In de voetbalwereld, waar jonge talenten dromen van een carrière als profvoetballer, spelen de jeugdopleidingen van Betaald Voetbal Organisaties (BVO) een cruciale rol. Dagelijks stromen de accommodaties vol met jonge spelers, variërend in leeftijd van 8 tot bijna 18 jaar, allen gedreven door de ambitie om de nieuwe Messi, Ronaldo of Griezmann te worden. Ze trainen intensief, soms wel vijf keer per week, en spelen in het weekend wedstrijden. Voetbal is hun leven, maar de realiteit is dat slechts een klein percentage van deze spelers daadwerkelijk doorbreekt als profvoetballer. Dit artikel werpt een blik op de cruciale momenten in de jeugdopleiding, met name de zogenaamde POP-gesprekken, en de impact hiervan op jonge talenten.
De Harde Realiteit van een Droom
Voor het overgrote deel van de jeugdspelers (ongeveer 98%) blijft de droom om profvoetballer te worden onvervuld. Teleurstelling en frustratie zijn vaak het gevolg wanneer ze de jeugdacademie vroegtijdig moeten verlaten. Vooral voor jonge spelers in de puberteit kan dit aanvoelen als een persoonlijk falen. Een voorbeeld uit de praktijk illustreert dit: een 15-jarige jongen, voormalig jeugdinternational, raakte in de problemen na de scheiding van zijn ouders. Hij kon zijn angsten en twijfels met niemand delen, wat leidde tot conflicten en uiteindelijk tot het verlaten van de jeugdopleiding. Dit verlies van structuur en vastigheid had ernstige gevolgen voor zijn verdere leven.
Het leven van een topsporter vereist veel opoffering, discipline en doorzettingsvermogen. De druk om constant te presteren is enorm, en dit vereist een sterke persoonlijkheid. Voor sommigen kan het verlaten van een jeugdopleiding zelfs als een bevrijding voelen, met plotseling tijd voor vrienden en andere activiteiten. Echter, deze verandering brengt ook onzekerheden met zich mee, zoals het vinden van een nieuwe dagstructuur en het omgaan met twijfels.
Veranderingen in het Gezinsleven
De impact van uitval of vertrek uit een professionele jeugdopleiding reikt verder dan het talent zelf. Ook voor het gezin verandert er veel. De focus verschuift, en er ontstaat een nieuwe groepsdynamiek. Ouders en begeleiders staan voor de uitdaging om hun kind te ondersteunen in deze nieuwe situatie, waarbij vragen opkomen over de juiste aanpak en communicatie. Het is essentieel om te begrijpen wat een kind wel en niet nodig heeft in deze fase.
Talenten missen vaak een normale jeugd en lopen veel dingen mis. Dit kan later tot problemen leiden, wanneer ze willen inhalen wat ze hebben gemist. Verkeerde invloeden van buitenaf en een gebrek aan zelfvertrouwen kunnen de situatie verder compliceren, vooral voor spelers in de leeftijdscategorieën O16-O21.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
De Zenuwslopende POP-gesprekken
Binnen de jeugdopleidingen van BVO's vinden er driemaal per jaar, in december, april en mei, persoonlijke evaluatiegesprekken plaats, de zogenaamde 'POP-gesprekken'. Tijdens deze gesprekken worden de prestaties van iedere jeugdspeler besproken en beoordeeld. Een positieve beoordeling (groen) betekent dat het talent mag blijven, een negatieve beoordeling (rood) betekent het einde van het verhaal. Een derde mogelijkheid is twijfel (oranje). Deze periode is voor zowel de talenten als hun ouders vaak zeer stressvol.
Het is cruciaal hoe een kind omgaat met de spanning van zo'n week en hoe het de teleurstelling van een negatieve beoordeling verwerkt. Ouders spelen hierbij een belangrijke rol in de ondersteuning. Een voorbeeld: een jongen in het O12 team kreeg zonder uitleg 'huiswerk' mee naar huis na een oranje beoordeling. Hij kroop in zijn schulp, kreeg woedeaanvallen en zijn ouders maakten zich zorgen.
