De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik, tegenwoordig verenigd in de gemeente Vijfheerenlanden, streven naar een uniforme en efficiënte aanpak van gladheidsbestrijding. Dit beleidsplan, dat loopt van 2023 tot en met 2026, beschrijft de wijze waarop de gemeente haar wegen in een goede en veilige staat wil houden tijdens winterse omstandigheden. Het plan omvat zowel de preventieve als curatieve gladheidsbestrijding, rekening houdend met de beschikbare middelen, de te leveren kwaliteit en de invloed op het milieu.
Wettelijke Kader en Zorgplicht
Wegbeheerders, waaronder gemeenten en waterschappen, hebben een zorgplicht om de wegen in een goede en veilige staat te laten verkeren. Deze zorgplicht is echter een inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting. Dit betekent dat de wegbeheerder zich moet inspannen om gladheid te bestrijden, maar niet kan worden gegarandeerd dat de weg altijd stroef is. Wegbeheerders worden steeds vaker verantwoordelijk gehouden voor geleden schade als gevolg van gladheid. Een schadeclaim kan gebaseerd zijn op een gebrek aan de openbare weg, zoals sneeuw, ijzel, rijp, zand of olie. De gedupeerde moet aantonen dat de schade het gevolg is van nalatigheid van de wegbeheerder, beoordeeld op basis van artikel 6:162 BW.
Uitgangspunten en Werkwijze
De gemeente Vijfheerenlanden hanteert verschillende uitgangspunten bij de gladheidsbestrijding:
- Risicogestuurd strooien: Er wordt gestrooid op basis van de verwachte gladheid, verkeersveiligheid en de capaciteit van het wegennet.
- Efficiëntie: De gladheid wordt zo efficiënt mogelijk bestreden, rekening houdend met de beschikbare middelen en het milieu.
- Prioritering: Er wordt een prioritering aangebracht in de wegen die gestrooid worden.
- Communicatie: De inwoners worden geïnformeerd over de gladheidsbestrijding via de gemeentepagina, social media en het gehandicaptenplatform Vijfheerenlanden.
De uitvoering van de gladheidsbestrijding gebeurt met ondersteuning van een aannemer of combinaties van een aannemer. De gemeente Vijfheerenlanden volgt het uitgangspunt van Rijkswaterstaat, waarbij de reiniging van de laatste vierkante meter maximaal twee uur mag duren. Er wordt gestreefd naar een zeer goed strooipatroon, waarbij een gedeelte van het zout in de berm kan komen vanuit milieuoogpunt.
Strooimethoden: Nat Zout versus Droog Zout
Er zijn twee hoofdmethoden voor het strooien van zout:
Lees ook: Voetbalverleden Leerdam Sport
- Strooien met droog zout: Hierbij wordt zout in kant-en-klare vorm gestrooid. Het zout onttrekt vocht aan de weg, waardoor pekel ontstaat.
- Strooien met nat zout: Hierbij wordt het zout bevochtigd met een zoutoplossing voordat het wordt gestrooid. Dit versnelt het smeltproces aanzienlijk en is geschikt voor preventieve gladheidsbestrijding. Bovendien komt er minder zout in het milieu terecht.
Leerdam en Vianen strooien sinds 1997 volgens de nat zout methode, terwijl Zederik de droog zout methode hanteerde. De gemeente Vijfheerenlanden overweegt om over te stappen op de nat zout methode vanwege de voordelen voor het milieu. Argumenten voor de overstap zijn de vermindering van milieuschade.
Strooiroutes en Prioritering
De strooiroutes zijn vastgesteld op basis van de wegcategorieën en de verkeersintensiteit. In principe worden de volgende wegen gestrooid:
- Hoofdwegen: Deze wegen hebben de hoogste prioriteit.
- Busroutes: Deze routes worden gestrooid om het openbaar vervoer doorgang te laten vinden.
- Wegen naar belangrijke voorzieningen: Hieronder vallen wegen naar ziekenhuizen, brandweerkazernes en ambulanceposten.
- Fietsroutes: Belangrijke fietsroutes worden ook gestrooid.
In bepaalde gevallen kan besloten worden om extra straten te strooien, bijvoorbeeld bij aanhoudende gladheid. Trottoirs worden normaal gesproken niet gestrooid, tenzij het om voetpaden bij bejaardencentra, winkelcentra en scholen gaat. Deze worden op werkdagen na 07:30 uur en onder voorbehoud van voldoende capaciteit gestrooid of geveegd.
