Iedere maandagmorgen publiceert Voor Beter OV een column of een commentaar om de lezer een beetje aan het denken te zetten. Het openbaar vervoer (OV) in Nederland staat regelmatig ter discussie, van de prestaties van de NS tot de problemen bij de Amsterdamse GVB. Er zijn successen, zoals de inzet tijdens SAIL, maar ook diepe dalen, zoals de problemen met de nieuwe treinen voor de Amsterdam-Berlijn verbinding. Dit artikel werpt een kritische blik op enkele actuele kwesties en uitdagingen binnen het Nederlandse OV, waarbij we zowel positieve als negatieve ervaringen belichten en concrete aanbevelingen doen voor verbetering.
Positieve Ervaringen: Een Lichtpuntje bij de NS
Normaal pak ik de auto, maar dit is een goed moment om met de NS te gaan. Soms zijn er lichtpuntjes in de ervaringen van reizigers met de NS. De auteur deelt een persoonlijke ervaring waarin hij per ongeluk een treinkaartje had gekocht met de verkeerde datum. In plaats van een boete te krijgen of een nieuw kaartje te moeten kopen, trof hij een begripvolle hoofdconducteur uit Zwolle die behulpzaam een nieuw kaartje maakte. Deze conductrice nam haar werk serieus door kaartcontrole en service te verlenen, maar liet ook haar menselijke kant zien. Dit illustreert dat een menselijke benadering en "Fingerspitzengefühl" een groot verschil kunnen maken in de reiservaring. Eens in de paar jaar mag ik een dagje met een conducteur op pad. Uniformjasje aan, kaartlezer mee, om te beleven hoe het werk van de conducteur is, hoe het aanvoelt. Men zegt weleens dat als de conducteur een rijtuig binnenkomt dat je aan het gedrag en de gezichtsuitdrukkingen al kan zien, wie zonder vervoerbewijs of te kwader trouw in de trein zit. De conductrice op de trein naar Amsterdam vrijdag maakte de juiste keuze door op haar gevoel af te gaan en geen boete uit te delen.
Succesvolle Inzet Tijdens SAIL
De trein naar Amsterdam? Vrijdag? Dan hebben we het dus over het treinvervoer naar SAIL. Alle bezoekersrecords zijn gebroken, hoorde ik gisteren op het nieuws. Tijdens grote evenementen zoals SAIL is de NS vaak in staat om extra treinen en langere treinen in te zetten, met goed gelukte crowd-control op Amsterdam Centraal. Volgens mijn waarneming is dat allemaal heel behoorlijk verlopen. Dit laat zien dat de NS in staat is om onder druk te presteren en een grote hoeveelheid reizigers te vervoeren.
De Schatten van de NS: Een Oproep tot Consistentie
Wat zou het fijn zijn als de NS deze stijgende lijn nou eens kon vasthouden. De auteur roept de NS op om deze stijgende lijn vast te houden en de positieve ervaringen te continueren. In dat kader wel een aanbeveling: stop met het inkorten van treinen elders in het land, en verlaag op trajecten die niet naar een evenement leiden de frequentie niet. Voer geen treinen af, maar gebruik ze als een reservevloot voor evenementen als SAIL en komend weekend de autoraces in Zandvoort. Het inkorten van treinen en verlagen van de frequentie op minder populaire trajecten moet stoppen. In plaats daarvan zouden deze treinen als reservevloot moeten dienen voor evenementen zoals SAIL en de autoraces in Zandvoort.
