Tactiek is een cruciaal element in het voetbal. Zelfs met uitstekende spelers kan het moeilijk zijn om te winnen als de organisatie niet goed staat. Een belangrijk aspect van tactiek is de opstelling. In de loop der jaren zijn er verschillende opstellingen ontstaan, elk met zijn eigen sterke en zwakke punten. Een van de meest controversiële, maar soms effectieve, tactieken is "de bus parkeren".
Wat is "de bus parkeren"?
"De bus parkeren" is een term die in het voetbal wordt gebruikt om een extreem defensieve tactiek te beschrijven. Het houdt in dat bijna alle spelers zich terugtrekken op de eigen helft om daar vervolgens geen enkele ruimte weg te geven, waardoor het doel wordt beschermd alsof er een bus voor geparkeerd staat. De intentie is duidelijk: niets weggeven in de hoop op een gelijkspel of het verdedigen van een voorsprong.
Deze tactiek wordt vaak gebruikt door kleinere clubs tegen grootmachten, of door teams die een voorsprong proberen te verdedigen. Het doel is om de ruimtes extreem klein te houden, waardoor er weinig ruimte voor de tegenstander ontstaat om te voetballen.
Oorsprong en evolutie
De term "de bus parkeren" is de laatste jaren ontstaan in het Engelse voetbal als een soort opvolger van 'catenaccio'. Internationale van Mourinho in 2010 was een van de eerste teams die op deze manier succesvol was door de Champions League te winnen. Later was het ook het Atlético Madrid van Simeone dat door de bus te parkeren de Spaanse titel won en de Champions League finale haalde.
Hoewel de term relatief nieuw is, is het concept van een zeer defensieve speelstijl al langer bekend. Vroeger was met name Italië heer en meester in dit spel.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Kenmerken van "de bus parkeren"
Een team dat "de bus parkeert" kenmerkt zich door een aantal specifieke eigenschappen:
- Zeer defensieve opstelling: Vaak wordt er met vijf verdedigers, vier middenvelders en één spits gespeeld om zo verdedigend mogelijk te spelen. Soms positioneren de spelers zich in twee lijnen van vijf als een soort 5-5 opstelling.
- Weinig ruimte voor de tegenstander: De ruimtes worden extreem klein gehouden, waardoor er weinig ruimte voor de tegenstander ontstaat om te voetballen.
- Focus op counteraanvallen: Zodra de tegenstander de bal heeft verspeeld, schakelen slechts een beperkt aantal spelers om in de counter, die zo snel mogelijk in de richting van het vijandige doel moet gaan. Traditioneel gezien worden bij het parkeren van de bus slechts twee of drie spelers het veld in gestuurd met de opdracht om vol om te schakelen in de counter en snelheid naar voren toe te ontwikkelen.
- Acceptatie van balbezit voor de tegenstander: Je laat het balbezit aan de tegenstander en trekt je terug ver op eigen helft.
- Dwingen tot afstandsschoten en voorzetten: Door je spelers allemaal centraal op te stellen, nodig je de tegenstander uit om voor de voorzet van de vleugel te kiezen en daarmee spelen ze je precies in de kaart.
Voor- en nadelen
Zoals elke tactiek heeft ook "de bus parkeren" zijn voor- en nadelen.
Voordelen:
- Effectief tegen sterkere tegenstanders: Het kan een effectieve manier zijn om een resultaat te behalen tegen een ploeg met meer kwaliteit en potentie.
- Mogelijkheid tot counteraanvallen: Als de tegenstander de bal verliest, kan er snel worden omgeschakeld naar een counteraanval.
- Verdedigen van een voorsprong: Het is een goede manier om een voorsprong te verdedigen.
- Compacter verdedigen: Een compacte formatie is een vereiste, waarbij meestal in meerdere lijnen de tegenstander op wordt gevangen. De aanvallende lijn is daarbij nog niet genoemd, maar ook deze lijn kun je als de eerste verdedigingslijn zien. Deze aanvallers moeten namelijk, naast dat ze klaar moeten staan voor de counter, druk zetten op de tegenstander, zodat deze wordt gedwongen de bal in de drukte te spelen waar je middenvelder en verdedigers de tegenstander makkelijk tegen kunnen houden.
Nadelen:
- Onaantrekkelijk om naar te kijken: De speelstijl is erg onaantrekkelijk om naar te kijken en wordt door veel voetbalsupporters en experts verafschuwd.
- Vereist veel discipline en teamwork: De juiste uitvoering vereist enorm veel oefening, goed teamwork, precieze positionering van de spelers onderling, een goed oog voor de tactiek van de tegenstander en spelers met specifieke kwaliteiten.
- Conditioneel en mentaal veeleisend: Een speelstijl als dit, waarbij de spelers continu in beweging zijn, vergt zowel conditioneel als in concentratie enorm veel van je team.
- Afhankelijkheid van de zwakste schakel: Een team is zo sterk als zijn zwakste schakel en in een tactiek waarbij de bus wordt geparkeerd, is dat alleen nog maar meer waar.
- Noodzaak tot omschakeling bij tegengoal: Als je een goal tegen krijgt, zal je wel direct over moeten schakelen naar een andere tactiek.
"De bus parkeren" in Football Manager
In Football Manager zien we het voorspelbare gebeuren: er is enorm veel activiteit op jouw eigen helft, waar de tegenstander de bal rondspeelt en jij wacht totdat zij een fout begaan. Net buiten de eigen zestien zal het team de tegenstander opvangen en proberen een ondoordringbaar front te vormen. Meestal wordt dit gedaan in twee lijnen van spelers, de verdedigers en de middenvelders, die samen een zeer compact blok vormen.
Wat ook heel gebruikelijk is bij tactieken waar de bus wordt geparkeerd, is dat de vleugel redelijk vrij wordt gehouden. Het vrij laten van de vleugels en het ver terugtrekken heeft te maken met het feit dat je de tegenstander daarmee dwingt terug te vallen op afstandsschoten en voorzetten.
Alternatieven voor "de bus parkeren"
Er zijn verschillende alternatieven voor "de bus parkeren" die minder defensief zijn, maar toch een goede organisatie en discipline vereisen. Een voorbeeld hiervan is verdedigen in 1:4:4:2 met de middenvelders op lijn, zoals bijvoorbeeld Atlético Madrid vaak doet.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Belangrijke aandachtspunten bij deze manier van verdedigen zijn:
- Compact in de lengteas: De defensie moet opschuiven om de ruimtes tussen de linies kleiner te maken.
- Ruimte erachter bespelen: De keeper vertolkt een belangrijke rol door ver uit zijn doel te keepen en uit te komen als de bal binnen zijn bereik valt.
- Kantelen naar balkant: Het gehele team kantelt mee naar de kant waar de bal is, waardoor de ruimtes aan die kant klein worden gemaakt.
- Het ondertal op het middenveld bespelen: Er zijn verschillende manieren om te voorkomen dat de controlerende middenvelder van de tegenstander in balbezit komt met veel tijd en ruimte.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl