In Amsterdam, in het jaar 1892, werden de zwemverenigingen De Jonge Kampioen (DJK) en Het Y opgericht. Dit gebeurde met een tussenpoos van slechts drie weken. Door de jaren heen ontstond er een rivaliteit tussen de twee, maar ze konden het ook goed met elkaar vinden. In het Olympische jaar 1952 vierden ze samen hun 60-jarig jubileum met sportieve activiteiten en andere bijeenkomsten.
De Beginjaren en de Rivaliteit
Het begon allemaal in 1892, toen beide verenigingen de zweminrichting van Obelt aan de De Ruijterkade gebruikten voor hun trainingen. Hoewel ze door de jaren heen tegenstanders waren, werden ze ook vrienden. Zeker toen beide clubs Sportfondsenbad-Oost deelden, waar Het Y-voorzitter Eddie van Es de scepter zwaaide.
Olympische Zwemavond 1952
De eerste activiteit van het Jubileum-comité was een Olympische Zwemavond op 10 mei in Sportfondsenbad-Oost. Het bad was afgeladen en de volledige Nederlandse zwemtop was aanwezig. Het was de eerste van drie selectiewedstrijden voor deelname aan de Olympische Spelen in Helsinki.
Het Parool benadrukte dat de KNZB-sportcommissie het menens was: “De zwemmers en zwemsters werden stevig in de OS-sfeer getrokken door korte, persoonlijke gesprekken met de heren Ambrust en Planjer in een concentratievertrek. Daarbij werd vooral aangedrongen op het kweken van fysieke hardheid, want Helsinki werkt met water van 18 graden en een vaak koude bovenlucht. Nog deze week het buitenwater in, was het klemmend consigne.”
Tijdens de wedstrijd verklaarde Planjer aan de Telegraaf: “Diegenen waarvan we met vrij grote zekerheid kunnen verwachten, dat ze de finales kunnen bereiken. We krijgen de tijden binnen van zwemmers en zwemsters uit de hele wereld en vergelijken die met de prestaties van onze jongens en meisjes.” Hij dacht dat alle vooraanstaande Nederlandse meisjes wel kans maakten, maar zwemcoach Jan Stender nuanceerde dit.
Lees ook: Informatie over het Regio Voetbal Toernooi
Hannie Termeulen en Daan Buijze maakten indruk tijdens de wedstrijd. Termeulen won zowel de 100 m. (1.07.0) als de 400 m. vrije slag. Buijze verbeterde het Nederlands record op de 200 m. schoolslag, waarbij hij butterfly zwom. Pas kort na de Olympische Spelen van 1952 werd de vlinderslag door de internationale zwembond FINA als officiële slag erkend. Buijze vertelde: “Wedstrijdzwemmen doe ik pas een jaar of vijf. Ik kon er niet eerder mee beginnen, want ik heb in Indië in een Jappenkamp gezeten.”
Ook Geertje Wielema viel op met haar tijd van 1.11.8 op de 100 m. Er was een zoen voor Hannie Termeulen van Geertje Wielema. Als intermezzo waren er verschillende nummers, waaronder een aspiranten-estafette, komisch springen en een wedstrijd schoonspringen. Na afloop van de zwemwedstrijden was er een demonstratie van een waterpolotraining met bondscoach Frans Kuijper. De Zwemkroniek schreef hierover: “Het ging goed en heel wat toeschouwers waren er, die met stille verbazing zich afvroegen, hoe het mogelijk was om zulk een vaardigheid in het water met de bal te bereiken.” De avond werd afgesloten met een waterpolowedstrijd onder leiding van scheidsrechter en KNZB-voorzitter Jan de Vries.
Alle inkomsten van de zwemavond kwamen ten goede aan het Mr. Bierenbroodspot Wedstrijd- en Trainingsfonds, dat het NOC financieel ondersteunde bij de kosten van deelname aan de Olympische Spelen. In die tijd waren er nog geen topsportsubsidies en lucratieve sponsordeals.
Twee Kilometer Wedstrijd in de Amstel
De tweede groot opgezette sportieve activiteit van het jubileum-comité was de twee kilometer-wedstrijd in de Amstel. De Amstel was niet meer geschikt voor een dergelijk evenement, maar de roeibaan in het Amsterdamse bos was een prima alternatief. Er gingen 88 heren en 53 dames van start. Na de start was er een kunstzwemshow van het Amsterdamse ZAR.
Piet ten Tije (LZO) en Arnd Kayser (De Robben) finishten in dezelfde tijd. Ria Vonk (HDZ) won bij de dames, gevolgd door Florence Peeters (Neptunus Arnhem). De zwemmers van De Robben namen bekers mee terug naar Hilversum. Recreatieve zwemmers die de afstand van één km. binnen 45 min. uitzwemden ontvingen een herinneringsmedaille. Dit open water-initiatief was het begin van een jaarlijkse traditie, die tot halverwege de jaren 90 standhield. Vanaf 2014 wordt het evenement weer gehouden als HEAD Open Water Evenement De Bosbaan.
