 1968 verhuisde Donar naar het Hilversumse Sportpark na de afsplitsing van de gelijknamige voetbalvereniging (het huidige Wasmeer). In 1971 fuseerden HBC, Rugby Club Hilversum en OSO tot de Bosbokken, die aan de Beerensteinseweg speelden.
De Vorming van BSCH
Ondanks de fusies bleven de ledenaantallen achter. In 1973 waren er in Hilversum nog maar 125 mannelijke honkballers (bij Donar en de Bosbokken) en 40 vrouwelijke softbalsters (bij Actif). Donar ontwikkelde een plan om het tij te keren: het opzetten van een jeugdafdeling en een softbalafdeling. Echter, er was een tekort aan kader.
Men kwam tot de conclusie dat de krachten gebundeld moesten worden om honk- en softbal in Hilversum naar een hoger niveau te tillen. In 1975 fuseerden Donar en de Bosbokken, waardoor de Base- en Softball Club Hilversum (BSCH) ontstond. BSCH stond ook bekend onder de sponsornamen Cuir2000 (honkbal), BLUF (softbal) en later Felix II (honk- en softbal). Dankzij de inspanningen van Donar beschikte de fusieclub in de jaren ’80 over een volwaardige jeugdsoftbalafdeling en wel zes seniorensoftbalteams.
Lees ook: Informatie over het Volleybal Jeugd Toernooi in Vaassen
De Komst van American Football
In de jaren ’80 zonden verschillende televisiezenders College wedstrijden American football uit, wat leidde tot groeiende interesse in de sport. In het voorjaar van 1984 kwam er via Veronica een oproep aan geïnteresseerden om zich te melden bij de AFBN. Paul Zuidema, de latere oprichter van de vereniging, was een van hen.
Met een groepje spelers begonnen ze met trainingen op een veld aan de Jonkerweg tegenover het Roland Holst College. Ze hadden beperkte middelen en kennis van de sport, maar al snel meldden zich meer belangstellenden. Ze legden contact met Amerikanen van vliegbasis Soesterberg en Amerikaanse Nederlanders. De vereniging werd uiteindelijk op 6 september 1985 opgericht.
In voorbereiding op de competitie stuitte men op de uitdaging van het gebrek aan faciliteiten. Na contact met de Gemeente Hilversum kregen ze de beschikking over een veld in het midden van de drafbaan (op het huidige Arenapark) en maakten ze gebruik van de faciliteiten van de Hilversumse Handbalclub. Vanaf het voorjaar van 1986 speelde de vereniging haar eerste wedstrijden in de competitie.
Verhuizing en Verdere Ontwikkeling van BSCH
Vanaf het voorjaar van 1986 was BSCH te vinden op de huidige locatie, na een noodgedwongen verhuizing voor de bouw van het Arenapark. De vereniging was gezond en groeide uit haar jasje. Op het Sportpark was slechts één veld beschikbaar, waardoor teams vaak uitweken naar de velden tussen de drafbaan (als er geen paardenraces waren). Op de nieuwe locatie had BSCH een honkbalveld, twee softbalvelden en een voormalig voetbalveld voor trainingen.
De gehoopte groei van het aantal leden bleef echter uit. Langzaamaan haakten ouderen en jeugdleden af, terwijl de toeloop uit de nieuwe omgeving minimaal was. Mede door de betrokkenheid van Rob de Boer sr. kregen de American footballers vaste voet aan de grond bij BSCH op 29 augustus 1990.
Lees ook: Padelclubs en toernooien Rijswijk
FC Hilversum: Een Rijke Voetbalgeschiedenis
Op 30 augustus 1906 werd door een groep jongeren een voetbalclubje opgericht onder de naam Voorwaarts. De eerste twee jaren werden er voornamelijk vriendschappelijke wedstrijden gespeeld. In 1908 sloot men zich aan bij de Utrechtse Provinciale Voetbalbond (de U.P.V.B.), thans opererend onder de naam KNVB afdeling Utrecht. In 1912 promoveerde Sparta naar de 3e klasse van de Nederlandsche Voetbal Bond (toen nog niet Koninklijk) en moest de naam worden gewijzigd omdat er reeds een Sparta in Rotterdam bestond.