Hilarische Blunders: Te Zware Treinen en Onbruikbare Wifi
In de kwarteeuw dat ik mij vanaf de reizigerskant met het OV bemoei, valt in mijn werkkamer regelmatig een lachsalvo te horen. Want echt, soms maak je hilarische dingen mee. Zoals bij de RET. Die kochten nieuwe trams. Nadat die in Rotterdam waren gearriveerd, bleken ze niet onder een spoorwegviaduct te passen. Men was vergeten om bij de aanbesteding een maximum aan de hoogte van die trams te stellen. En u raadt het al. Voortaan lagere trams kopen? Nee. De tramroute via dat viaduct is gewoon opgeheven. Er zijn echter ook hilarische blunders die tot hoofd schudden leiden. Een voorbeeld hiervan is de aanschaf van nieuwe trams door de RET in Rotterdam, die niet onder een spoorwegviaduct bleken te passen. In plaats van lagere trams te kopen, werd de tramroute via het viaduct opgeheven.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Zoiets is nu opnieuw aan de hand. De NS en de DB hebben treinen gekocht voor de dienst tussen Amsterdam en Berlijn. Naar nu blijkt, zijn die treinen te zwaar voor de Nederlandse spoorrails, die zoals u weet grotendeels op een ondergrond van blubber zijn aangelegd. Daarom is de asdruk aan een maximum verbonden, en ja, u raadt het al: de asdruk (het gewicht van de wielen op de rails) van die nieuwe treinen is te hoog. Een recenter voorbeeld is de aanschaf van treinen door de NS en de DB voor de dienst tussen Amsterdam en Berlijn. Deze treinen zijn te zwaar voor de Nederlandse spoorrails, die grotendeels op een ondergrond van blubber zijn aangelegd. De asdruk van de nieuwe treinen is te hoog, wat de veiligheid van het spoor in gevaar brengt. Ik pleit er met klem voor dat die ontheffing wordt geweigerd. Het wangedrag van de NS en de DB, het kopen van te zware treinen en er dan maar vanuit gaan dat het wel door de vingers zal worden gezien, mag niet worden beloond. De Nederlandse treinreiziger gaat al erg genoeg gebukt onder de gevolgen van kapotte rails, wissels, overwegen en wat dies meer zij. En de financiële schade ten gevolge van het niet mogen rijden met de door lichtgewichten aangeschafte zwaargewichten is het probleem van NS en DB, en van niemand anders. De auteur pleit ervoor dat de ontheffing voor deze treinen wordt geweigerd en dat de NS en DB verantwoordelijk worden gehouden voor de financiële schade.
Maar goed. Te zware treinen zijn dus funest voor onze spoorinfrastructuur. Te veel treinen trouwens ook. De infrastructuur wordt ook belast door te veel treinen. Ik vertelde u aan het begin van dit stukje al over de schaterlach die vaak op mijn werkkamer te beluisteren valt. Dat is ook het geval als er weer eens borstklopperig wordt gedaan over dat “Elke tien minuten een trein”. Nooit goed uit de verf gekomen. Het idee van "Elke tien minuten een trein" is nooit goed uit de verf gekomen. Teleurgesteld aanschouw ik de ernstige spoorproblemen tussen Utrecht en Den Bosch. Door problemen met het spoor rijden daar al dagenlang minder treinen. Dus niet dat je zegt iedere tien minuten. Ingefluisterd door iemand die veel meer verstand van het spoor heeft dan ik, heb ik wel wat vragen aan ProRail. Waarom is er al ruim een jaar een tweetal snelheidsbeperkingen van kracht, en waarom is dat probleem nog steeds niet opgelost? Wordt het beperken van het treinverkeer sinds donderdag veroorzaakt door een nieuwe verzakking, of is er wat anders aan de hand? Tussen Utrecht en Den Bosch zijn er ernstige spoorproblemen waardoor minder treinen rijden. Er zijn vragen aan ProRail over de langdurige snelheidsbeperkingen en de oorzaak van de recente beperkingen in het treinverkeer. Nee, het gaat niet erg lekker op het spoor. Te zware treinen. Misschien te veel treinen. Nog even, en we hebben te maken met te brede treinen.
Naast de problemen met de infrastructuur, is ook de beloofde Wifi in de trein vaak een bron van frustratie. Ik koop een broodrooster. Maar die doet het niet zo best. De sneetjes brood komen er pas uit als ze zwartgeblakerd zijn, en de tijdsduur korter instellen lukt niet doordat het knopje lam is. Ik terug naar de winkel. De winkelier kijkt mij nors aan, vanachter zijn toonbank. “U kocht een broodrooster, maar nergens staat dat die het ook goed moet doen. Dit is zo ongeveer hoe het werkt met de afspraken in de illegale concessie die de NS in de schoot geworpen heeft gekregen. Er moet Wifi in de trein zijn, maar of die onzin ook een beetje bruikbaar moet zijn, tsja… Deze maand heb ik al een aantal reizen met Intercitytreinen gemaakt. Het is mij nul keer gelukt om op het netwerk in te loggen. Bij het inloggen loopt de boel al vast, laat staan dat ik kan communiceren met de wereld buiten de trein. En ik ben niet de enige, die de sigaar is. Veel reizigers meldden mij dat zij hetzelfde ervaren. Je zit gewoon voor aap, met je smartphone. De NS probeert deze zoveelste blamage vervolgens met een ronduit schofterige opmerking te downplayen. Reizigers moeten bij hun telecomprovider maar een internetbundel kopen. Flikker een eind op! Het is alsof je een broodrooster koopt die niet goed werkt, en de winkelier zegt dat nergens staat dat hij goed moet werken. De NS downplayt de problemen met de Wifi door reizigers aan te raden een internetbundel bij hun telecomprovider te kopen. Dus de klant moet extra kosten maken omdat de NS de verplichtingen in zijn concessie schaamteloos negeert? Sterker nog: de reiziger is van zijn smartphone afhankelijk om aan zijn reisinformatie te komen. Want de digitale informatieschermen in de trein slaan regelrechte wartaal uit. Ze geven informatie over aansluitende treinen die zo te zien een uur geleden zijn weggereden, blijkbaar op weg zijn naar bestemmingen die vanaf het volgende station niet eens worden bediend en ook nog eens schijnen te vertrekken vanaf niet bestaande sporen. Maar goed, de NS slaat wel meer wartaal uit. De digitale informatieschermen in de trein geven vaak onjuiste informatie, waardoor reizigers afhankelijk zijn van hun smartphone voor reisinformatie.
