Softbal en honkbal zijn twee populaire sporten die veel overeenkomsten vertonen, maar ook duidelijke verschillen kennen. Beide sporten zijn dynamische teamsporten waarin techniek, tactiek, atletisch vermogen en mentale kracht samenkomen in individuele prestaties en teamspel. Dit artikel duikt in de wereld van softbal en honkbal, belicht de overeenkomsten en verschillen, en verkent andere balsporten die op deze twee sporten lijken.
Softbal: Een Dynamische Teamsport voor Iedereen
Softbal is een sport waarin plek is voor iedereen. De combinatie van gooien, vangen, slaan en rennen maakt dat softbal een sport is waarin je altijd iets (of meerdere dingen) vindt waarin je sterk bent. Met een mooie vangbal, een goede worp en een goed geplaatste slag of zelfs homerun kun jij op elke leeftijd en elk niveau uitblinken en lever je tegelijkertijd een belangrijke bijdrage aan jouw team. Want elke positie is belangrijk, maar je hebt elkaar als team nodig om te kunnen winnen. Softbal omarmt de regenboog en mensen met alle posturen.
De Verschillen Tussen Softbal en Honkbal
Softbal lijkt op honkbal, maar er zijn een aantal duidelijke verschillen. Zo is het veld kleiner en de bal waarmee wordt gespeeld is groter, (iets) zachter en geel. Het kleinere veld zorgt voor meer actie, de gele bal is makkelijker te zien en omdat de bal groter is, kun je hem beter te raken - wat gezien de reactietijd die je hebt door de kortere werpafstand, zeker nodig is. Een verschil, dat direct opvalt, is dat bij honkbal de werper de bal bovenhands aangooit, terwijl bij softbal dit onderhands gebeurt. De overige spelregels zijn in grote lijnen hetzelfde, uitgezonderd het loslaten van een honk. Dat mag bij softbal pas gebeuren als de pitcher de bal aangooit, terwijl dat bij honkbal altijd mag.
De Aantrekkingskracht van Softbal
Dit alles maakt het spel leuk en geschikt voor een breed publiek, zowel om te spelen als te kijken. Softbal is een buitensport, maar kan ook indoor gespeeld worden. "Doordat je (tijdens training) op verschillende posities staat, ben je altijd in beweging, blijf je leren, word je continu uitgedaagd. En iedereen hoort erbij. Softbal is een balsport, waarin techniek, tactiek, atletisch vermogen en (mentale) kracht samen komen in individuele prestaties en teamspel. Het is een snelle, attractieve sport die geschikt is voor alle leeftijden en niveaus.
De Essentiële Vaardigheden voor Softbal
- Techniek en coördinatie: precisie en timing zijn belangrijk om goed te kunnen vangen, gooien en slaan. Door te softballen train je jouw hand-oog coördinatie.
- Tactiek: speelsters ontwikkelen een goed spelinzicht - Wie staat er als slagvrouw? Wat gebeurt er op de honken? Waar moet de bal heen als jij hem krijgt?
- Mentale kracht: je moet er staan op het moment dat het ertoe doet en het koppie niet laten hangen als je een keer drie slag tegen krijgt. Een volgende keer kun je zo weer een winnende bal slaan.
- Fysiek: softbal is, door de combinatie van activiteiten, goed voor je lijf.
- Spanning: elke slag, worp of veldactie kan het spel veranderen. Het is een sport van slimme zetten, spannende momenten en onverwachte wendingen.
- Toegankelijk: de sport is voor iedereen.
Softbal: De Beste Zomersport
Softbal wordt in de lente en zomer gespeeld; een echte buitensport (hoewel het ook indoor gespeeld kan worden!). En wat is er nu fijner dan buiten spelen met vrienden? Vrienden die je bij softbal voor het leven maakt. Softbalspeelsters vormen een hechte community, voor welke club je ook speelt.
Lees ook: Het leven van Harry Kruyssen
Softbal Wereldwijd
Softbal is een teamsport die wereldwijd wordt gespeeld op competitief en recreatief niveau. De Verenigde Staten, Japan, verschillende landen in Latijns-Amerika, Australië, en in Europa Italië, Tsjechië en natuurlijk Nederland zijn grote namen in het softbal en landen waar op verschillende niveaus competities worden gespeeld.
