Handbal, een bekende en spannende balsport, wordt gespeeld tussen twee teams. Het team dat de meeste doelpunten maakt, wint. Het kan door zowel dames als heren gespeeld worden en kent in Nederland een nationaal heren- en damesteam. De sport kent twee hoofdregels: de bal mag niet met de voet of het onderbeen worden geraakt, en een speler mag maximaal drie passen zetten met de bal in de hand. Dit artikel werpt een diepgaande blik op de regels en context van het WK Handbal, met speciale aandacht voor de editie in Japan.
De Geschiedenis van Handbal
Handbal heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. Afbeeldingen uit de tijd van de oude Grieken tonen al sporters die bewegingen maken die lijken op het vangen van een bal in de lucht. Ook in het oude Frankrijk en Engeland waren varianten van handbal bekend.
De eerste aanwijzingen van een spel met kenmerken van handbal zijn te vinden bij de oude Grieken. Zij beoefenden een spel waarbij een bal zo vaak mogelijk tegen een muur werd geslagen zonder dat deze de grond raakte. Een andere variant, phaininda, werd beschreven door de Griekse blijspelschrijver Antiphanes (408-334 v.Chr.) en vertoonde al duidelijke overeenkomsten met handbal, zoals passen en schijnbewegingen.
De Ontwikkeling van Modern Handbal
Handbal zoals wij dat nu kennen, is in feite een geperfectioneerd exemplaar van alle voorgangers door de jaren heen. De sport werd rond 1900 onafhankelijk van elkaar uitgevonden door twee Deense gymnastiekleraren en officieren: luitenant Rasmus Nicolaj Ernst en kapitein Holger Nielsen. Nielsen stelde niet alleen de eerste officiële regels op, maar was ook een pionier op het gebied van eerste hulp.
De eerste handbalwedstrijd voor een groter publiek vond plaats in 1903 in Kopenhagen. In 1907 werd een van de eerste echte wedstrijden gespeeld tussen de teams van Nielsen en Ernst, waarbij Nielsens team met 21-0 won.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
Handbal in de Nazi-tijd
In de beginjaren waren er verschillende versies van handbal. In Duitsland werd de variant met 11 spelers per team gezien als een Germaans alternatief voor voetbal, vooral populair in de nazi-tijd. Op de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn werd handbal voor het eerst gespeeld als een openluchtspel met 11 spelers, waarbij Duitsland de gouden medaille won.
Handbal Vandaag
Tegenwoordig wordt zaalhandbal gespeeld door twee teams van elk zeven spelers, inclusief een keeper. Teams mogen maximaal zeven reserves hebben en worden begeleid door een coach en specialisten zoals een fysiotherapeut. Spelers hebben vaak een vaste positie op het veld, zoals middenopbouw of linkeropbouw, terwijl de keeper zijn positie in het doel behoudt. Veldspelers mogen onbeperkt worden gewisseld tijdens de wedstrijd.
De Rol van de Keeper
De keeper speelt een cruciale rol in het handbal. Keepers zoals Tess Wester hebben meermaals bewezen hoe belangrijk een goede sluitpost kan zijn.
Nederlandse Handbalteams
In Nederland doen zowel dames als heren mee aan handbal. Hoewel er nog geen kampioenschappen zijn gewonnen, worden de teams elk jaar beter. Het vrouwenteam heeft al meerdere malen deelgenomen aan het EK handbal, en het herenteam heeft in het WK van 2009 een gedeelde eerste plaats behaald. Dezelfde regels gelden voor zowel dames- als herenteams.