School en Voetbal: Een Moeizame Combinatie
Ondanks de samenwerking tussen BVO's en scholen, blijft de combinatie van school en voetbal als topsport in de praktijk lastig. School komt vaak op de tweede plaats, wat ten koste gaat van de schoolprestaties. Naar schatting doubleert meer dan de helft van de jeugdspelers die langer dan 4 jaar in een jeugdopleiding zitten minimaal één keer of stroomt een niveau lager uit. De gevolgen hiervan zijn aanzienlijk, zowel tijdens als na de tijd in de jeugdopleiding.
Jason Otto, een voormalig Ajax-talent, verwoordde het als volgt: "School kon mij gestolen worden. Achteraf was dat heel slecht, want ik had best een diploma willen hebben." Hij moest creatief zijn bij sollicitaties omdat hij geen schooldiploma had.
Nazorg: Een Onderbelicht Aspect
De nazorg voor jeugdige drop-outs wordt vaak onderschat in de voetbalwereld. In tegenstelling tot studenten, die na het afbreken van een studie vaak begeleiding krijgen, is dit bij BVO's nauwelijks het geval. Een rondgang langs meerdere BVO's wees uit dat er nauwelijks nazorg wordt geboden aan uitgevallen jeugdspelers. Soms is er een checklist of een telefoontje, maar dit is onvoldoende.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Hoewel nazorg niet altijd noodzakelijk is, is het cruciaal voor jongens die moeite hebben met het verwerken van hun teleurstelling. Sportverenigingen, waaronder BVO's, kunnen een belangrijke rol spelen in het signaleren van problemen bij kinderen. Jeugdspelers brengen gemiddeld 24 uur per week door op de club, onder begeleiding van professionals.
Investeren in het Gezin en Nazorg
Clubs investeren veel in het talent zolang het deel uitmaakt van de jeugdopleiding, maar vergeten vaak de ouders en de rest van het gezin. Het gezin is de basis van het talent, en deze basis komt onder druk te staan. Broertjes en zusjes kunnen zich achtergesteld voelen, wat spanningen veroorzaakt. BVO's bieden ouders en begeleiders nauwelijks begeleiding of ondersteuning.
Zodra een talent afvalt, trekt de BVO zich vaak volledig terug. Goede nazorg kost geld, maar is een morele verplichting. Bert Overbeek pleit ervoor dat iedere BVO verplicht wordt om ook een deel van het traject na een jeugdopleiding te begeleiden. Nazorg kan variëren in intensiteit en duur, maar er zou een standaard begeleidingsplan moeten zijn met heldere doelstellingen.
Johan Cruyff benadrukte het belang van begeleiding bij clubs, vooral voor spelers die uit een arm gezin komen en plotseling rijk worden. Hij stelde dat de leidinggevenden de cultuur van deze spelers vaak niet begrijpen en dat er behoefte is aan begeleiding en correctie.
De Rol van Jeugdprofessionals
Daar waar professioneel met kinderen wordt gewerkt, moet op alle facetten van de ontwikkeling van een kind een jeugdprofessional werkzaam zijn, zo ook in het voetbal. Dit begint al bij de scouting, waar er behalve naar voetbalkwaliteiten ook naar de gezinssituatie en de sociaal-emotionele ontwikkeling van een talent moet worden gekeken, en eindigt pas bij de overgang naar de senioren. De ouders en het gezin vormen een essentieel onderdeel van de ontwikkeling van een talent. Zij vormen het fundament. Als het thuis niet goed zit, zal dit vroeg of laat op het veld merkbaar zijn.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Conclusie
Niet ieder talent in een jeugdopleiding zal uiteindelijk slagen als profvoetballer. Van alle jeugdspelers die in de opleiding van een BVO spelen, haalt gemiddeld slechts 2 tot 3% uiteindelijk het eerste elftal. Een goede, professioneel begeleide nazorg voor ieder talent dat het niet redt, is dus geen weggegooid geld maar een morele verplichting en een wezenlijk onderdeel van iedere jeugdopleiding.