De Opzet van een Softbalveld
Een softbalveld heeft een opvallende vorm, dat lijkt op een diamant of kwartcirkel. Dit komt precies overeen met een honkbalveld, alleen is het veld kleiner van formaat. De afstand tussen de honken is 18,3 meter. In het midden van het binnenveld, bevindt zich de pitchercirkel met daarin de pitcherplaat. De pitcher moet bij de start van de worp met beide voeten contact hebben met de plaat en vervolgens binnen de cirkel de bal hebben gegooid.
Buiten het gravel binnenveld, ligt het buitenveld - een groot grasveld. Het gehele speelveld wordt gemarkeerd door lijnen en de homerun-omheining. De lijnen lopen van de thuisplaat via de buitenkant van het eerste honk naar de omheining en vanaf de thuisplaat via de buitenkant van het derde honk naar de omheining. Deze lijnen zijn de zogenaamde foutlijnen. Wanneer de bal buiten de lijnen wordt geslagen is dat een fout-bal. Bij het slagteam is er een volgorde van 9 slagmensen opgesteld. In sommige gevallen (op de hogere niveaus) slaan de pitchers niet en is er een aangewezen slagvrouw om het slagteam te complementeren.
De Regels van een Softbalwedstrijd
Softbal wordt gespeeld tussen twee teams van elk negen spelers. Tijdens een wedstrijd worden (in principe*) 7 innings gespeeld. Een inning bestaat uit twee helften. Een helft van een inning is afgelopen als het veldteam drie spelers van het slagteam uit heeft gemaakt. Als de slagvrouw de bal goed raakt, probeert zij naar het eerste honk of, als mogelijk, verder te rennen. Het doel is om als honkloper langs het eerste, tweede en derde honk te lopen, zonder dat de veldspelers je ‘uit’ maken. De winnaar van de softbalwedstrijd is het team met de meeste runs aan het einde van de laatste inning. Elke speelster die veilig de thuisplaat passeert, scoort een punt.
*In principe omdat in het geval dat het verschil in punten vrijwel niet te overbruggen is, de mercy rule wordt toegepast. Dat geldt wanneer er sprake is van 15 punten verschil in de derde inning, 10 in de vierde inning of 7 in de vijfde inning. In dat geval wordt de wedstrijd gestopt. Je kunt meerdere punten in één keer scoren wanneer er al speelsters op de honken staan, op het moment dat iemand een goede slag maakt.
Lees ook: Wendy Bussum Honkbal: Jouw nieuwe team?
Hoe word je ‘uit’ gemaakt?
In softbal draait het niet alleen om punten scoren, maar ook om de tegenstander uitschakelen, oftewel: iemand ‘uit’ maken.
- Drie slag (strikeout): Als de slagvrouw drie keer niet - of misslaat op goede worpen (slag/ strikes), ben je uit. Het is een slag wanneer de bal over het gebied van de thuisplaat en tussen de knie en oksel van de slagvrouw wordt gegooid en de speelster niet slaat. Wanneer de slagvrouw de bal fout raakt en deze niet binnen de lijnen van het veld belandt. Een worp die geen slag is en niet door de batter wordt ‘geslagen’, wordt een wijdbal (ball) genoemd. Als de pitcher 4 wijd gooit, mag de slagvrouw doorgaan naar het eerste honk.
- Vangbal (catch): als de slagvrouw de bal slaat en een veldspeler de bal direct uit de lucht vangt (zonder dat deze de grond raakt), is ze uit.
- Tik uit (tag out): als een veldspeelster een loper met de bal aanraakt terwijl die tussen de honken loopt en niet op een honk staat, is de loper uit.
- Te ver van het honk af staan/ honk stelen: als een honkloper een honk probeert te stelen of te ver van het honk staat, kan de werper of catcher ze mogelijk uitgooien.