Veiligheid en Agressie in het OV: Een Zorgwekkende Trend
Nou ja, wartaal… Petje af voor een conductrice die in Zeeland een jong meisje in bescherming nam tegen een stel sissende, intimiderende jongens, haar meenam naar het eindpunt en haar met de auto naar huis bracht. Tot zover het goede nieuws. Het slechte nieuws, helaas, is dat de NS tegenover de Zeeuwse omroep dorst te beweren dat je ook een telefoonnummer kan appen, zodat de NS de conducteur dan naar de plaats des onheils kan dirigeren. De veiligheid van reizigers in het OV is een belangrijk aandachtspunt. Een positief voorbeeld is een conductrice in Zeeland die een jong meisje in bescherming nam tegen intimidatie en haar naar huis bracht. Echter, de NS beweert dat reizigers een telefoonnummer kunnen appen om de conducteur te dirigeren, wat volgens de auteur niet realistisch is. Bij mijn weten komt de NS niet verder dan “Ga op zoek naar de conducteur”. Mij is letterlijk niet één geval bekend dat een appje tot gevolg had dat een conducteur naar het probleemgebied werd gedirigeerd. Intermezzo: Op 24 mei 2022 werd een 19-jarig meisje in de trein van Amsterdam naar Alkmaar langdurig geïntimideerd en onzedelijk betast. Goed speurwerk van de politie leidde tot de aanhouding van de dader, maar de hamvraag was natuurlijk: waar was de conducteur. Ondanks herhaaldelijk vragen heeft de NS hier nog steeds, ruim drie jaar later, geen antwoord op kunnen geven. Een incident waarbij een 19-jarig meisje in de trein van Amsterdam naar Alkmaar werd geïntimideerd en betast, roept de vraag op waar de conducteur was. De NS heeft hier, ondanks herhaaldelijk vragen, nog steeds geen antwoord op kunnen geven.
Tot slot maak ik van de gelegenheid gebruik om een trouwe lezer gerust te stellen. Die vroeg zich af, hoe de stemming op het hoofdkantoor van de falende Amsterdamse vervoerder GVB was, want ik had die knoeiers al een paar weken niet genoemd in mijn immer vriendelijk getoonzette columns. Geen paniek: ik heb intensief contact met ze, en ze hebben het niet gemakkelijk met mijn stevige commentaren. Maar deze miskleun deel ik graag met je: in plaats van de peperdure lijn- en richtingaanduiding op de trams, zie je vaak een sneu briefje dat achter de voorruit is geplakt. De lijnen 1 en 7 rijden voor een groot gedeelte dezelfde route. Ik ben benieuwd, hoeveel reizigers al in de verkeerde tram zijn gestapt. Ook de Amsterdamse GVB kampt met problemen. In plaats van dure lijn- en richtingaanduidingen op de trams, worden vaak briefjes achter de voorruit geplakt. Lijnen 1 en 7 rijden grotendeels dezelfde route, wat tot verwarring kan leiden bij reizigers.
Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel
In mijn rol van reizigersvoorman heb ik geen mening over mensen die zich zorgen maken over de milieutechnische toekomst van onze planeet of de gebeurtenissen aan de Midden-Oosterse Middellandse Zeekust. Hoogstens vind ik iets van de personele unie van mensen die zich zorgen maken over deze twee geheel verschillende onderwerpen. En ik vind ambtshalve ook niets van de zeehondjes en monumentenzorg. Waar ik wél een mening over heb, zijn de hordes ongewassen tuig die al geruime tijd keer op keer stationshallen onbegaanbaar maken met lawaai, die kreten schreeuwen die voor groepen reizigers zeer intimiderend zijn, en die met hun gedrag het lopen van en naar perrons ernstig hinderen. De auteur uit zijn zorgen over de toenemende overlast en intimidatie in stationshallen. Maar wat zaterdag gebeurde, daar wens ik mij écht niet bij neer te leggen. Gevolg: flinke reizigershinder voor mensen die aan dat hele gesodemieter part noch deel hadden. Mensen die wel wat beters te doen hebben, liepen forse vertragingen op. En daarmee is wat mij betreft de maat vol. Het hinderen of in gevaar brengen van het spoorverkeer wordt door de wetgever niet lichtvaardig opgevat. Het is zelfs geen overtreding, maar een misdrijf waar forse straffen op staan. Dat is geregeld in de Spoorwegwet. En als de NS en ProRail te labbekakkerig zijn om aangifte te doen, dan doe ik het wel. Het hinderen of in gevaar brengen van het spoorverkeer is een misdrijf waar forse straffen op staan. Als de NS en ProRail geen aangifte doen, zal de auteur dit zelf doen.
Wapenstokken en Boetes: Een Kritische Analyse van Voorgestelde Maatregelen
Ach ja, die wapenstok. Af en toe heb ik best wel zin om sommige politici, directieleden en managers in en om het OV eens over de knie leggen voor een potje welgemikte billenkoek. Om ze te ontmoedigen om nog langer idiote besluiten te nemen of half werk te leveren. Nee, niet met de blote hand, dus. De auteur uit zijn frustratie over de idiote besluiten en het half werk van politici, directieleden en managers in het OV. Maar ja, ik ben geen BOA en ik werk niet voor de NS, dus ook in de toekomst is het gebruik van de wapenstok voor mij niet weggelegd. Maar even alle gekheid op een stokje, dat voorstel om de BOA’s van de NS uit te gaan rusten met een wapenstok is natuurlijk flauwekul. Een handig praatje voor op de bühne, opgeschreven uit de mond van slapjanussen die wegkijken van de échte problemen waar het gaat over agressie onderweg. Het voorstel om BOA’s van de NS uit te rusten met een wapenstok wordt afgedaan als flauwekul en een manier om weg te kijken van de echte problemen.
Nee, ik heb geen criminologie gestudeerd. Maar ik verdiep mij weleens in onderwerpen die betrekking hebben op het OV. Dus heb ik mij ook meermaals gebogen over zaken als zwartrijden en agressie onderweg. Het verhogen van de boete en de kans dat een BOA je met een wapenstok een klap voor je kanis verkoopt, zal slechts zeer marginaal leiden tot een afname van gedoe onderweg. De mens heeft vanbinnen een dingetje dat -kort samengevat- zegt “dat gaat mij niet gebeuren, pech en tegenvallers gaan aan mij voorbij”. Daaruit volgt dat je mensen moet aanleren dat sommige dingen juist wél gebeuren, zoals dat je betrapt wordt als je zonder vervoerbewijs in de trein zit, met je voeten op een stoel zit, rookt waar dat verboden is (zoals op het stationsplein van Amersfoort), dat je dan wél wordt betrapt. Daarvoor is iets anders nodig dan een wapenstok of een hoge boete. Daarvoor is nodig dat regelmatig een OV-functionaris langskomt om te checken of je wel hebt ingecheckt en wat dies meer zij. Het verhogen van de boete en het uitrusten van BOA's met een wapenstok zal slechts marginaal leiden tot een afname van gedoe onderweg. Mensen moeten worden aangeleerd dat ze betrapt worden als ze de regels overtreden. Daarvoor is regelmatige controle nodig. En bovendien, wanneer kwaadwillenden feitelijk nooit worden gecontroleerd, zijn ze extra op hun teentjes getrapt wanneer ze wél met een controle worden geconfronteerd. Maar ja, de kans dat je onderweg een conducteur of controleur treft, is marginaal. In de trein pakweg 5%, zo blijkt nog steeds uit de bevindingen van reizigers die dit voor onze club bijhouden. De kans dat je onderweg een conducteur of controleur treft, is marginaal. In de trein is dit ongeveer 5%. Er moet dus wat veranderen. We moeten af van al die treinen waarin verplicht een conducteur zit, die -ingegeven door angst of luiheid, en gefaciliteerd door gebrek aan toezicht namens diens werkgever- in de eerste klas rondhangt met zijn Sudokuboekje. Schaf dat maar af. Vervang die vaste conducteurs door controleteams die met zijn drieën door de trein komen, en iedere zwart- of grijsrijder onverbiddelijk op de bon slingeren. Bij de door de NS zo verfoeide regionale vervoerders werkt dat prima. De auteur stelt voor om de vaste conducteurs te vervangen door controleteams die zwartrijders beboeten. Dit werkt prima bij regionale vervoerders. Wat dat betreft ben ik het trouwens eens met het idee van de VVD om, in navolging van andere Europese landen, een einde te maken aan het misbruik van het stakingsrecht door OV-personeel, zodat er in ieder geval te allen tijde een uitgedunde treindienst kan blijven rijden. Vergelijk het maar met de ziekenhuizen, daar worden de spreekuren afgelast, maar wordt iemand die in acute ernstige medische nood verkeert ook tijdens stakingen gewoon verzorgd. De auteur is het eens met het idee van de VVD om een einde te maken aan het misbruik van het stakingsrecht door OV-personeel, zodat er altijd een uitgedunde treindienst kan blijven rijden.
