Rugby in Leiden is meer dan alleen een sport; het is een gemeenschap, een traditie en een bron van trots. Van de vroege dagen van studenteninitiatieven tot de ambitieuze plannen voor een moderne toekomst, de Leidse rugbywereld heeft een rijke en boeiende geschiedenis. Dit artikel duikt in het verleden, het heden en de toekomstplannen van de rugbyverenigingen in Leiden, met speciale aandacht voor RC DIOK en het Leidsch Studenten Rugby Gezelschap (LSRG).
De Vroege Jaren: Studenteninitiatieven en de Opkomst van Rugby in Nederland
De introductie van rugby in Nederland is grotendeels te danken aan buitenlandse studenten aan het begin van de 20e eeuw. Net als elders in het land, wortelde de sport ook in Leiden, voornamelijk onder studenten.
In 1910 laaide de interesse in rugby op toen vijftig Zuid-Afrikaanse studenten aan de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Utrecht, samen met vier studenten van de Technische Hogeschool in Delft, hun favoriete sport wilden beoefenen. Hun aantal groeide tijdens de Eerste Wereldoorlog, mede door de toetreding van Engelse geïnterneerden die in 1915 in Scheveningen waren gehuisvest. Georganiseerd door de Young Men's Christian Association (Y.M.C.A.), werden sportevenementen georganiseerd, waarbij Baronesse M. de Brienen haar landgoed Clingendael beschikbaar stelde voor rugby- en cricketwedstrijden. Dit leidde in 1918 tot de oprichting van de Delftsche Studenten Rugby Club (DSR-C), de eerste rugbyclub in Nederland.
Andere studentenclubs volgden, en op 7 september 1920 werd in Den Haag de eerste Rugbybond opgericht. Deze bond was echter exclusief voor studentenclubs. Toen de belangstelling afnam, werd de bond in 1923 ontbonden. Met de hulp van Herman Dirk van Broekhuijzen en Paul Béchèt kreeg de rugbysport in Nederland een nieuwe impuls. Van Broekhuijzen, een Zuid-Afrikaan, studeerde in Leiden en had internationale faam als speler van de Springbokken. Béchèt, verbonden aan de Franse ambassade in Den Haag, had de opkomst van rugby in Frankrijk meegemaakt.
Leidsch Studenten Rugby Gezelschap (LSRG): Van 1925 tot Heden
Het Leidsch Studenten Rugby Gezelschap (LSRG) kent een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1925. In dat jaar werd de eerste Leidse studentenrugbyclub opgericht, waarmee de basis werd gelegd voor de huidige vereniging.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Na de nodige voorbereidingen en trainingen werd Haarlem Rugby Club uitgenodigd voor een wedstrijd, die met 20-5 werd gewonnen door LSRG. Dit succes leidde tot de officiële erkenning door het "Collegium" van Minerva. Helaas verdween rugby weer van het toneel onder de Leidse studenten.
Op 14 oktober 1960 besloot een groep studenten echter om rugby in Leiden nieuw leven in te blazen. Zo ontstond LSRG in zijn huidige vorm, als subvereniging van Studentenvereniging Minerva.
Tegenwoordig biedt het Leidsch Studenten Rugby Gezelschap haar leden de mogelijkheid om te trainen met ervaren trainers, waardoor iedereen kennis kan maken met de sport en kan doorgroeien naar een hoger niveau. Naast het sportieve aspect is ook het sociale aspect van groot belang, met regelmatige activiteiten, borrels en zelfs een trip naar het buitenland. LSRG is aangesloten bij de Nederlandse Studenten Rugby Bond (NSRB), die in 1966 in Delft werd opgericht als gevolg van de groei van studentenrugbyclubs in de jaren zestig.
RC DIOK: Van Bescheiden Begin tot Leidse Trots
De rugbyclub DIOK, voluit "Doorzetten Is Onze Kracht", werd opgericht in Leiden en heeft inmiddels een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd. De club viert haar 50-jarig jubileum, zij het noodgedwongen voornamelijk online vanwege de pandemie.
