Een schouderprothese kan een effectieve behandeling zijn voor aanhoudende pijn en beperkingen in de schouder, veroorzaakt door aandoeningen zoals slijtage (artrose), botbreuken of gescheurde pezen. Hoewel veel mensen opzien tegen de operatie en de revalidatie, zijn de ervaringen over het algemeen positief. Ongeveer negen van de tien mensen ervaren een aanzienlijke verbetering na een schouderprothese.
Wanneer is een schouderprothese een optie?
Een schouderprothese wordt overwogen wanneer andere behandelingen onvoldoende verlichting bieden. De belangrijkste indicaties voor een schouderprothese zijn:
- Artrose (slijtage) van het schoudergewricht: Dit gaat vaak gepaard met hevige pijn.
- Reuma: Reuma of reuma-gerelateerde gewrichtsontstekingen in de schouder.
- Botbreuken van de schouderkop: Vooral bij bepaalde typen breuken na een val.
- Gescheurde pezen van de schouderkop: Wanneer de rotator cuff pezen de kop niet meer goed in de kom houden en slijtage veroorzaken.
- Vervorming van de schouderkop: Door verminderde bloedtoevoer kan het bot verzwakken en afsterven.
Er zijn echter situaties waarin een schouderprothese niet verstandig is, zoals bij een infectie rond de schouder of in de arm, of als de schouderspieren niet goed functioneren. De schouderspieren zijn namelijk essentieel voor het besturen en stabiliseren van de prothese.
Verschillende typen schouderprothesen
Er bestaan verschillende typen schouderprothesen, afgestemd op de specifieke behoeften van de patiënt:
Halve schouderprothese (hemiprothese): Hierbij wordt alleen de schouderkop vervangen. Dit is de meest eenvoudige constructie en wordt vaak gebruikt bij jonge mensen met schouderartrose of wanneer de schouderkom te veel is weggesleten. Het voordeel is dat de natuurlijke beweging van de schouder behouden blijft, omdat de rotator cuff spieren blijven functioneren.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Anatomische schouderprothese: Dit type prothese lijkt het meest op een normaal schoudergewricht, waarbij de schouderkop wordt vervangen door een metalen kop en de schouderkom door een gladde plastic kom. Deze prothese maakt een natuurlijke beweging mogelijk, mits de rotator cuff spieren intact zijn.
Omgekeerde schouderprothese (reversed schouderprothese): Bij deze prothese worden de kom en de kop omgewisseld: de kom wordt vervangen door een kunstkop en de kop door een kom. Dit type prothese is geschikt wanneer de pezen van de schouderkop (rotator cuff spieren) zijn gescheurd. De speciale constructie, ontwikkeld in Frankrijk in de jaren '90, zorgt voor extra spanning op het schoudergewricht, waardoor de deltaspier (deltoideus spier) meer kracht kan leveren.
Schouder fractuurprothese: Deze prothese is speciaal ontworpen voor complexe schouderbreuken waarbij de schouderkop verbrijzeld is. De verbrijzelde botstukken en pezen worden met stevige hechtingen op de prothese vastgezet.
De operatie
Een schouderprothese operatie duurt doorgaans 1 tot 2 uur. Voor de operatie wordt de patiënt opgenomen en krijgt een zenuwblokkade om de pijn te verminderen. Tijdens de operatie wordt de schouderkop vervangen door een prothese, en in sommige gevallen ook de schouderkom. Bij een omgekeerde schouderprothese worden de kom en de kop omgewisseld. Aan het einde van de operatie wordt de huid gesloten met een oplosbare draad.
Herstel en revalidatie
Na de operatie draagt de patiënt gedurende 6 weken een mitella (schouderimmobilizer) om de schouder te beschermen en de genezing te bevorderen. De eerste 6 weken zijn cruciaal voor de genezing van de operatiewond en de schouderpees (subscapularispees), die bij de meeste typen prothesen weer op de schouderkop wordt vastgemaakt. Na deze periode begint de revalidatie, die gemiddeld 6 maanden duurt.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
De revalidatie omvat:
- Mitella-fase (0-6 weken): De arm blijft in de mitella, maar mag wel voorzichtig bewogen worden.
- Vergroten van de beweeglijkheid (6 weken - 3 maanden): Voorzichtig wordt de beweeglijkheid van de schouder vergroot.
- Krachtoefeningen (vanaf 3 maanden): Bij een reversed schouderprothese worden krachtoefeningen gedaan om de deltaspier te versterken.
De meeste patiënten kunnen de arm na ongeveer 2 maanden weer goed gebruiken voor dagelijkse activiteiten. Autorijden en fietsen zijn weer mogelijk als de armbewegingen goed onder controle zijn.