Richtlijnen en Strooitijden
De gemeente Vijfheerenlanden hanteert richttijden voor de strooiacties, gebaseerd op de Leidraad Gladheidsbestrijding van het CROW. Deze richtlijnen zijn afhankelijk van de wegcategorie en de temperatuur.
Richtlijnen voor wegen buiten de bebouwde kom: (Zie Tabel 2 in de Leidraad Gladheidsbestrijding van het CROW)
Lees ook: Wedstrijden en prestaties van Jutta Leerdam
Richtlijnen voor wegen binnen de bebouwde kom: (Zie Tabel 3 in de Leidraad Gladheidsbestrijding van het CROW)
Richtlijnen voor overige wegen binnen de bebouwde kom: (Zie Tabel 4 in de Leidraad Gladheidsbestrijding van het CROW)
Materieel en Personeel
De gemeente Vijfheerenlanden beschikt over eigen strooiwagens en sneeuwploegen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van inhuur van materieel en machines bij lokale aannemers. De strooiwagens staan gedurende de winterperiode 24 uur per dag gebruiksklaar. De machines hebben een onderhoudscontract met de betreffende leverancier.
De gladheidsbestrijding wordt uitgevoerd door gemeentemedewerkers en ingehuurde krachten. De coördinator van de wijkteams uitvoering bepaalt de inzet van ploegen en machines. De veiligheid van de medewerkers staat hierbij voorop. Bij personeelstekort kan er over worden gegaan tot het inhuren van medewerkers van derden.
Communicatie en Klachten
De gemeente Vijfheerenlanden communiceert actief over de gladheidsbestrijding via verschillende kanalen:
Lees ook: Renske Lernout in Leerdam en omgeving
- Gemeentepagina: Op de gemeentepagina is informatie te vinden over het beleid en de uitvoering van de gladheidsbestrijding.
- Social media: Via social media worden updates gegeven over de actuele situatie en de strooiacties.
- Gehandicaptenplatform Vijfheerenlanden: Dit platform wordt gebruikt om specifieke informatie te verstrekken aan mensen met een handicap.
- Kontakt: Inwoners kunnen via Kontakt vragen stellen of klachten indienen over de gladheidsbestrijding.
Evaluatie en Verbeterpunten
Aan het eind van het strooiseizoen vindt er een evaluatie plaats van de gladheidsbestrijding. Hierin wordt altijd gezocht naar verbeterpunten. Het verkeersnet binnen de gemeente is voortdurend aan wijzigingen onderhevig, waardoor het areaalonderdeel en materiaal up-to-date moeten zijn om te voldoen aan het beleid.
Financiële Aspecten
De gladheidsbestrijding wordt gefinancierd uit de bestaande begroting van de gemeente. Daarnaast ontvangt de gemeente een vergoeding van Waterschap Rivierenland voor het strooien van wegen binnen hun beheergebied. De gemeente Vijfheerenlanden streeft ernaar om tot een uniforme wijze van gladheidsbestrijding in Nederland te komen.
Arbeidsomstandigheden
De arbeidsomstandigheden van de medewerkers die de gladheidsbestrijding uitvoeren, zijn van groot belang. Er is aandacht voor de volgende aspecten:
- Werktijden: De werknemer mag maximaal 60 uur per week arbeid verrichten en valt onder het Arbeidstijdenbesluit.
- Rusttijden: Er worden voldoende rusttijden ingepland om overbelasting te voorkomen.
- Veiligheid: De veiligheid van de medewerkers staat voorop. Er worden veiligheidsinstructies gegeven en er wordt gezorgd voor de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen.
- Belasting: De medewerkers worden belast met lange uren, op soms nog gladde wegen en met agressieve dooimiddelen.
Milieuoverwegingen
De gemeente Vijfheerenlanden streeft ernaar om de gladheid op een zo verantwoordelijke manier te bestrijden, met zo weinig mogelijk zout. Er wordt rekening gehouden met de gevolgen voor het milieu, met name voor het oppervlakte- en grondwater en de bermen. Door te kiezen voor de nat zout methode kan de hoeveelheid zout die in het milieu terechtkomt worden verminderd.