POP-Gesprekken: Instrumenten voor Ontwikkeling
De POP-gesprekken (Persoonlijk OntwikkelingsPlan) zijn een belangrijk instrument in de ontwikkeling van jonge voetballers. Het is essentieel dat deze gesprekken op een constructieve manier worden gevoerd, waarbij de speler centraal staat en de ruimte krijgt om zijn eigen verhaal te vertellen.
Hoe voer je een effectief POP-gesprek?
- Voorbereiding: Laat de speler van tevoren nadenken over het gesprek, bijvoorbeeld door middel van een formulier voor ontwikkelgesprekken.
- Open Sfeer: Begin met de speler op zijn/haar gemak te stellen.
- Speler aan het Woord: Laat de speler zelf toelichten waarom het gesprek wordt gehouden vanuit zijn/haar beleving. Geef de speler de regie over het gesprek en stel open vragen.
- Actief Luisteren: Neem als vragensteller een open houding aan en wees ontvankelijk voor wat het kind denkt en zegt. Wees oordeelloos.
Open Vragen Stellen
Het stellen van open vragen is cruciaal om de speler aan het woord te laten en een eerlijk gesprek te creëren. Open vragen beginnen vaak met een W (Wie, Wat, Waar, Wanneer, Hoe, Welke) en zijn onmogelijk met 'ja' of 'nee' te beantwoorden. Vermijd 'waarom'-vragen, omdat deze als een verwijt kunnen klinken. Gebruik in plaats daarvan doorvragen om achter de redenen te komen.
Gesloten Vragen Vermijden
Gesloten vragen, die beginnen met een werkwoord of een veronderstelling, kunnen een onveilig gevoel creëren bij de speler. De kans is aanwezig dat de jeugdvoetballer niet meer durft te zeggen wat hij/zij denkt en de suggestie bevestigd.
Gesprekstechnieken: LSD, OEN, OMA en ANNA
- LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen): Luister actief naar het verhaal van de speler, vat samen wat je hebt gehoord en vraag door om meer informatie te verkrijgen.
- Wees een OEN (Open, Eerlijk, Nieuwsgierig): Luister met een open houding, geef de ander een kans iets uit te leggen en wees oprecht geïnteresseerd in zijn/haar verhaal.
- Laat OMA Thuis (Oordelen, Meningen, Adviezen): Probeer oordelen, meningen en adviezen los te laten en luister ongekleurd naar het verhaal van de speler.
- Neem ANNA Mee (Altijd Navragen, Nooit Aannemen): Ga nooit uit van aannames en vraag altijd na of je interpretatie klopt.
Smeer NIVEA! (Niet Invullen Voor Een Ander)
Vul het gesprek niet in voor een ander en laat je verrassen door wat de speler te vertellen heeft.
Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP)
Een persoonlijk ontwikkelingsplan is een contract dat de speler afsluit met zichzelf of met de club, waarin hij aangeeft welke stappen hij in de komende periode zal zetten om zijn vaardigheden te vergroten. Deze stappen moeten SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) zijn geformuleerd.
Stappenplan voor het maken van een POP:
- Bepaal waar je staat: Ga na welke kwaliteiten de club eist voor specifieke posities en beschrijf je eigen persoon zonder subjectief te zijn.
- Analyseer de verschillen: Vergelijk je kwaliteiten met de vereiste competenties van de club. Wat moet je nog leren en wat kun je verbeteren?
- Formuleer SMART-doelen: Combineer de oriëntatie-fase en de analyse om tot SMART-conclusies te komen. Bepaal vervolgens op welke manieren je de gestelde doelen denkt te kunnen bereiken.
#