Historische Keepsters in Nederland
Afgelopen dinsdag ontvingen we het droeve bericht dat onze vroegere keepster van dames 1 Gerda van der Valk plotseling is overleden. Gerda kwam uit een sportief Heuls gezin en raakte zo betrokken bij onze handbalclub. Ze speelde tijdens haar loopbaan zowel zaal (zeven-)-als op het grote veld ( elf-) handbal. In de jaren 70 beleefde dames 1 in de eredivisie onder trainer Wim Jansen een succes periode, mede doordat Van der Voort stalen buizen naamsponsor werd. Gerda van der Valk was als keepster één van de steunpilaren van het toenmalige dames 1, samen met Joke Lekkerkerk, Toos Alsemgeest en Joke Verbraeken. Zo werd in 1979 de eerste nationale handbalbeker gewonnen door onze dames in AHOY, waarvoor heel Kwintsheul was uitgelopen. Door de goede prestaties van de dames van Van der Voort-Quintus kwamen onze speelsters in beeld bij de toenmalige bondscoach. Zo werden Gerda, Jokie en Toos genomineerd voor de nationale zaalselectie. Helaas werd Gerda in haar loopbaan getroffen, door een knieblessure, die lange revalidatie nodig maakte, waardoor ze uiteindelijk vroeg gestopt is met handbal. Ze bleef haar geliefde sport handbal en Quintus nog wel trouw volgen. Op de dag dat ze in de morgen nog de Oranje dames bij de Olympische Spelen zag verliezen tegen Denemarken, werd ze getroffen door een hersenbloeding. In 1996, na wekenlang gestreden te hebben voor klassebehoud (eerste divisie) moet er tegen Hacol in de Pathmoshal in Enschede gewonnen worden. Er is een heldenrol voor Erna Lubbers-Mulder: zij is zes weken voor de wedstrijd, weer teruggevraagd als keepster wat, ze al 15 jaar niet meer had gedaan, om de geblesseerde Sylvia Vloon te vervangen.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Verschillende Worpen
Binnen de handbalsport zijn er verschillende worpen, waaronder de vrije worp, waarbij de tegenstander op ten minste 3 meter afstand moet staan.
WK Handbal Dames in Japan: Een Overwinning
In december 2019 beleefde het Nederlands handbal een historisch succes. De dames van Oranje werden in Japan wereldkampioen. Dit gebeurde na een zeer opwindend verlopen WK-toernooi. Het team van de Franse bondscoach Emmanuel Mayonnade was in de finale van het WK in Japan te sterk voor Spanje. Oranje startte wat stroef en kwam vier doelpunten achter (9-5). Nederland kwam goed terug en nog voor rust nam Oranje drie punten voorsprong (13-16). Na rust kwamen de Spaanse dames knap terug maar favoriet Nederland kon met samengeknepen billen de overwinning over de streep trekken, ook dankzij een uitblinkende keepster Tess Wester. Bij 29-29 kreeg Nederland een strafworp die werd benut door topscorer Lois Abbing: 29-30.
Het was pas de tweede keer dat Oranje in de finale van een WK stond. In 2015 lukte het niet. Noorwegen was toen te sterk. Destijds was het zilver wel een daverende verrassing, want nooit eerder had een Nederlands handbalteam eremetaal veroverd. Alleen de wereldkampioen plaatste zich in Japan voor de Olympische Spelen, die volgend jaar in datzelfde land plaatsvinden.
De Weg naar de Finale
De weg naar de finale was gevuld met spannende momenten en uitdagingen. De Oranjedames toonden veerkracht en teamgeest. Zelf ben ik daar in Japan LIVE getuige van geweest.
De Rol van de Bondscoach
De Franse bondscoach Emmanuel Mayonnade speelde een cruciale rol in het succes van het team. Zijn tactische beslissingen en coaching waren van onschatbare waarde.
Lees ook: Complete handleiding hockeyregels
De Sleutel tot Succes
De sleutel tot succes lag in de combinatie van talent, hard werken en een sterke teamgeest. De speelsters waren vastberaden om te winnen en gaven alles op het veld.
De Beste Handbalspelers Aller Tijden
In 2023 publiceerde de Europese Handbalfederatie lijsten met de beste mannelijke en vrouwelijke handballers in de geschiedenis van het spel.
Handbal in Cijfers
- 141,2 km/h: De snelheid waarmee RN Löwen-speler Tim Kneule de bal lanceerde in een wedstrijd tegen Goppingen in 2021, de hardst gedocumenteerde worp in professioneel handbal.
- 86-2: De uitslag van een vriendschappelijke wedstrijd tussen de Sovjet-Unie en Afghanistan in 1981, de grootste internationale overwinning in de geschiedenis.