Teun de Reede herinnert zich de beginjaren in de jaren zeventig en de rol van studentenhuis De Zaadmeester bij de oprichting van Diok. "Het was voetbal, voetbal, voetbal en nog eens voetbal in Leiden toen. Maar inmiddels zijn we erachter dat rugby Leiden in optima forma is." Ahsmann vult aan: "De babyboom generatie was ook uitgekeken op een aantal sporten in die tijd." Inmiddels is de club meer dan 600 leden groot en vele kampioenstitels rijker. De Reede roemt het spelplezier en de discipline bij Diok: "Ik ben er erg trots de club. Diok ontstijgt de Leidse verenigingen."
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
DIOK's Ambitieuze Plannen voor de Toekomst: Verhuizing naar Sportpark Noord?
RC DIOK Leiden heeft ambitieuze plannen voor de toekomst. Tijdens een algemene ledenvergadering werden de leden op 13 november ingelicht over de plannen om te verhuizen naar Sportpark Noord, waar momenteel nog de Leidse Voetbalvereniging Roodenburg gevestigd is.
Het bestuur van RC DIOK Leiden heeft de leden tijdens een bijzondere algemene ledenvergadering op 13 november ingelicht over de plannen om te verhuizen naar Sportpark Noord, waar nu nog de Leidse Voetbalvereniging Roodenburg haar thuishonk heeft. “In 2014 heeft het bestuur de visie DIOK 2021 ontwikkeld. Dit is de afgelopen jaren de leidraad van het beleid geweest. Er is heel veel bereikt en we zijn als club in alle geledingen gegroeid,” aldus de uitnodiging aan de leden.
Een van de speerpunten is dat DIOK wil doorgroeien naar een moderne accommodatie met meer velden, zodat de club toekomstbestendig is. Het bestuur van DIOK wil zich graag formeel bij de gemeente Leiden melden als kandidaat voor een mogelijke verhuizing naar Sportpark Noord. Dit komt mogelijk vrij na afronding van het proces Voetbal Vitaal, waarin de gemeente Leiden af wil van clubs met te weinig leden. Een belangrijke reden hiervoor is dat veel kleine clubs een eigen clubhuis hebben en de bijbehorende velden van de gemeente huren. Na de herschikking in het Leidse voetbal, waarbij de voetbalverenigingen eind dit jaar moeten laten weten hoe ze hun toekomst zien, wordt er naar verwachting nog maar op twee plekken in Leiden gevoetbald: in de Mors en in de Kikkerpolder.
Mocht DIOK inderdaad op termijn naar Leiden-Noord verhuizen, dan moet daar eerst een heel nieuw sportpark verrijzen. Het huidige clubgebouw is verouderd en staat volgens Ahsmann ook op de verkeerde plek.
Lessen uit Den Haag: De Haagsche Rugby Club (HRC) als Voorbeeld
Hoewel dit artikel zich richt op de Leidse rugbywereld, is het interessant om te kijken naar een andere toonaangevende club in Nederland: de Haagsche Rugby Club (HRC). HRC, opgericht in 1932, heeft een lange en succesvolle geschiedenis. De club heeft vele landskampioenschappen gewonnen en staat bekend om haar sterke jeugdopleiding.
Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske
De geschiedenis van HRC biedt waardevolle lessen voor andere rugbyclubs in Nederland, waaronder DIOK en LSRG. HRC heeft laten zien hoe een club kan groeien en bloeien door te investeren in de jeugd, een sterke clubcultuur te creëren en een duidelijke visie te hebben.
De Haagsche Rugby Club - kortweg HRC - is al vele jaren toonaangevend in het Nederlandse rugby. De club werd opgericht 10 november 1932 en het negentig-jarig bestaan is dus al gevierd. Geloof het of niet, maar zelfs al voor de oprichting van HRC, van 1879 tot 1882, werd er op de Haagse Koekamp al rugby gespeeld.
In 1933 kreeg HRC een veld op het sportterrein Petrolia aan de Buurtweg. De verhuizing ging wel gepaard met wat gedoe. Vooral de verplaatsing van de palen bleek een probleem. Twee leden zouden dat klusje wel even klaren; op de fiets. Bij de Koninginnegracht moesten ze over een hoog bruggetje. Dat bleek heel lastig fietsen met palen op de schouders. Tien de een het bruggetje over was, was hij uit het zicht van de ander. Gevolg: met fiets en speler belandden in de gracht.