FC Hilversum heeft tijdens haar bijna 100-jarig bestaan vele successen en tegenslagen gekend, maar is altijd een toonaangevende vereniging in het Gooi geweest. Na een minder succesvolle periode in het Betaald Voetbal (1955-1968), waarin men in het seizoen 1961/1962 zelfs promotie afdwong naar de 1e divisie, keerde de vereniging weer terug in de rijen der amateurs.
In 1980 bereikte Hilversum de Hoofdklasse, maar in 1984 degradeerde de club naar de 1e klasse en in 1986 zelfs naar de 2e klasse van de KNVB. In 1990 promoveerden de Groen Witten weer naar de 1e klasse en ging men op voor het hoogste. Dat lukte echter pas weer in 1998. Ook won het team de Districtsbeker.
Het seizoen 2002/2003 verliep anders dan gedacht, met name door een gebrek aan scorend vermogen. Na een jaar in de Hoofdklasse te hebben gespeeld, degradeerde FC Hilversum weer naar de 1e klasse. In het seizoen 2004/2005, onder leiding van trainer-coach Karel Bonsink, werd echter wederom veel veerkracht getoond en werd na twee jaar in de 1e klasse weer teruggekeerd naar het hoogste niveau van Zondag amateurvoetbal: de Hoofdklasse.
In het seizoen 2005-2006 draaide FC Hilversum uitstekend mee in de Hoofdklasse A en eindigde op de 7e plaats. In 2006 vierde FC Hilversum haar 100-jarig jubileum met onder andere een reünie en een jubileumuitgave genaamd "EEN EEUW GROEN WIT".
In het seizoen 2006-2007 degradeerde FC Hilversum weer naar de 1e klasse, maar in het seizoen 2007-2008 werden de Groen Witten ongeslagen kampioen. In het seizoen 2009-2010 eindigde FC Hilversum op de 3e plaats in de Hoofd-klasse A, waardoor ze zich automatisch plaatsten voor de TOPKLASSE.
Het seizoen 2010-2011 verliep in de TOPKLASSE niet zoals verwacht. FC Hilversum miste een echte goalgetter. Halverwege het seizoen werd aangegeven dat FC Hilversum stopte met het voetballen op niveau op de zondag. Vanaf het seizoen 2006-2007 begon FC Hilversum met voetbal op de zaterdag. In het seizoen 2011-2012 promoveerde FC Hilversum weer naar de 3e klasse.
H.B.S.: Een Haagse Voetbalgrootheid
Rond 1890 werd het voetballen in Nederland steeds populairder, vooral bij scholieren. In het voorjaar van 1893 wandelde een groepje jongens in Den Haag naar het Malieveld, met Jan Dijkman voorop, die een voetbal onder zijn arm droeg. Jan had zich van te voren laten informeren over de spelregels van het voetbalspel en legde deze uit aan zijn klasgenoten van de Hoogere Burger School (H.B.S.).
Na die eerste middag op het Malieveld zouden er nog vele partijtjes voetbal volgen. De HBS-scholieren gaven hun clubje zelfs al een naam: “Voorwaarts”. Op 7 oktober 1893 werd in Den Haag de tweede voetbalvereniging opgericht: H.B.S. In de beginperiode speelden HVV en HBS op het Malieveld.
HBS behoorde op 1 oktober 1894, samen met HVV, tot de oprichters van de Haagse Voetbalbond. Op 14 april 1895 werd het kampioenschap van die zelfde Haagse Voetbal Bond behaald. In het seizoen 1895-1896 speelde het eerste elftal van HBS in de 2e Klasse B van de N.V.B. In de hierop volgende promotiewedstrijden wist HBS ook succesvol af te ronden.
In het seizoen 1896-1897 zien we HBS op het allerhoogste niveau van Nederland acteren. Op 1 november 1896 stonden het “oude” HVV en het “jonge” HBS in competitieverband voor het eerst tegenover elkaar. In 1897 ging een andere kleine plaatselijke voetbalclub genaamd Hector op in HBS. In 1898 gingen een aantal oprichters van de club, zoals A. Broerse van Groenou met diploma van school en die initiale van HBS gingen op initiatief van voorzitter Stokvis over in Houdt Braef Stant.