Resultaten en complicaties
Een schouderprothese leidt vaak tot een aanzienlijke vermindering van pijn en een verbetering van de beweeglijkheid. De maximale beweeglijkheid wordt meestal na 6 maanden tot 1 jaar bereikt. Mensen met een anatomische schouderprothese hebben over het algemeen iets meer beweeglijkheid dan bij een reversed schouderprothese.
Hoewel een schouderprothese over het algemeen succesvol is, zijn er risico's op complicaties, zoals:
- Infectie van de prothese: Dit kan optreden door bacteriën die al op de huid aanwezig zijn. In ernstige gevallen moet de prothese worden vervangen.
- Prothese uit de kom: Dit komt voor bij ongeveer 2% van de mensen en kan worden voorkomen door extreme bewegingen te vermijden, vooral in de eerste 3 maanden na de operatie.
- Zenuwschade: Tijdens de operatie kunnen de zenuwen naar de arm (plexus brachialis) op rek komen te staan. Meestal herstelt de zenuwfunctie vanzelf weer.
- Loslating van de prothese uit het bot: Dit is een langzaam proces, meestal van het deel van de prothese dat op het schouderblad vastzit.
- Scheur in de pezen van de schouderkop: Dit geeft niet altijd klachten.
Factoren die het risico op complicaties verhogen
Er zijn bepaalde factoren die het risico op complicaties na een schouderprothese kunnen verhogen:
Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske
- Roken: Roken vermindert de doorbloeding van het operatiegebied en verzwakt het immuunsysteem, waardoor de kans op infectie toeneemt.
- Overgewicht:
- Suikerziekte (diabetes):
- Medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken: Zoals prednison.
- Actief gebruik van de schouder: Langdurige, zware belasting van de schouder kan leiden tot loslating van de prothese.
Preventie van complicaties
Om complicaties te voorkomen, zijn er een aantal maatregelen die genomen kunnen worden:
- Stoppen met roken: Minstens 6 weken voor tot en met 6 weken na de operatie.
- Huidbehandeling: Drie dagen, 2 dagen en 1 dag voor de operatie worden verschillende huidmiddelen op de huid aangebracht om het aantal bacteriën te verminderen. Dit omvat benzoylperoxide crème, bactroban neuszalf en hibiscrub zeep.
Voorbereiding op de operatie
Een goede voorbereiding is essentieel voor een succesvolle operatie en revalidatie. Dit omvat:
- Onderzoek: Röntgenfoto, CT-scan, echo of MRI-scan van de schouder.
- Consult met de anesthesioloog: Om de algehele gezondheid te beoordelen.
- Regelen van zorg na de operatie: Hulp met vervoer, thuiszorg of een tijdelijke revalidatieplek.
- Pijnstillers: Een recept voor pijnstillers (oxycontin, oxynorm, paracetamol) wordt meegegeven voor na de operatie.
- Stoppen met bloedverdunners: De meeste bloedverdunners moeten tijdelijk gestopt worden voor de operatie.
- Huidbehandeling: Met benzoylperoxide crème, bactroban neuszalf en hibiscrub zeep.
Conclusie
Een schouderprothese kan een effectieve oplossing zijn voor mensen met aanhoudende schouderklachten. Door een goede voorbereiding, een zorgvuldige operatie en een intensieve revalidatie kunnen de meeste patiënten weer een pijnvrij en functioneel leven leiden. Het is belangrijk om de risico's en complicaties te kennen en maatregelen te nemen om deze te minimaliseren. Een open gesprek met de behandelend arts is essentieel om de juiste beslissing te nemen en een optimaal resultaat te bereiken.
Aanvullende informatie
Naast schouderprothesen zijn er ook andere blessures die vaak voorkomen bij sporten zoals rugby en padel.
Rugby blessures
Rugby is een intensieve sport met veel fysiek contact, waardoor spelers een verhoogd risico lopen op blessures, met name aan de knieën. Kniebeschermers zijn een essentieel onderdeel van de uitrusting en bieden extra bescherming en ondersteuning aan de gewrichten. Merken zoals McDavid, Canterbury en Adidas bieden kwalitatieve kniebeschermers die comfort, duurzaamheid en bescherming combineren.
Padel blessures
Padel is een racketsport die veel van het lichaam vraagt, met name de gewrichten. Bewegingen zoals versnellen, vertragen, flexie, extensie en rotatie kunnen leiden tot blessures aan de knieën, enkels, schouders, ellebogen en de lage rug. Een goede warming-up, de juiste techniek en symmetrische spierontwikkeling zijn belangrijk om blessures te voorkomen.
Elleboogblessure Sanne Wevers
Turnster Sanne Wevers heeft in aanloop naar de Olympische Spelen een elleboogblessure opgelopen. Ze heeft haar oefening moeten aanpassen, maar is vastbesloten om deel te nemen aan de kwalificaties.