Lees ook: Informatie over het Volleybal Jeugd Toernooi in Vaassen
Schoolzwemwedstrijd en Filmochtend
In het najaar werden de festiviteiten voortgezet. Op zaterdagavond 13 september werd er een schoolzwemwedstrijd georganiseerd voor de jeugd van lagere scholen uit Oost, Zuid en Centrum. Dit initiatief werd gewonnen door de Prinsenschool. Er werden ook aspiranten-estafettes gehouden tussen clubs uit de Kring Amsterdam. De jubilerende verenigingen namen het samen op tegen de Rest van Amsterdam in een waterpolowedstrijd.
De ochtend erna werd de zwemfamilie getrakteerd op een filmochtend in het City-theater, waar een Italiaanse opera, tekenfilms, een Italiaanse zweminstructiefilm en een Russische sportfilm werden vertoond.
Jubileumreceptie en Veteranenwedstrijd
Op 21 september vond de jubileumreceptie plaats. Voorafgaand aan de receptie was er een veteranen-waterpolowedstrijd tussen de jubilarissen. Het Parool omschreef het als volgt: “Deze wedstrijd tussen DJK en Het Y was van meer dan gewone betekenis. Tenslotte hadden Y-spelers als Jacques Köhler, Eddie van Es, Tonny Hazenberg en Bier (mr. Bierenbroodspot), DJK-groten als Gus Cassing, John Levie en Dick Singeling zich niet met moeite nog eens in krakende zwembroeken gestoken en hun negentig of meer kilo’s in het water geworpen…”.
Ook werd er gezwommen. Frits Meuring (Het Y) en Marie Smit-Vierdag lieten zien dat ze het zwemmen nog niet waren verleerd. Voorzitters Stans Scheffer (DJK) en Eddie van Es (Het Y) luisterden samen met de aanwezigen naar de toespraak van wethouder Albert de Roos in het Parkhotel. Felicitaties volgden van onder meer Zwembond KNZB, de NV Sportfondsen, vele zwemverenigingen en de Oost-Javase Zwembond.
Zwemwedstrijden en Waterpolotoernooi
Voor het weekend van 27 en 28 september had het jubileum-comité twee avonden samengesteld met zwemwedstrijden en een waterpolotoernooi. Op zaterdagavond was er een jubileumestafette. De aspiranten van De Dolfijn namen een voorsprong, maar de routiniers van DJK en Het Y eindigden als eerste en tweede. Daarna was het tijd voor het zwemprogramma waarin zwemmers als Herman Willemse, Geertje Wielema, Hannie Termeulen, Nel Garritsen en Bob Bonte opvallende prestaties neerzetten. Het waterpolotoernooi had een internationaal tintje, met deelname van Royston SC uit Engeland. Naast het individuele zwemprogramma was er een rijk aanbod aan estafettes.
Lees ook: Padelclubs en toernooien Rijswijk
Jubileumfeest in Krasnapolsky
Op 4 oktober was er een groot jubileumfeest in Krasnapolsky. DJK-aspirant Rob van Bessem won de hoofdprijs; een nieuwe fiets. Daarna was het tijd om te dansen op de muziek van The Bonzonians.
Zwemwedstrijd voor Gemeentemedewerkers
Op zaterdagavond 25 oktober organiseerde het jubileum-comité opnieuw een zwemwedstrijd in Sportfondsenbad-Oost. Medewerkers in dienst van de Gemeente Amsterdam gingen van start op de 50 m. schoolslag, rug- en borstcrawl. Het zwemprogramma werd aangevuld met een jubileumestafette, een demonstratie schoonspringen en komisch springen en een waterpolowedstrijd tussen Het Y en DJK.
Conclusie
De samenwerking tussen beide zwemclubs was een groot succes. Iedereen die een bijdrage had geleverd aan de jubileumactiviteiten ontving een bedankkaart, ontworpen door oud Y-lid David Abraham Bueno de Mesquita.
Waterpolo Successen
Na de Tweede Wereldoorlog zat het Nederlandse waterpolo in de lift. Het eerste succes was een derde plaats op de Olympische Spelen van 1948. In 1949 won Nederland het Trofeo Italia. In 1950 werden de Europese kampioenschappen gehouden in Wenen. Nederland werd voor het eerst Europees kampioen waterpolo. In 1951 nam Nederland deel aan een toernooi in Italië.
Tijdens de Olympische Spelen van 1952 werd Nederland vijfde. De Nederlandse waterpoloploeg werd bedolven onder de telegrammen. Bij thuiskomst op Schiphol werd de ploeg onthaald door een enorme mensenmassa.