Honkbal in Nederland: Een Sterke Positie
Honkbal en softbal is in Nederland een vrij bekende sport. Niet in de eerste plaats omdat iedereen de sport weleens op school heeft beoefend. Het is vooral een tactische, strategische sport en vrijwel geen contactsport. Hoe hoger je speelt, hoe belangrijker conditie en krachttraining wordt. In de laagste klassen is conditie weer minder belangrijk.
Nederland als Honkbalgrootmacht
In Nederland zijn we erg goed in het honkballen. Al sinds tientallen jaren zijn wij zelfs het beste land van Europa. Onze grootste concurrent in Europa? Dat is Italië, maar landen als Spanje, Duitsland, en Tsjechië komen eraan! Mondiaal behoren we tot de top tien en dat is natuurlijk indrukwekkend. We staan in een rijtje met Amerika, Japan, Cuba, Taiwan en Korea.
Internationale Doorbraak
Nederland brak mondiaal echt door in 2011 toen ze wereldkampioen werden. Met vierde plekken tijdens de World Baseball Classics in 2013 en 2017 heeft Nederland laten zien definitief tot de mondiale top te behoren. De prestigieuze World Baseball Classics is de opvolger van de wereldkampioenschappen. Het toernooi heeft ervoor gezorgd dat nu ook spelers uit de hoogste klasse van Amerika, de Major League, kunnen deelnemen aan dit toernooi. Nederland komt internationaal uit als Kingdom of the Netherlands, omdat ook spelers van onder meer Aruba en Curaçao uitkomen voor ons nationale team.
Honkbal Evenementen in Nederland
Wil je het Nederlandse team in actie zien? Bezoek dan eens een wedstrijd tijdens de Haarlemse Honkbalweek, of het Rotterdamse World Port Tournament. Ben je benieuwd naar meer informatie over de hoofdklasse en het Nederlandse honk - en softbalteam? Kijk dan op www.honkbalsite.com of www.softbalsite.com.
Lees ook: Wat is het verschil?
De Basisregels van Honkbal en Softbal Uitgelegd
Wanneer je niet bekend bent met honk- of softbal, dan kan het nog best ingewikkeld zijn om een wedstrijd te volgen. Dat is niet gek, want de sport zit vol spelregels, veldposities en technieken. We leggen je daarom graag de belangrijkste regels uit. Met deze informatie ben je in ieder geval in staat om de sport op recreatief niveau te beoefenen.
De Benodigdheden
Wanneer je wilt honk- of softballen, dan heb je een veld, twee teams en een scheidsrechter nodig. Om te kunnen spelen heb je verder een honkbal en honkbalknuppels nodig en handschoenen voor het vangen van de ballen. De catcher heeft verder extra beschermende kleding aan en de spelers die aan de beurt zijn om te slaan dragen op dat moment een slaghelm.
Het Veld: De Diamant
Een honk- en softbalveld wordt ook wel eens, vanwege de vorm, aangeduid als de diamant. Het veld bestaat uit twee delen; een binnenveld en een buitenveld. In het binnenveld liggen de vier honken: het 1e honk, het 2e honk, het 3e honk en de thuisplaat. De thuisplaat ligt in het slagperk van waaruit er geslagen wordt. Midden tussen de honken ligt de werkcirkel, of -heuvel, vanwaar de pitcher de bal aangooit. Het binnenveld bestaat (voornamelijk) uit gravel. Het buitenveld uit gras. De afstand tussen de honken verschilt per leeftijdsklasse. Bij de senioren is de maat tussen de honken 27,5 meter. De lijnen (foutlijnen) vanaf de thuisplaat naar het 1e honk en vanaf de thuisplaat naar het 3e honk vormen de begrenzing van het speelveld. Dit speelveld eindigt in de verte met een achterlijn, het buitenveldhek, die gemiddeld op ongeveer 100 meter afstand staat. Buiten het speelveld liggen nog twee dug-outs en twee coachvakken. Vanuit deze coachvakken (naast het 1e en 3e honk) worden tekens gegeven. Ook de catcher communiceert via tekens naar zijn pitcher. De tekens bestaan uit handgebaren van waaruit de medespeler kan opmaken wat er van hem wordt verwacht.
