In de wereld van volleybal is het begrijpen van de verschillende posities en de bijbehorende statistieken essentieel, zowel voor spelers als trainers. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de volleybalstatistieken, posities en specialismen, en werpt licht op hoe deze elementen samenkomen om het spel te vormen. Of je nu een beginnende trainer bent of een speler die zijn of haar kennis wil verdiepen, dit artikel biedt waardevolle inzichten in de basisprincipes en complexiteiten van volleybal.
Basisprincipes van Volleybalposities
Een van de eerste dingen die opvallen bij volleybal is dat er zes spelers in het veld staan, die na elke servicewissel van positie wisselen. Dit roept vaak de vraag op of er wel vaste posities zijn. Het antwoord is genuanceerd. Er zijn inderdaad vaste uitgangsposities, maar spelers mogen zich na de service vrij over het veld bewegen.
Uitgangsposities en hun benamingen
Voordat we ingaan op de specialismen, is het handig om eerst de uitgangsposities en hun benamingen te weten. Er zijn zes spelers, dus ook zes verschillende uitgangsposities, namelijk: ‘rechtsachter’, ‘rechtsvoor’, ‘midvoor’, ‘linksvoor’, ‘linksachter’ en ‘midachter’. De posities 2, 3 en 4 bevinden zich voor de driemeterlijn en dus ‘aan het net’ of in het ‘voorveld’. De posities 1, 5 en 6 bevinden zich achter de driemeterlijn en dus in het ‘achterveld’. De crux is dat je alleen op die specifieke plek hoeft te staan op het moment dat er geserveerd wordt. Daarna mag iedereen zich vrij door het veld verplaatsen (met als restrictie dat achterspelers niet mogen aanvallen vanaf ‘binnen’ de driemeterlijn). Dat betekent dat de linksachter prima naar rechtsachter mag verplaatsen en andersom.
Specialismen en rollen binnen het team
In de beginjaren van het volleybal nam elke speler nog elke positie in. Maar in de loop der jaren is er steeds meer specialisatie ontstaan. Elke speler heeft zijn eigen kenmerken: de ene is langer, de ander sneller of behendiger. Sommige spelers zijn goed in aanvallen, anderen in verdedigen of bovenhands spelen. Deze specialisaties hebben geleid tot de ontwikkeling van verschillende rollen binnen het team.
De Spelverdeler: De Regisseur van het Spel
Bij volleybal mag een team de bal drie keer raken voordat deze naar de overkant van het net moet. De spelverdeler is de speler die vrijwel altijd de tweede aanraking verricht. Hij of zij ontvangt de bal vanuit de verdediging en speelt deze naar een van de aanvallers. Op deze manier 'verdeelt' de spelverdeler het spel.
Lees ook: Eredivisie voetbalsterren
Positie en taken van de spelverdeler
Na de service mag de spelverdeler zich vrij door het veld verplaatsen. Het is gebruikelijk dat de spelverdeler zich opstelt aan de rechterkant van het veld (rechtsachter of rechtsvoor). Als de spelverdeler links- of midvoor staat op het moment van de service, verplaatst hij of zij zich na de service naar rechtsvoor. De spelverdeler is cruciaal in het bepalen van de aanval strategie.
Diagonaal: De Krachtpatser van het Team
De diagonaal (ook wel hoofdaanvaller genoemd) is vaak een van de beste aanvallers van het team. Deze speler staat altijd tegenovergesteld aan de spelverdeler in het veld.
De positie van de diagonaal
Wanneer de spelverdeler rechtsachter staat, is de diagonaal linksvoor. Staat de spelverdeler midvoor, dan is de diagonaal midachter. Na de service verplaatst de diagonaal zich, net als de spelverdeler, naar de rechterkant van het veld. De diagonaal is een belangrijke bron van aanvalspunten voor het team.
Passer/lopers: Allrounders in het Veld
Passer/lopers (ook wel buitenaanvallers of hoekspelers genoemd) zijn over het algemeen veelzijdige spelers. Ze moeten goed kunnen verdedigen, passen (de service ontvangen), aanvallen én blokkeren.
Taken en posities van passer/lopers
Er staan twee passer/lopers in het veld, tegenover elkaar. De ene begint vaak op rechtsvoor, de andere op linksachter. Deze spelers zijn essentieel voor de stabiliteit van het team, zowel in de aanval als in de verdediging.
Lees ook: Nederlandse voetballegendes
Middenaanvallers/hoofdblokkeerders: De Muur van het Net
De ‘middens’ zijn doorgaans de beste blokkeerders en worden daarom ook wel hoofdblokkeerders genoemd. Zij hebben de taak om zowel de middenaanvaller van de tegenstander te blokkeren, alsook aan te sluiten aan de twee buitenkanten.
Positie en strategie van de middenaanvallers
Na de service verplaatsen deze twee spelers naar het midden van het veld (midvoor en midachter). Hun blokkeerwerk is cruciaal voor het neutraliseren van de aanvallen van de tegenstander.
Libero: De Verdedigende Specialist
De libero heeft een heel bijzondere rol. Deze speler mag onbeperkt voor iedere speler ingebracht worden zonder dat dit als wissel geldt, maar alleen in het achterveld. Daarom is de libero vaak de beste verdediger van het team.
De unieke rol van de Libero
Het komt het vaakst voor dat de libero in het veld komt voor de middenblokkeerders, omdat dat meestal de mindere verdedigers zijn. Dit is echter niet verplicht. Een libero mag net zo goed voor een diagonaal, passer/loper of spelverdeler in het veld komen. De libero is herkenbaar aan het afwijkende shirt. In volleybal is er geen beperking aan het aantal keren dat een speler kan wisselen in een wedstrijd, wel per set. Het aantal keren dat een team spelers kan wisselen, is afhankelijk van de specifieke regels van de competitie waarin ze spelen.