- 191 cm: De gemiddelde lengte van de mannelijke handballers op de Olympische Spelen van 2016 in Rio de Janeiro.
Verslag van het WK in Japan
Vorige week donderdag streek Oranje neer in Kumamoto. Afgelopen dinsdag oefende Oranje in Japan tegen WK-deelnemer Roemenië. Die ploeg komt uit in groep C. Na een 15-16 achterstand bj rust won Oranje uiteindelijk met 32-23. Bondscoach Mayonnade wisselde flink door. Op zaterdag 30 november spelen de Oranjedames hun eerste wedstrijd op het WK in Japan. Alle wedstrijden van de Oranjedames op het WK zullen te zien zijn op Ziggo Sport kanaal 13/14 of op het Select kanaal. Ziggo Sport totaal: via je provider kan je een Ziggo Sport Totaal abonnement afsluiten. Afhankelijk van je provider kan je dit abonnement afsluiten en de prijs verschilt per provider. Ziggo Sport GO: Dit is een online abonnement, beschikbaar om af te sluiten voor iedereen met internet. Hiermee kijk je de wedstrijden op je smartphone, tablet of laptop (of met hdmi-kabel via de tv!).
Voorbereiding en Aankomst in Japan
Op zaterdag 30 november begint voor de Nederlandse handbaldames het WK 2019 in Tokio, met de eerste poulewedstrijd tegen Slovenië. Aan de Olympische Spelen in Tokio 2020 doen 12 landen mee. Op dit moment zijn vijf landen al gekwalificeerd. Ook voor de winnaar van het WK 2019 is rechtstreeks geplaatst voor de Olympische Spelen.
Scenario's voor Olympische Kwalificatie
- Scenario 2: Nederland eindigt in de top 7 van het WK en is direct gekwalificeerd voor het OKT. Mocht een al geplaatst land (Japan, Zuid Korea, Angola, Frankrijk en Brazilië) in de top 7 eindigen, schuiven de plekken door.
- Scenario 3: Als een Europees land het WK 2019 wint, worden 2 plaatsen voor het OKT verdeeld op basis van de resultaten van het EK 2018. Hierdoor zullen Rusland (2e op EK 2018) en Nederland (3e op EK 2018) zich kwalificeren voor het OKT.
- Scenario 4: Als een Europees land 2e wordt op het WK 2019 en Australië behaalt niet minimaal een 12e plaats, zullen Rusland en Nederland zich kwalificeren voor het OKT.
Persoonlijke Ervaringen in Japan
Zelf ben ik daar in Japan LIVE getuige van geweest. Kijkplezier oplevert, dat weten we als handballiefhebbers wel! Grote verrassing.
Media Aandacht en Beleving
Topfavoriet meer voor een medaille. Met deze gouden medaille o.l.v. op rij een prijs. Uniek in een mondiale sport als handbal! Al in 2015. Henk Groener. Oranje handbaldames. Favoriet Frankrijk zowaar een handbal hype in Nederland. Bekende Nederlanders. 3 minuten wedstrijdbeelden mocht uitzenden. Interviews. Een vierde plaats naast een gedroomde Olympische medaille. Zijn altijd echter wel bij de NOS live te zien. Enthousiaste reacties van leken op. Van de handbalspeelsters t.o.v. voetballers. Als bondscoach. Bondscoach bij de Duitse buren worden. Op het EK december 2016 in Zweden o.l.v. Helle Thomsen werd direct al zilver gewonnen. Wedstrijd. Waarbij op Quintus door de leden gezamenlijk LIVE naar gekeken is op ZIGGO. Medailles. Duitsland en de tweede bij het EK 2018 in Frankrijk. Team was over deze kampioenschappen wel langzaam gewijzigd. HA en inmiddels spelend in het buitenland) bij. Betrokken geweest bij de Oranje dames, tijdens de grote toernooien. Speelsters. WK’s zijn sportief prachtige toernooien om live mee te beleven. In Kumamoto (Japan) heb ik besloten me daar bij aan te sluiten. Van 8 uur. De reis levert hierdoor op de heenweg meestal een jetlag op. Het laatste deel van de voorbereiding op het WK te doen. Waren trainingen o.l.v. vooraf het WK slechts twee stages hadden kunnen afwerken. Japan tegen Roemenië een oefenwedstrijd gespeeld worden. Vrijdagmorgen aan te komen. Vliegreis. En rond de 10 graden. Na een overnachting was er op zaterdagmorgen voor de supporters tijd voor een toeristisch bezoek aan Kumamoto Castle. Deze monumentale vesting ligt op loopafstand van het centrum. Het kasteel, is door de aardbeving van 2016 beschadigd geraakt en op dit moment nog maar gedeeltelijk toegankelijk voor bezoekers. Op het programma. League deelnemer Krim Mercator uit de hoofdstad Ljubljana. Nerveus aan het WK en kwam niet in hun vertrouwde snelle spel. Sloveense opbouwrij scoorde te gemakkelijk. En werd vervangen door de Westlandse Rinka Duindam. Goede stops van Rinka met een inhaalrace. En met 32-26 winnen. 