Handbal is een bekende en spannende balsport die gespeeld wordt tussen twee teams, waarbij het team dat de meeste doelpunten maakt, wint. Het kan door zowel dames als heren gespeeld worden en kent in Nederland een nationaal heren- en damesteam. De sport kent twee hoofdregels: de bal mag niet met de voet of het onderbeen worden geraakt, en een speler mag maximaal drie passen zetten met de bal in de hand.
Vroege Geschiedenis van Handbal
Handbal heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. Afbeeldingen uit de tijd van de oude Grieken tonen al sporters die bewegingen maken die lijken op het vangen van een bal in de lucht. Ook in het oude Frankrijk en Engeland waren varianten van handbal bekend. De moderne vorm van handbal is een geperfectioneerd exemplaar van deze vroege vormen.
De eerste aanwijzingen van een spel met kenmerken van handbal zijn te vinden bij de oude Grieken. Zij beoefenden een spel waarbij een bal zo vaak mogelijk tegen een muur werd geslagen zonder dat deze de grond raakte. Een andere variant, phaininda, werd beschreven door de Griekse blijspelschrijver Antiphanes (408-334 v.Chr.) en vertoonde al duidelijke overeenkomsten met handbal, zoals passen en schijnbewegingen.
De Ontwikkeling van Modern Handbal
Handbal zoals wij dat nu kennen, is in feite een geperfectioneerd exemplaar van alle voorgangers door de jaren heen. De sport werd rond 1900 onafhankelijk van elkaar uitgevonden door twee Deense gymnastiekleraren en officieren: luitenant Rasmus Nicolaj Ernst en kapitein Holger Nielsen. Nielsen stelde niet alleen de eerste officiële regels op, maar was ook een pionier op het gebied van eerste hulp.
De eerste handbalwedstrijd voor een groter publiek vond plaats in 1903 in Kopenhagen. In 1907 werd een van de eerste echte wedstrijden gespeeld tussen de teams van Nielsen en Ernst, waarbij Nielsens team met 21-0 won. Aanvankelijk werd handbal vooral buiten gespeeld, op voetbalvelden of braakliggende terreinen, met een voetbal in plaats van een speciale handbal.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Handbal in de Nazi-tijd
In de beginjaren waren er verschillende versies van handbal. In Duitsland werd de variant met 11 spelers per team gezien als een Germaans alternatief voor voetbal, vooral populair in de nazi-tijd. Op de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn werd handbal voor het eerst gespeeld als een openluchtspel met 11 spelers, waarbij Duitsland de gouden medaille won.
Handbal Vandaag
Tegenwoordig wordt zaalhandbal gespeeld door twee teams van elk zeven spelers, inclusief een keeper. Teams mogen maximaal zeven reserves hebben en worden begeleid door een coach en specialisten zoals een fysiotherapeut. Spelers hebben vaak een vaste positie op het veld, zoals middenopbouw of linkeropbouw, terwijl de keeper zijn positie in het doel behoudt. Veldspelers mogen onbeperkt worden gewisseld tijdens de wedstrijd.
De Rol van de Keeper
De keeper speelt een cruciale rol in het handbal. Keepers zoals Tess Wester hebben meermaals bewezen hoe belangrijk een goede sluitpost kan zijn.
Nederlandse Handbalteams
In Nederland doen zowel dames als heren mee aan handbal. Hoewel er nog geen kampioenschappen zijn gewonnen, worden de teams elk jaar beter. Het vrouwenteam heeft al meerdere malen deelgenomen aan het EK handbal, en het herenteam heeft in het WK van 2009 een gedeelde eerste plaats behaald. Dezelfde regels gelden voor zowel dames- als herenteams.
