Honkbal, een sport die diep geworteld is in de Amerikaanse cultuur, heeft ook in Nederland een rijke en boeiende geschiedenis. Van bescheiden begin in de vroege 20e eeuw tot de huidige status als een gerespecteerde sport met internationale successen, het Nederlandse honkbal heeft een opmerkelijke ontwikkeling doorgemaakt.
De Vroege Jaren: Pionierswerk en Groei
De introductie van honkbal in Nederland kan worden toegeschreven aan J.C.G. Grasé, een Amsterdamse gymnastiekleraar. Geïnspireerd door zijn ervaringen in de Verenigde Staten, introduceerde Grasé de sport bij de Amsterdamschen Bond voor Lichamelijke Opvoeding (ABLO) in 1903. Samen met andere sporten zoals korfbal en slingerbal, werd honkbal onderwezen op scholen en opvoedkundige instellingen.
In 1905 organiseerde de ABLO een cursus voor spelleiders in de zomersporten, waaronder honkbal, kaatsen en kastie. Dit leidde tot een grotere bekendheid en populariteit van honkbal in Amsterdam en omgeving. Rond 1906 werd de eerste honkbalclub opgericht, de Amsterdamsche Honkbal Club (AHC), voornamelijk bestaande uit leraren en doktoren.
De Oprichting van de Nederlandsche Honkbal Bond
Op initiatief van Grasé werd op 12 maart 1912 de Nederlandsche Honkbal Bond (NHB) opgericht in Amsterdam. Emile Bleesing en Baggelaar speelden ook een cruciale rol in de vroege ontwikkeling van de bond. In 1913 volgde de oprichting van Quick, de vierde club. De NHB organiseerde demonstraties en stimuleerde de groei van de sport in het hele land.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog stagneerde de ontwikkeling enigszins, maar na de oorlog kwam er hulp van geïnterneerde Canadese en Amerikaanse militairen in Den Haag. Zij speelden onderlinge wedstrijden en hielpen de sport nieuw leven in te blazen. Verschillende Amsterdamse voetbalverenigingen, waaronder Blauw-Wit en Ajax, richtten honkbalafdelingen op als zomersport voor hun voetballers.
Lees ook: MLB salarissen analyse
De Eerste Competities en Pioniers
In 1922 werd de eerste officiële competitie gehouden met deelname van Quick, Hercules, Blauw-Wit en Ajax. Quick werd de eerste kampioen. Emile Bleesing, inmiddels bondsvoorzitter, speelde een cruciale rol in de verdere ontwikkeling van het honkbal in Nederland. Hij organiseerde wedstrijden, bezocht scholen en wist steeds meer verenigingen te interesseren voor de sport.
In 1934 speelde het Nederlands honkbalteam de eerste interlandwedstrijd tegen België, die met 21-12 werd gewonnen. Deze wedstrijd markeerde het begin van een lange traditie van interlandwedstrijden tussen de twee landen.
Honkbal tijdens de Tweede Wereldoorlog
Ondanks de moeilijke omstandigheden tijdens de Tweede Wereldoorlog wist de NHB jaarlijks een competitie af te werken. In 1945 was het echter niet mogelijk om te reizen en was er alleen een lokale competitie in Amsterdam en Haarlem. De sport bood de mannen in deze zware jaren een beetje ontspanning. Om ook de vrouwen een vorm van afleiding te bezorgen, ontwikkelde de Haarlemse gymnastiekleraar Jules Kammeijer een variant van het honkbal, het softbal.
De Naoorlogse Heropleving en Groei
Na de Tweede Wereldoorlog hervatte de NHB de competities en richtten verschillende verenigingen in de regio Haarlem softbalafdelingen voor vrouwen op. De kwaliteit van het honkbal groeide in de jaren vijftig. In 1956 nam het Nederlands honkbalteam voor het eerst deel aan het Europees Kampioenschap en won direct de titel. Dit was de eerste van zeven opeenvolgende Europese titels.
In 1959 werd in Eindhoven het eerste permanente honkbalveld in Nederland aangelegd, mede dankzij sponsoring van Philips. Haarlem volgde dit voorbeeld en werd een belangrijk centrum voor het Nederlandse honkbal.
Lees ook: Profhonkbal: een latere roeping
De Fusie tot de KNBSB en Verdere Ontwikkeling
In 1971 ging de Koninklijke Nederlandsche Honkbalbond (opgericht op 12 maart 1912) op in de KNBSB (Koninklijke Nederlandse Baseball en Softball Bond) na een fusie met de Nederlandse Dames Softbal Bond (opgericht 16 september 1951). Hierdoor werd softbal ook een mannensport in Nederland. Het honkbal groeide en kwam in 1979 op eigen benen te staan, los van ETO. De afdeling softbal werd daar op 25 juni 1979 aan toegevoegd; eerst alleen voor dames en een jaar later ook voor heren.
Internationale Toernooien en Successen
Toernooien hebben door de jaren heen een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de spelkwaliteit van het Nederlandse honkbal en softbal. In 1961 werd de eerste Haarlemse Honkbalweek georganiseerd, waar het Nederlandse publiek voor het eerst kennismaakte met internationaal honkbal. Vanaf 1963 werden de wedstrijden van de Honkbalweek gespeeld in het Haarlemse Pim Mulier Stadion, het eerste honkbalstadion in Europa.
In 1985 volgde een tweede toernooi, het World Port Tournament in Rotterdam op het complex van Neptunus. Vanaf dat moment kon de honkballiefhebber jaarlijks genieten van tophonkbal op eigen bodem.
Nederlandse Honkballers in de Major League
Halverwege de jaren zeventig stond werper Win Remmerswaal van het Haagse Storks in de belangstelling van Amerikaanse scouts. In 1979 werd hij de eerste in Nederland geboren en opgegroeide honkballer die in de Major League debuteerde bij de Boston Red Sox. Rikkert Faneyte (1993) en Robert Eenhoorn (1994) werden daarna respectievelijk de tweede en derde Nederlander in de hoogst haalbare profcompetitie.
Vele Nederlandse honkballers volgden en kregen de mogelijkheid professioneel te spelen. Een aantal van hen bereikte de Major League, zoals Ralph Milliard, Rick van den Hurk, Roger Bernadina en Greg Halman. Ook op Curaçao en Aruba werden spelers gescout, wat resulteerde in een groot aantal profspelers die de Major League bereikten.
Lees ook: Honkbal Hoofddorp en omgeving
Het Wereldkampioenschap Honkbal 2011
Een hoogtepunt in de nationale honkbalhistorie was het Wereldkampioenschap in 2011 in Panama, waar Nederland als eerste Europese land in 73 jaar wereldkampioen werd. In de finale werd met 2-1 gewonnen van Cuba. Eerder in het toernooi werd in de finalegroep al van de VS en Cuba gewonnen.
De Huidige Status van het Nederlandse Honkbal
Honkbal en softbal zijn in Nederland populaire sporten met vele successen in allerlei leeftijdscategorieën. Op Europees niveau, maar ook op mondiaal niveau. De KNBSB ontwikkelt en stimuleert allerlei varianten van de sport.
De Nederlandse hoofdklassecompetitie bij de mannen is een competitie op redelijk hoog niveau waar voornamelijk amateurs aan deelnemen. De meeste teams beschikken over enkele buitenlandse spelers die worden betaald.
Bekende Nederlandse Honkbalclubs
Enkele bekende Nederlandse honkbalclubs zijn:
- Neptunus (Rotterdam): Met negentien landstitels de meest succesvolle club in de Nederlandse honkbalgeschiedenis.
- Amsterdam Pirates: Een club met een rijke historie en meerdere landstitels.
- Kinheim (Haarlem): Een andere bekende club uit Haarlem met een lange traditie.
- HCAW (Bussum): Een club uit Bussum die ook meermalen de landstitel heeft gewonnen.
- Quick Amsterdam: De oudste honkbalvereniging van Nederland.
tags: #summit #honkbal #geschiedenis