Het Verloop van een Wedstrijd
Een wedstrijd bestaat uit inningen. Een inning is afgelopen wanneer beide teams een keer geslagen hebben en een keer in het veld hebben staan. Wedstrijden duren maximaal 9 inningen, hoewel een gelijkspel ervoor kan zorgen dat er wordt verlengd en men aan een 10e inning start. De thuisspelende ploeg start de inning altijd in het veld. Het is dan hun taak om drie uit (ook wel drie nullen) te maken. De uitspelende ploeg start aan slag en heeft de taak om zoveel mogelijk punten te scoren. Bij een slagbeurt heeft een slagman drie pogingen om de bal te slaan, mits de aangooien van de bal op de juiste manier, binnen de slagzone, zijn aangegooid. De slagzone is het gebied recht boven de thuisplaat en qua hoogte tussen de onderkant knie en onderkant schouderhoogte van de slagman is. Ballen die binnen de slagzone worden gegooid heten slagballen. Wanneer een pitcher de bal buiten de slagzone gooit, heet dat een wijdbal. Dat gebeurt soms opzettelijk, soms per ongeluk. Wanneer een slagman drie keer misslaat, is hij uit.
Scoren en Uitmaken
Bij het slaan is het de bedoeling om de bal het veld in te slaan. Het is daarna aan de veldpartij om de bal te verwerken en deze op het 1e honk te krijgen, nog voordat de slagman het 1e honk zelf heeft bereikt. Het kan ook zijn dat de bal de lucht in wordt geslagen. Dan heeft de veldpartij de kans om de bal te vangen. Beide situaties leiden tot een uit, ook wel een nul. De veldpartij moet drie nullen maken, waarna er gewisseld wordt. Wanneer de veldpartij de bal echter niet (goed) kan verwerken en de slagman het 1e honk haalt, dan heet dit een honkslag. Wanneer de bal zo ver wordt geslagen dat de slagman kan doorlopen, kan het zelfs een twee- of driehonkslag worden. Wanneer de bal over de omheining in het buitenveld wordt geslagen noemen we dit een homerun. Wanneer een slagman het honk heeft bereikt, wordt deze een honkloper. De veldpartij kan er, bij een geslagen bal van de volgende slagman, ook voor kiezen om de honkloper uit te maken, als dat makkelijker is. Een honkloper kan worden uitgemaakt door de honkloper met de bal te tikken, of door de bal naar het honk te gooien waar de honkloper naartoe rent. Voor dit laatste geval is het wel noodzakelijk dat het gedwongen loop is. Een situatie waarbij het 1e honk bezet is, het 1e en 2e honk bezet zijn of een situatie waarbij alle honken zijn bezet. Wanneer de bal nu geslagen wordt, zijn de honklopers verplicht te gaan rennen, omdat je maar met één honkloper op een honk mag staan. Bij een hoge bal mogen honklopers pas rennen wanneer men er zeker van is dat de bal niet wordt gevangen. Gaat een honkloper toch rennen voordat de bal wordt gevangen, dan moet hij nadat het toch een vangbal wordt terug naar zijn honk.
Andere Balsporten: Variatie en Plezier
Er is geen speelgoed in onze wereld dat zo universeel geliefd en flexibel is als de bal. De bal is er dan ook in allerlei soorten en maten en is een belangrijk onderdeel van veel sporten en spelen. Balsporten zijn uiteraard het ideale excuus om naar buiten te gaan om daar volop van het weer te genieten. Dat is dan ook waar de onderstaande buitenspellen voor volwassenen van pas komen. Want kom op!
Balspelen voor Volwassenen
- Jeu de boules: Wil je net als iedereen ook naar Frankrijk? Ja, wij ook wel. Het doel van dit balspel is om de ballen van jouw team zo dicht mogelijk bij de witte bal te krijgen. Dit is een klein balletje die ook wel als de Pallino bekend staat.