16 Oranje supporters aanwezig in Japan. Trouwe Oranje volgers. Trok van de Duitse en Deense media. Van de landelijke media uit Nederland was alleen NOS verslaggever Han Kok aanwezig. De schrijvende journalisten volgden het toernooi blijkbaar allemaal thuis voor de TV. Zondag was er direct een rustdag, een dag die ik persoonlijk gebruikt heb om een Japanse kennis thuis in Tokyo te bezoeken. Gezien de grote onderlinge afstanden in Japan moest ik die reis ook per vliegtuig maken. En auto’s. Toch verliep alles daar heel ordelijk. Gedisciplineerd en je hebt er een veilig gevoel! Gering. Louter in het Japans. Het oversteken van de straat of bij een restaurant als ze moeten wachten. Kunt er dus aardig onthaasten. SARS-crisis uit 2002. Herstellen van de slechte start. Angola o.l.v. Op was afgericht. Meter), die zaterdag geblesseerd geraakt was. Omschakelingshandbal wist Nederland toch met 35-28 te winnen. De poule van Nederland speelde hun wedstrijden in de Aquadome, een zwembad dat was omgebouwd tot handbalarena met een capaciteit van 6400 plaatsen. AQUA-dome. Speelhal, poule A en van de hoofdgroep 1. Handbal is in Japan maar een relatief kleine sport, daarom waren er voor de middagwedstrijden schoolklassen geregeld om voor sfeer in de hallen te zorgen. In Japan gaan alle middelbare school leerlingen trouwens nog uniform gekleed naar school. De leerlingen steunden uitbundig het hun toegewezen land, met handgeklap. Vanuit het centrale busstation van Kumamoto, dat gekoppeld is aan een groot modern winkelcentrum, reed er enkele malen per dag een gratis bus shuttle naar de vier speellocaties die verspreid lagen over de buitenwijken van de stad. Op dinsdag volgde voor Oranje de wedstrijd tegen Cuba. Verbeteren. Handbalsters, maar tegen het hoge tempo van Nederland waren ze niet bestand. Oranje op een WK. Hoewel ze geen Christelijke traditie hebben, is er als commercieel feest wel Kerstmis geïntroduceerd. In Kumamoto was er bij het winkelcentrum ook een grote kerstmarkt. Hier waren naast kerstversieringen allerlei zoete hapjes en drankjes te koop. Kerstmarkt Kumamoto. Na een nieuwe rustdag volgden de poule wedstrijden tegen Servië en Noorwegen, die op dat moment ook nog ongeslagen waren. De eerste tegenstander was Servië. Na een zeer goede wedstrijd werd met 36-23 gewonnen, Estavana Polman scoorde 8 maal. Nederland had een goed antwoord op de offensieve dekking van Servië. Dit was mede het goede werk van de voorgangers van de huidige bondscoach. Omdat Angola gewonnen had van Slovenië, was een plaats in de hoofdronde nu bijna zeker. Als supporters maakten we een uitstapje naar de nabij gelegen heuvels. Uitstapje in de heuvels, langs mandarijnen bomen. De eindpositie in de poule en belangrijke bonuspunten voor de hoofdronde. Werd een hoogstaande snelle wedstrijd. Achter. Extra ballen te stoppen. Doelpunt voor doelpunt kwam Nederland dichterbij. Stopte bijna alles. (0 punten) naar de hoofronde, een geweldige uitgangspositie. Tegenstanders. De speelhal bleef gelijk. Hoofdronde was gekomen. 