Statistieken in Volleybal
Naast de posities en specialismen spelen statistieken een belangrijke rol in het moderne volleybal. Statistieken helpen trainers en spelers om de prestaties te analyseren en verbeterpunten te identificeren. Zo is het mogelijk om per team en per individuele speler de statistieken beschikbaar te hebben. Zo is te zien welke spelers de meeste punten hebben gescoord.
Lees ook: Recente ontwikkelingen Turks voetbal O21
Belangrijke statistieken om te volgen
Enkele belangrijke statistieken zijn onder meer het aantal gescoorde punten, het scoringspercentage en het aantal gemaakte fouten. Deze statistieken kunnen per wedstrijd worden geraadpleegd en bieden waardevolle inzichten in de sterke en zwakke punten van een team.
Statistiekie: Een hulpmiddel voor analyse
Statistiekie is een app die is ontwikkeld door Rens Hijdra en Durk van de Haar, ontstaan uit hun passie voor volleybal en technologie. De app stelt coaches en stafleden in staat om met een paar klikken belangrijke wedstrijdacties te registreren. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld zien hoeveel punten het team heeft gescoord via aanvallen of hoeveel fouten er zijn gemaakt tijdens de service. Daarnaast kunnen de prestaties van de tegenstander eenvoudig worden vastgelegd, wat een diepgaandere analyse van de wedstrijd mogelijk maakt.
Verdedigingssystemen in Volleybal
Naast de individuele posities en statistieken, zijn er verschillende verdedigingssystemen die teams kunnen hanteren. Welk systeem je hanteert hangt af van hoe je wilt spelen, wat voor soort spelers je tot je beschikking hebt en de keuze voor je blokkering systeem speelt een ontzettend belangrijke rol. Ook is het belangrijk om het team waar je tegen speelt te analyseren.
Verschillende verdedigingssystemen
Ieder type verdedigingssysteem wordt namelijk aangeduid met nummers. Bijvoorbeeld: 3-2-1 systeem. Het eerste cijfer (3) geeft het aantal spelers aan dat een blokkerende taak heeft. Het tweede getal (2) geeft het aantal spelers aan dat verantwoordelijk is voor de ballen kort achter de blokkering. Andere systemen zijn het 2-1-3 systeem en het 2-0-4 systeem.
- 3-2-1 systeem: Hierbij speelt de midachter centraal in het veld en is verantwoordelijk voor de blokdekking.
- 2-1-3 systeem: In dit systeem heeft de vrije netspeler een belangrijke rol en schuift bij de aanval van de tegenstander over de buitenkant kort achter de blokkering.
- 2-0-4 systeem: Dit systeem wordt vaak gehanteerd als de tegenstander vele harde aanvallen speelt en maar weinig tactische ballen.
Het is belangrijk om deze systemen goed te trainen met je spelers zodat weten hoe ze zich moeten bewegen door het veld en welke plek ze moeten aannemen. Daarnaast is moet je je verdedigingssysteem afstemmen op je blokkeringssyteem.
Overige belangrijke aspecten
Naast de eerder genoemde aspecten zijn er nog enkele andere zaken die van belang zijn in het volleybal.
De puntentelling
Een volleybalset gaat in principe tot 25 punten, waarbij een team minimaal 2 punten meer moet hebben dan het andere team om de set te winnen. Dit betekent dat een set kan eindigen met een score van 25-23, 26-24, 27-25, enzovoort. Een volleybalwedstrijd in de zaal heeft geen exacte tijd. Er wordt gespeeld om een best-of-five. Dat betekent dat bij de standen van 3-0, 3-1 of 3-2 in sets de wedstrijd ten einde is. Op niveaus lager dan de topdivsie wordt er bij een 3-0 stand nog een 4e set gespeeld. Een beachvolleybalwedstrijd heeft geen exacte tijd. Er wordt gespeeld om best of 3 sets. Dat betekent dat de wedstrijd is afgelopen bij 2-0 of bij 2-1 in sets. Een set gaat tot de 21. Wel moet de set met twee punten verschil geëindigd worden. Internationaal wordt er gespeeld volgens de best-of-five regel. Dat betekent dat het team dat als eerste 3 sets heeft gewonnen, de winnaar is. De wedstrijd is dus afgelopen bij een stand van 3-0, 3-1 of 3-2.
Kleding en compressiekousen
Sommige spelers in het volleybal dragen lange sokken. Maar waarom dragen volleyballers deze lange sokken eigenlijk? Deze lange sokken worden compressiekousen genoemd. Tijdens het volleyballen worden afvalstoffen door het bloed vervangen door voedingstoffen en bloed dat rijk is aan zuurstof. Door het dragen van lange sokken (zogeheten compressiekousen) wordt dit proces versneld.
Dispensatie
Dispensatie is een term die in de sport wordt gebruikt om aan te geven dat een speler of team toestemming heeft om van bepaalde regels of voorschriften af te wijken. In het geval van volleybal kan dispensatie worden verleend voor bijvoorbeeld de leeftijd.
Volleyball Nations League
De Volleyball Nations League is een competitie tussen nationale volleyballteams van verschillende landen. Het is een jaarlijks evenement dat sinds 2018 wordt georganiseerd door de Fédération Internationale de Volleyball (FIVB), de internationale volleyballfederatie.
tags: #spelers #statistieken #volleybal #uitleg