In dit zelfde jaar verbood het rijk, dat eigenaar was van het Malieveld, om nog langer te voetballen op dit veld. In de beginfase van de competitie waren de resultaten van HBS bedroevend, maar naar verloop van de competitie ging HBS steeds beter voetballen en behaalde de ene na de andere overwinning. Uiteindelijk zouden HVV en HBS gezamenlijk 24 punten uit 14 duels halen. Helaas voor HBS was het doelsaldo van HVV (54-16) net iets beter dan die van HBS (37-15) waardoor HVV wederom met de titel er van door ging.
HBS startte het seizoen wat ongelukkig maar werd uiteindelijk toch Afdelingskampioen. In de strijd om het kampioenschap van Nederland moest HBS aantreden tegen Velocitas (Breda) en v.v. Prinses Wilhelmina (Enschede). Op 15 mei 1904 stond dus de wedstrijd Velocitas tegen HBS gepland. Velocitas moest winnen om kampioen te worden terwijl HBS aan een gelijkspel voldoende had.
In het seizoen 1904-1905 speelde HBS een matig seizoen. Het was aan de Valkenboschlaan dat voor HBS de bijnaam “Kraaien” ontstond. In de periode aan de Valkenboschlaan was HBS zeer succesvol. Zo werd het eerste elftal dit seizoen wederom kampioen van Nederland. In het seizoen 1906-1907 was HVV kampioen van Nederland.
In 1910 verhuisde HBS naar sportterrein Houtrust. Op Sportpark Houtrust gebeurde altijd wel wat. Zo was bijvoorbeeld op 24 maart 1913, voor maar liefst 16.000 toeschouwers, de veel bejubelde en historische 2-1 overwinning van het Nederlands elftal op Engeland. Al vrij spoedig kwamen de Duitsers met de mededeling dat HBS sportpark Houtrust moest verlaten. De Hsv VUC bood HBS de helpende hand en zodoende verhuisde men met alle elftallen naar de VUC-velden aan de Schenkkade te Den Haag.
In 1946 speelde HBS 50 jaar onafgebroken in de 1e klasse. Na al jaren dreigende degradatie uit de hoogste afdeling van de KNVB werd dit na afloop van het seizoen 1953-1954 dan toch de harde realiteit. Het seizoen 1954-1955 was vooral het seizoen waarin er in het Nederlandse voetbal een âaardverschuivingâ plaatsvond in de vorm van de invoering van het betaalde voetbal. Tijdens een vergadering spraken de leden van HBS zich uit tegen betalingen.
Na een verblijf van maar liefst 58 jaar in de 1e Klasse (de hoogste Klasse in die tijd) was HBS dus naar de 2e Klasse gedegradeerd. Op 1 april 1968 gaf de gemeenteraad van Den Haag zijn goedkeuring aan het project en op 19 maart 1969 was het zover: HBS verhuisde naar Craeyenhout, het gloednieuwe sportcomplex aan de rand van de bosjes van Pex.
De Huidige Status van het Hilversumse Voetbal
Het Hilversumse voetbal is verdeeld over verschillende verenigingen, elk met hun eigen identiteit en ambities. Altius, ’t Gooi en Olympia ´25 leven van seizoen tot seizoen zonder enige vorm van visie, HC & FC Victoria 1892 heeft op sportief gebied en clubcultuur eigenlijk niets gemeenschappelijks (en vice versa) met O.S.O en BZC’13. De meerwaarde zou voor Victoria eigenlijk alleen de uitbreiding van het aantal speelvelden zijn.
Olympia is een van de oudste voetbalverenigingen van Nederland. Samen met andere oude voetbalverenigingen is in 1989 besloten om veteranentoernooien (35+ bij de start) te gaan organiseren onder de titel ONEC (= Om en Nabij de Eeuw Clubs).
tags: #toernooi #victoria #hilversum #geschiedenis