Historische Keepsters in Nederland
Afgelopen dinsdag ontvingen we het droeve bericht dat onze vroegere keepster van dames 1 Gerda van der Valk plotseling is overleden. Gerda kwam uit een sportief Heuls gezin en raakte zo betrokken bij onze handbalclub. Ze speelde tijdens haar loopbaan zowel zaal (zeven-)-als op het grote veld ( elf-) handbal. In de jaren 70 beleefde dames 1 in de eredivisie onder trainer Wim Jansen een succes periode, mede doordat Van der Voort stalen buizen naamsponsor werd. Gerda van der Valk was als keepster één van de steunpilaren van het toenmalige dames 1, samen met Joke Lekkerkerk, Toos Alsemgeest en Joke Verbraeken. Zo werd in 1979 de eerste nationale handbalbeker gewonnen door onze dames in AHOY, waarvoor heel Kwintsheul was uitgelopen. Door de goede prestaties van de dames van Van der Voort-Quintus kwamen onze speelsters in beeld bij de toenmalige bondscoach. Zo werden Gerda, Jokie en Toos genomineerd voor de nationale zaalselectie. Helaas werd Gerda in haar loopbaan getroffen, door een knieblessure, die lange revalidatie nodig maakte, waardoor ze uiteindelijk vroeg gestopt is met handbal. Ze bleef haar geliefde sport handbal en Quintus nog wel trouw volgen. Op de dag dat ze in de morgen nog de Oranje dames bij de Olympische Spelen zag verliezen tegen Denemarken, werd ze getroffen door een hersenbloeding. Dit maakte onverwacht een einde aan haar leven.
Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten
In 1996, na wekenlang gestreden te hebben voor klassebehoud (eerste divisie) moet er tegen Hacol in de Pathmoshal in Enschede gewonnen worden. Er is een heldenrol voor Erna Lubbers-Mulder: zij is zes weken voor de wedstrijd, weer teruggevraagd als keepster wat, ze al 15 jaar niet meer had gedaan, om de geblesseerde Sylvia Vloon te vervangen.
Verschillende Worpen
Binnen de handbalsport zijn er verschillende worpen, waaronder de vrije worp, waarbij de tegenstander op ten minste 3 meter afstand moet staan.
Een Overwinning op het WK Dames Handbal in Japan
Het team van de Franse bondscoach Emmanuel Mayonnade was in de finale van het WK in Japan te sterk voor Spanje. Oranje startte wat stroef en kwam vier doelpunten achter (9-5). Nederland kwam goed terug en nog voor rust nam Oranje drie punten voorsprong (13-16). Na rust kwamen de Spaanse dames knap terug maar favoriet Nederland kon met samengeknepen billen de overwinning over de streep trekken, ook dankzij een uitblinkende keepster Tess Wester. Bij 29-29 kreeg Nederland een strafworp die werd benut door topscorer Lois Abbing: 29-30.
Het was pas de tweede keer dat Oranje in de finale van een WK stond. In 2015 lukte het niet. Noorwegen was toen te sterk. Destijds was het zilver wel een daverende verrassing, want nooit eerder had een Nederlands handbalteam eremetaal veroverd. Alleen de wereldkampioen plaatste zich in Japan voor de Olympische Spelen, die volgend jaar in datzelfde land plaatsvinden.
De Beste Handbalspelers Aller Tijden
In 2023 publiceerde de Europese Handbalfederatie lijsten met de beste mannelijke en vrouwelijke handballers in de geschiedenis van het spel. De twee Hall of Fame-teams werden gekozen door een comité.
Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer
Handbal in Cijfers
- 141,2 km/h: De snelheid waarmee RN Löwen-speler Tim Kneule de bal lanceerde in een wedstrijd tegen Goppingen in 2021, de hardst gedocumenteerde worp in professioneel handbal.
- 86-2: De uitslag van een vriendschappelijke wedstrijd tussen de Sovjet-Unie en Afghanistan in 1981, de grootste internationale overwinning in de geschiedenis.
- 191 cm: De gemiddelde lengte van de mannelijke handballers op de Olympische Spelen van 2016 in Rio de Janeiro. Bij de vrouwen was dat 176 cm.
- 1879: Het aantal doelpunten dat Guðjón Valur Sigurðsson maakte voor IJsland voordat hij in 1920 zijn handbalschoenen aan de wilgen hing, de speler die de meeste doelpunten heeft gemaakt voor welk nationaal team dan ook.
tags: #oude #keepster #handbal #geschiedenis