In 1952 kwam er een einde aan een succesvolle periode. Coach Frans Kuijper en teamleider Ben Planjer bleven nog een aantal jaren verbonden aan het team, maar verdere successen bleven uit. Pas in de jaren ’70 behoorde het Nederlands zevental dankzij coach Ivo Trumbic weer enige tijd tot de wereldtop.
Voetbal in de Zaanstreek
De eerste voetbalclub in de Zaanstreek ontstond in september 1896 onder de naam Hellas in Zaandam. Vlak daarna volgde UNI, ook een Zaandamse club. Een terugkerend probleem voor de beginnende verenigingen was het verkrijgen van een veld en een plek waar men zich kon omkleden. Soms bracht een café uitkomst. Het spel vereiste voorgeschreven kleding: een shirt, een verkorte broek en kousen en een gekleurd petje op het hoofd.
Ook in andere plaatsen in de Zaanstreek ontstonden clubjes, die echter niet allemaal officieel werden aangemeld. Ook jongens uit het arbeidersmilieu gingen zich nu met het spel bezighouden. Door gebrek aan geld werd door hen als bal vaak een met touw omwikkelde prop papier gebruikt. In Zaandam was er een mogelijkheid bij het Blauwe Zand. Ook de Burcht was een geliefde plek en daar zou de in 1904 opgerichte club Sport gaan spelen. In 1910 werd de naam gewijzigd in Zaandamse Football Club (ZFC). Een aantal van deze clubjes ging in november 1907 op in de Wormerveerse Football Club WFC.
In 1902 werd in hotel Suisse in Zaandam de Noordhollandse Voetbalbond (NHVB) opgericht. Los van de NVB ontstonden regionale bonden, die wedstrijden organiseerden. Zo kwam er een Zaanlandse Voetbalbond. De NHVB was ook niet voor elke vereniging toegankelijk en daarnaast waren de reglementen streng met boetes bij overtredingen. Om deze redenen speelde een vereniging als ZFC aanvankelijk bij de Amsterdamse Volksvoetbalbond en trad deze pas in 1907 tot de NHVB toe. In datzelfde jaar zou de Zaanlandse Bond in de NVB opgaan.
In 1911 leidde dat tot de oprichting van de Koogse Football Club KFC. Ook KFC begon in de ZVB en kwam via de NHVB in 1918 in de NVB terecht. In Westzaandam werd in 1912 in de Parkstraatbuurt SVK (de voorloper van Zaanlandia) opgericht. In de Zuid van Assendelft poogde een groepje jongeren in 1909 een voetbalclub op te richten. Zij begonnen op een veldje waar een weg overheen liep. In 1914 verhuisde men van het terrein aan 't Blauwe Zand naar een veld aan de Veenpolderdijk. Eind 1915 was de voetbalsport tot in de gehele Zaanstreek doorgedrongen.
Kleinere verenigingen sloten zich aaneen om sterker te worden. Zo werd in september 1915 in Wormerveer QSC opgericht. In 1916 werd in Zaandam een katholieke voetbalclub opgericht onder de naam Hercules. In Wormerveer was al eerder SDE als rooms-katholieke voetbalvereniging opgericht. In augustus 1917 ontstond KVV. In Zaandijk ontstond in april 1917 de vereniging Ondanks Tegenspoed Opgericht. In Oostzaan werd er in de Kerkbuurt reeds vanaf 1907 gevoetbald. In 1919 werd de Oostzaanse Sport Vereniging (OSV) opgericht.
In Zaandam in de Zuiddijkbuurt ontstonden Door Volhouden Overwinnen DVO en Samenspel Doet Overwinnen SDO. In de buurtschap 't Kalf in Zaandam werd in juli 1921 Racing Club Zaandam RCZ opgericht. In Westzaan ging de Westzaanse Racing Club (WRC) voetballen op een stuk grond achter hotel De Prins, terwijl in de Zuid vv Westzaan ging spelen op een weiland aan het Zuideinde. In maart 1924 werd KSV opgericht, waarvan de naam later gewijzigd werd in Gestaag Volhouden Overwint (GVO). In mei 1930 werd Zaanse Boys opgericht.
Op 23 mei 1930 ontstond de Rooms Katholieke Wormer Sport Vereniging (RKWSV). In Zaandam richtte in 1930 een groepje protestantse jongeren de vereniging Streven Naar Vooruitgang SNV op. Op 5 mei 1931 werd de Zaanlandse Christelijke Football Club ZCFC opgericht. Op initiatief van pastoor Nagel en kapelaan Mol werd de r.k. Sport Vereniging Assendelft (SVA) opgericht. Op l juli 1932 werd in café Concordia OFC heropgericht.
tags: #toernooi #djk #oost #geschiedenis