1 oefenwedstrijd gewonnen en 1 verloren tegen Duitsland. Bij de uitblinkende Duitse keepster Eckerle en werd met 25-23 verloren. Plaats in de halve finales was door dit verlies dus nog onzeker. Nam de druk verder toe. Op Zuid Korea toch nog de halve finales halen. Van Oranje in de hoofdronde. Het begin duidelijk de leiding. Het werd een ruime 40-33 zege. Tussen DUI en NOO, NED toch nog achter deze twee landen zou eindigen. Handbal een salonremise bijna onmogelijk. De leiding en stelde daarmee de plaats van NED veilig. Rusland nr. De halve finale was een absolute topwedstrijd. Pikant detail vooraf was dat Lois Abbing, speelster is bij de Russische topploeg Rostov-Don en dat het merendeel van de Russische ploeg afkomstig is van die club. Bovendien is de bondscoach Ambros Martin daar haar clubcoach. Lois had de laatste maanden weinig speeltijd gehad, omdat Ambros zijn speelsters aan het voorbereiden was op het WK. Kortom Lois stond in de halve finale mentaal duidelijk op scherp. Verdedigend kwam ze tegenover de ster van het Russische team, haar teamgenote Anna Vyakhireva te staan. Anna scoorde weliswaar 11 keer, maar dat bleek toch onvoldoende, omdat Laura van der Heiden 30 seconde voor tijd de 33-32 scoorde. Gespannen toeschouwer bij de halve finale tegen Rusland, beeld van ZIGGO. In de andere halve finale versloeg Spanje verrassend Noorwegen. Voor Nederland een gunstige ontwikkeling, zodat NOO in de finale geen kans op een sportieve revanche kreeg. (Je verliest niet 20 jaar achter elkaar steeds van een sterk land, om er daarna in één week tweemaal van te winnen). Dus was Spanje de tegenstander in de finale. Topspeelster van Spanje was de ervaren Cabral-Barbosa, die nog tegen Quintus meegespeeld had in de Europese wedstrijd in Nantes, tegen de thuisploeg. Linkeropbouwster Barbosa-Cabral van Spanje en Nantes Handball. Spanje begon de finale verrassend met een brutale offensieve verdediging, waardoor NED 3 doelpunten achter kwam. Pas in de tweede helft kwam Oranje op voorsprong, maar SPA kwam in de slotfase met een offensieve dekking toch weer gelijk. In de laatste minuut verspeelde Oranje door tijdspel de aanval. Er volgde een time-out van SPA. In de laatste aanval schoot Cabral op doel. Dit schot werd gestopt door Tess Wester en ze wilde instinctief direct uitgooien richting de in de break-out weggelopen hoekspeelsters. De bal werd echter geblokt door de cirkelspeelster, die daarmee de keepster onreglementair hinderde bij het doen van de uitworp. Onreglementair blok van cirkelspeelster Spanje bij uitworp Tess Wester in laatste 30 seconde. In de reguliere speeltijd al te beslissen. Nederland WERELDKAMPIOEN. Iedereen werd overvallen door een zeer onwezenlijk gevoel, wereldkampioen? Dit vreemde gevoel werd versterkt omdat er in het toernooi door Oranje 3 wedstrijden verloren waren. De sleutelwedstrijden tegen de directe tegenstanders (SER, NOO, RUS, SPA) waren wel allemaal gewonnen. Bij de supporters (ouders) maakte het succes veel emoties los, tranen van geluk! Op het podium voor de gouden medaille. Mogelijkheden om feest te vieren waren er voor de speelsters niet. Had als 4e ploeg voor sportploeg van 2019 verkiezing. Voor de Olympische Spelen. Een evenement, dat ook in Japan gespeeld wordt. Verschillen aan de internationale top zijn heel klein. Worden om daar in Tokyo weer succesvol te zijn. In maart eerst nog flink moeten strijden om een Olympisch ticket. Zullen dat zeker in een wat gewijzigde samenstelling gaan doen. Poule ingedeeld met Spanje. De beide duels tegen Spanje geprogrammeerd. Voor Spanje in het teken staan van revanche. AHOY gereserveerd, dat nu al volledig is uitverkocht. Getuige geweest van een historisch Nederlands sportmoment. Dat de internationale handbaltop voor Nederlandse speelsters aanraakbaar is. Duindam en Kelly Dulfer hebben hiervan ook nog bij Quintus gespeeld. Gelegd.
Toekomstige Evenementen: WK 2025
Op 14 januari 2025 gaat het WK van start met het duel Italië tegen Tunesië. 32 ploegen nemen aan het 29e WK voor mannen deel, titelverdediger is Denemarken. 24 scheidsrechterskoppels uit 24 landen zijn voor dit eindtoernooi door de IHF aangewezen. De nummers 1, 2 en 3 van elke groep gaan door naar de hoofdronde, punten tegen plooegen die meegaan naar de hoofdronde, worden meegenomen naar een van de vier groepen van 6 ploegen. Op 28 en 29 januari worden de kwartfinales gespeeld, 30 en 31 januari de hakve finales en op 2 februari de wedstrijden om de medailles in Baerum/Oslo (de vroegere Telenor Arena) 15:00 uur om het brons, 18:00 de finale.
Deelnemende Landen aan het WK
- DENEMARKEN
- KROATIË
- FRANKRIJK
- PORTUGAL
- EGYPTE
- DUITSLAND
- BRAZILIË
- HONGARIJE
- IJSLAND
- NOORWEGEN
- ZWITSERLAND
- NEDERLAND
- SLOVENIË
- ZWEDEN
- NOORD-MACEDONIË
- ITALIË
- OOSTENRIJK
- SPANJE
- TSJECHIË
- ARGENTINIË
- QATAR
- TUNESIË
- KAAPVERDIË
- CHILI
- POLEN
- USA
- KOEWEIT
- JAPAN
- BAHREIN
- ALGERIJE
- GUINEE
- OM PLAATS 25 T/M
Tess Lieder als Ambassadeur
Tess Lieder is ambassadeur voor het IHF Wereldkampioenschap Vrouwen Handbal. Exact een jaar voor aanvang van het WK heeft de voormalig keepster van Oranje zich verbonden aan het evenement dat in 2025 in Nederland en Duitsland plaats vindt. “Het is natuurlijk de droom van iedere handballer om een WK in eigen land te beleven”, aldus de 152-voudig international Tess Lieder, in 2019 zelf speler van de gouden handbalploeg. “Het succes van 2019 was geweldig, een ervaring die ik nooit zal vergeten. Hoe mooi zou het zijn als TeamNL dit straks in eigen land in een vol Rotterdam Ahoy nog eens zou kunnen doen. Ik ben er zelf niet meer bij als speelster, maar draag handbal en in het bijzonder TeamNL een warm hart toe, met de unieke kans van een WK in ons eigen land voor alle speelsters en Nederlandse handbalfans.”
Wereldkampioen 2019
Tess Lieder was keeper van het Nederlands team dat in 2019 in Japan de wereldtitel veroverde. Het was de kroon op haar interlandcarrière, waarin ook zilver (Denemarken,2015) en brons (Duitsland, 2017) op WK’s behaald werden. Met in totaal 152 interlands in een tijdspanne van twaalf jaar, was Tess één van de boegbeelden van het meest succesvolle Nederlandse handbalteam ooit.
7e IHF Wereldkampioenschap Vrouwen Handbal
Het WK wordt gehouden van 26 november tot en met 14 december 2025 in Rotterdam, Den Bosch, Dortmund, Stuttgart en Trier. De wedstrijden van het Nederlands team worden gespeeld in Rotterdam.
Ball Hunt in Nederlandse speelsteden
Komend weekend kunnen fans al kans maken op tickets voor het WK. In beide Nederlandse speelsteden worden handballen verstopt, die als ze gevonden worden recht geven op twee tickets. Op de social media kanalen van TeamNL Handbal worden tips gegeven.