- Laken volleybal: Iedereen kent wel het volleybal spel of de zeer populaire beach volleybal versie. Laken volleybal is een speciale uitvoering waarbij je twee lakens en een bal nodig hebt. Dit spel is het beste buiten in een grote open ruimte te spelen. Dit is ook een perfecte balsport voor speciale evenementen. Creëer twee verschillende teams en laat ze als groep ieder een laken open houden. Leg de bal op één van de lakens en werk vervolgens als team samen om deze bal via het laken naar een ander team te werpen. Dit team zal de bal dan in hun laken opvangen.
- Paddle tennis: Als één van de snelst groeiende sporten in Amerika, is paddle tennis de lieve middelste broer van de grote broer tennis en kleine zus pingpong. Met een baan die een stuk kleiner dan een tennisveld is, hoef je niet zoveel terrein als bij tennis af te leggen. Maar je krijgt nog steeds de volledige training van het bovenlichaam bij elke peddelslag. En het is bovendien interessant om te weten dat bal van pickleball qua afmetingen gelijk aan een tennisbal is.
- Kickball: Kickball is een zeer leuke variant van honkbal en vereist slechts een zachte rubberen bal of voetbal en acht spelers. De regels van kickball lijken erg op honkbal. De spelers worden in twee teams opgesplitst en spelen op een ruitvormig speelveld met drie honken en een thuishonk. Het ene team zal de bal trappen en het andere zal fielden. De ‘werper’ van het veldteam zal de bal voorzichtig naar de ‘kicker’ gooien of rollen. En de kicker schopt dan tegen deze bal en gaat dan verder rond de honken. Net als bij honkbal zijn er natuurlijk ook strikes en fouls.
- Pato: Dit eenvoudige zomerspel is één van de grote favorieten in Mexico en is gemakkelijk aan elke tuin en aantal spelers aan te passen. Het spel begint wanneer een speler de bal in de lucht gooit en vanaf dat moment moet elk team proberen de bal in hun bezit te houden. De bal mag tussen alle spelers gepasseerd worden. Maar kan niet onmiddellijk naar een persoon teruggespeeld worden die de bal naar jou heeft gepasseerd.
Actief bezig zijn
Er is absoluut geen luxe sportuitrusting of een uitgebreide planning nodig om kinderen en volwassenen van alle leeftijden tijdens bijvoorbeeld de luie zomerdagen actief te krijgen. De bovenstaande balsporten zijn eenvoudige middelen om iedereen aangenaam te bezig te houden.
Baseball5: Een Moderne Variant
“De jeugd vindt Baseball5 hartstikke leuk. Het is dynamisch, laagdrempelig. Ze zien het als een toevoeging aan de sport, waarmee ze direct ook werken aan praktisch inzicht, tactisch denken en leren met een bal om te gaan”. Aan het woord is Geert Ploeger, voorzitter van The Blokes uit Veendam, die zoals hij zelf zegt ‘fanatiek is met nieuwigheden en trends’.
Het Ontstaan van Baseball5 in Veendam
In 2020 kreeg Ploeger een uitnodiging van de gemeente om mee te praten over het bevorderen van sport in de regio, als onderdeel van het sportakkoord. Al snel zaten de deelnemende gesprekspartners en gemeente op één lijn. Ploeger: “We wilden iets constructiefs voor de jeugd opzetten. Een plek waar niet alleen verenigingen, maar ook scholen, buitenschoolse opvang, vriendengroepen; eigenlijk eenieder, kan sporten.
De Visie op Baseball5
Ploeger kent de geluiden dat Baseball5 te weinig lijkt op honkbal en softbal, maar hij bekijkt het graag anders. “Zie het als spelletje. Een toevoeging. Het sluit elkaar niet uit.” Hij vervolgt enthousiast: “Het is een goede manier om de jeugd en ook ouders, volwassenen, kennis te laten maken met honkbal en softbal. Om het spel te zien. Ondanks dat het op het balgebruik en de honken na, best ver van onze sporten afstaat. Wij hebben met de jeugd al getraind op het veldje en er staan altijd omstanders met interesse te kijken. Je bereikt een doelgroep die houdt van het competitiegevoel. En ook een doelgroep die niet bekend is met honkbal en softbal. Door hun interesse te wekken met een dynamisch, snel en laagdrempelig spel gerelateerd aan onze sporten en waarvoor je alleen een bal nodig hebt, kunnen we ze boeien.