Na de Tweede Wereldoorlog werd gekeken of in Den Haag weer rugby kan worden gespeeld. In de oorlogsjaren was rugby verboden en de Duitsers hadden HRC totaal gedesorganiseerd. Het terrein en de kleedkamers waren verwoest, van de spelers was er één gefusilleerd, terwijl andere spelers gedurende en na de bevrijding bij de geallieerde legers dienst namen, weer anderen vertrokken naar Indië om daar hun dienstplicht te vervullen. Een leven met pieken en dalen.
Na in de seizoenen 65/66, 66/67 en 67/68 achtereen kampioen te zijn geworden, liet HRC de competitie in het seizoen 1968-1969 voor wat het was en bouwde zij met eigen leden een clubgebouw, dat op 27 september 1969 feestelijk werd geopend door Prof. Dr. Danie Craven, de president van de South African Rugby Board en een legende in de rugbywereld. Het eerstvolgende seizoen (1969/1970) werd HRC overigens weer “gewoon” kampioen. In die periode gaf HRC duidelijk de toon aan in het Nederlandse rugby. De club behaalde het landskampioenschap in 1965/1966, 1966/1967, 1967/1968, 1969/1970, 1970/1971, 1971/1972, 1972/1973, 1977/1978, 1979/1980 en 1984/1985. Nadien moest het lijdzaam toezien dat het Leidse DIOK de hegemonie een tijd overnam.
De goede eigen jeugdopleiding wierp zijn vruchten af. In het successeizoen 1998/1999 behaalde de club zelfs alle prijzen die er te winnen waren: de landstitel, de nationale sevenstitel, de nationale beker en de Eurocup. Hiermee verdiene HRC I een vermelding in het “Guiness Book of Records”. De Eurocup was overigens een toernooi voor de nummers een en twee van de nationale competities in Nederland, Duitsland, België en Noord-Frankrijk. In 1996 werd het toernooi ingesteld en HRC stond sindsdien zesmaal in de finale en het won de Eurocup vijfmaal. In 2014 heeft HRC voor de 14e keer in haar historie het landskampioenschap veroverd. Een volgend kampioenschap in de Ereklasse liet vervolgens weer even op zich wachten. De club was in 22/23 en 23/24 wel finalist, maar die ging verloren. Overigens is zijn de landstitels niet voorbehouden aan het eerste team. In de eerste teams in alle jeugdcategorieën spelen vaak om het kampioenschap en HRC Touch Rugby werd in seizoen 23/24 Nederlands kampioen. Ook de andere teams - in top en breedte sport - draaien goed. HRC is een club waarbij het goed toeven is. De club heeft een goede jeugdopleiding en drijft daarmee voornamelijk op eigen kracht. Spelers die het rugbyspel in Den Haag hebben geleerd vormen uiteindelijk grotendeels het eerste team.
De afgelopen jaren is er ook weer een hoop geïnvesteerd in de faciliteiten van HRC, met als hoogtepunt het openen van het nieuwe clubhuis in 2019. De nieuwbouw werd gerealiseerd boven op het oorspronkelijke clubhuis uit 1969, dat daarmee nog steeds letterlijk het fundament van de club vormt.
Rugby: Een Sport voor Iedereen
Rugby is een sport die is overgewaaid van de Britse eilanden en zich in de Nederlandse sportwereld heeft weten te nestelen, vooral als studentensport. Met respect voor de scheidsrechter, tegenstander en elkaar spelen twee teams, met ieder 15 spelers, voor 80 minuten tegen elkaar. Op het veld is er plek voor iedereen: lang, klein, dik, dun, snel en behendig of juist wat trager en goed doordacht.
Het Leidsch Studenten Rugby Gezelschap heeft op dit moment twee heren- en één damesteam en is altijd op zoek naar nieuwe spelers. Ervaring is niet nodig, want hoewel rugby een tactisch spel is, is de basis snel en gemakkelijk aan te leren. Buiten trainingen en wedstrijden hebben de Leidse studenten ook een sociale kant. Spelers vormen hechte vriendschappen en zien elkaar ook regelmatig buiten het veld. Ook is de Derde Helft in The Duke of Oz of L’Espérance een zeer gewaardeerd onderdeel van de rugbyweek.
tags: #rugby #vereniging #leiden #geschiedenis