Maar ja, die door knuppels en onderknuppels bedachte wapenstokken. In een relatief kleine ruimte, zoals een trein, is het niet denkbeeldig dat onschuldige omstanders door een rondzwaaiende wapenstok worden geraakt. Dan is de NS nog verder van huis. En van de meeste medewerkers heeft de NS de BOA-status wegbezuinigd. Zelfs als die medewerkers met geweld worden geconfronteerd, dan kunnen ze geen aangifte doen. Waarom niet? Ze zijn geen BOA! En de NS-top vanuit hun luxe hoofdkantoor maar jammeren dat de agressie tegen personeel zo toeneemt. Het gebruik van wapenstokken in treinen kan leiden tot onbedoelde slachtoffers. De NS heeft de BOA-status van veel medewerkers wegbezuinigd, waardoor ze geen aangifte kunnen doen bij geweld. En er is nog een andere reden waarom personeel de BOA-status dient te hebben. Het wordt tijd dat hufterreizigers een landelijk OV-verbod krijgen uitgereikt. Daartoe dient van reizigers bij controle wel het burgerservicenummer te worden gecheckt om te zien of dat niet op de zwarte lijst staat. De auteur pleit voor een landelijk OV-verbod voor hufterreizigers. Hiervoor moet bij controle het burgerservicenummer worden gecheckt. En dan over die boeteverhoging die de staatssecretaris als een kip zonder kop wil invoeren. 70 Euro is een te hoge boete voor de reiziger die per ongeluk niet is ingecheckt. Dat kan een keer gebeuren, en bovendien: zo betrouwbaar zijn al die paaltjes en deurtjes niet. Dus voor een first-offender zou de boete veel lager moeten zijn. Voor een tweede keer zwartrijden is 70 Euro een redelijk bedrag, voor volgende keren dat iemand zwart of grijs reist, dient de boete fors te stijgen. De voorgestelde boeteverhoging van de staatssecretaris wordt bekritiseerd. 70 Euro is te hoog voor een reiziger die per ongeluk niet is ingecheckt. De boete moet lager zijn voor een first-offender en hoger voor recidivisten. Dus om de problemen rond zwartrijden en geweld in het OV nu eindelijk eens het hoofd te bieden, dient men wat meer out-of-the-box te denken.
O ja, dat is waar ook. Om de OV-chipkaart door te drukken, kregen we aan het begin van deze eeuw te horen dat die een einde zou maken aan zwartrijden en geweld. Tsja. U ziet: liegen tegen consumentenorganisaties en Kamerleden zit bewindspersonen, ambtenaren en OV-bobo’s in het bloed. Om de problemen rond zwartrijden en geweld in het OV aan te pakken, is out-of-the-box denken nodig. De belofte dat de OV-chipkaart een einde zou maken aan zwartrijden en geweld is niet waargemaakt. Gisteren zat ik bij mijn favoriete filiaal van de CoffeeCompany even te praten met een vage kennis. Vriendelijk, maar niet al te snugger. Maar die opinie hield ik voor mij. Ik ben immers, zoals u weet, altijd even fijnbesnaard en vriendelijk. Toch lukte het mij niet, om mijn lachen in te houden. Diegene vertelde mij sinds medio 2010 in het bezit te zijn van een HBO-diploma, behaald bij Hogeschool InHolland. Deze hilarische ontmoeting inspireerde mij tot het schrijven van deze column. Laten we eerst maar eens beginnen met die Geert Dales. Hij schijnt zich verkiesbaar te stellen voor de komende Gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Namens de zoveelste splinterpa…
Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd
tags: #nmbs #interrail #wedstrijd #voorwaarden