De Realisatie van een Baseball5 Veld
“Ik ben bij alle gesprekken aanwezig geweest”, vervolgt Ploeger over de route naar de aanleg. “En dat is echt belangrijk. Je moet je gezicht laten zien, jezelf laten horen, zichtbaar zijn voor de gemeente. Dat kost wat tijd, het blijft een ambtelijke molen, maar dat had ik er graag voor over. Nadat alle betrokkenen het eens waren over de richting, is de gemeente op zoek gegaan naar mogelijke invulling. Uiteindelijk presenteerde een door hen gekozen partij hun idee van de sport- en spelvelden, die ze in verschillende andere steden hebben aangelegd. Tijdens de presentatie heb ik geopperd om het Baseball 5 veld mee te nemen in hun multi-veld. Er gingen wat weken voorbij waarin Ploeger weinig meer hoorde over de invulling van het project en toen opeens lag het veld daar. “Mét Baseball 5 veld.” Het veld ligt op het sportpark waar ook The Blokes hun velden hebben. “Onze jeugd heeft er al een aantal keer getraind en vinden het hartstikke leuk. Het is mooi dat het vrij toegankelijk voor iedereen.” Hij besluit: “Straks met mooi weer zal het een drukbezet sportveld zijn, waar hopelijk veel Baseball5 wordt gespeeld.
Honkbal en Softbal: Meer dan Alleen Sport
Honk- en softbal zijn één van de populairste sporten in de wereld, de sporten lijken op elkaar, maar hebben toch elk hun eigen karakter. Wat ze overeenkomen is dat samenwerking, communicatie en spelinzicht bij beide belangrijk zijn: als individu kan je de show stelen, maar als team kan je winnen. Bij honkbal (en softbal overigens) sla je de bal weg met een knuppel en vervolgens moet je zo snel mogelijk langs alle honken rennen. De tegenstanders in het veld proberen je tegen te houden door de bal te vangen of je af te tikken, of eerder met de bal bij het volgende honk te zijn.
Doe Mee!
Wil jij een keer meedoen om te kijken of het iets voor je is? Meld je dan nu aan voor een gratis proeftraining. Hoe meer mensen meedoen, hoe gezelliger. Of je nu veel ervaring hebt, of nog nooit een knuppel hebt vastgehouden, iedereen is welkom.
Softbal: Een Directe Afstammeling
Softbal is een directe afstammeling van honkbal, hoewel er enkele belangrijke verschillen zijn: softballen zijn groter dan honkballen, het veld is iets kleiner en de worpen worden onderhands in plaats van bovenhands gegooid. Waar honkbal zich kenmerkt door de verre ballen en de homeruns, is Softbal nét een tikkie meer dynamisch.
Plezier en Sportiviteit Voorop
Kom je ook een keer meedoen? In het veld willen we winnen, maar gezelligheid en sportiviteit vinden we nog belangrijker. Dus pak die handschoen op en doe een keer mee. Heb je geen knuppel of handschoen, geen probleem. De basisregels ken je nu. Ga je meetrainen, dan leer je vanzelf meer regels en tactische vaardigheden. Dan gaat het spelletje “leven”. Meer weten? Honkbal en softbal zijn veelzijdige teamsporten. Zowel als individu als team werk je aan technische (gooien, slaan, sprinten) en tactische vaardigheden (honk stelen, spelinzicht). Juist die diversiteit maken honkbal en softbal de leukste sporten. Blauw en rood zijn onze favoriete kleuren. Daarom spelen we bij Kickers in een blauw shirt met rode opdruk en een grijze broek.
De Geschiedenis van Softbal
Het spel ontwikkelde zich in eerste instantie als een indoor variant van baseball. Het werd ook “indoor baseball” of “kitten baseball” genoemd. Pas in 1926 bedacht ene Walter Hakanson de term “Softball”. Gaandeweg ontwikkelde softbal zich van een indoor sport tot een volwassen buitensport met op veel punten een sterke gelijkenis met honkbal. In 1934 werden voor het eerst de officiële spelregels vastgelegd.