Het verhaal van Mariska Bos is er een van veerkracht, doorzettingsvermogen en de herontdekking van passie. Op 11-jarige leeftijd werd ze geconfronteerd met kanker in haar rechteronderbeen, een diagnose die haar leven ingrijpend veranderde. Zware operaties, een intensief revalidatietraject en de noodzaak om een nieuwe sport te vinden die ze met haar handicap kon beoefenen, volgden. Dit alles leidde uiteindelijk tot een succesvolle carrière in het zitvolleybal, met als hoogtepunt deelname aan de Paralympische Spelen.
Een Verleden Ver Weg, Toch Aanwezig
De periode van ziekte en ziekenhuizen voelt voor Mariska als een verhaal uit het verleden. De emoties die ze toen ervoer, zijn diep weggestopt. Ze herinnert zich weinig van die tijd, en dat is misschien maar goed ook. Ze is immers gezond en heeft haar doel bereikt. Toch knaagt er iets. Ze voelt een enorme boosheid, een signaal dat er iets uit haar verleden naar boven wil komen. "Dat is niet makkelijk en ik verafschuw het ook. Maar ik word er ook sterker van. Ik leer mezelf beter kennen.” Samen met haar vader, Peter, blikt ze terug op de afgelopen bewogen jaren. “Er is echt veel gebeurd in die tijd”, constateert Mariska.
Van Voetbaldroom naar Zitvolleybal
Mariska droomde er als kind van om profvoetballer te worden bij Ajax. "Ik wilde profvoetballer worden, bij Ajax. Die droom viel in duigen. Jammer hoor, anders was ik de nieuwe Miedema geworden”, zegt Bo lachend. De kankerdiagnose maakte een abrupt einde aan die droom. Haar vader, Peter, zag echter mogelijkheden in de paralympische sport. Vanwege zijn ervaring met paralympische sport was het voor Peter vanzelfsprekend dat zijn dochter aangepaste sporten zou uitproberen. Aanvankelijk was Mariska terughoudend. Ze had altijd zoveel plezier beleefd aan volleybal en voetbal, en het loslaten daarvan was moeilijk.
Maar Peter liet het er niet bij zitten. “Tuurlijk, ze heeft haar carrière eigenlijk aan jou te danken’’, zegt Peter. In 2012 nam hij haar mee naar de Paralympische Talentdag, in de hoop dat ze zou kiezen voor zitvolleybal, zijn sport. Dat gebeurde niet direct. Pas toen ze in een basketbalrolstoel ging zitten, was ze verkocht. En de coaches ook. Binnen enkele maanden mocht ze meetrainen met de nationale selectie. “Ik zie haar nog zitten. Grote glimlach.”
Een Snelle Opkomst
Mariska bleek een enorm talent te hebben voor rolstoelbasketbal. Vanaf dat moment ging het snel. Op haar 15e verhuisde ze naar Papendal, het nationale sportcentrum, en reisde ze met het team mee naar de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro. Terugkijkend veranderde er iets na dat toernooi. Ze voelde de druk om op de volgende Spelen in Tokio niet meer als wissel of talent mee te doen, maar om daar het verschil te maken.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
De Keerzijde van Ambitie
De ambitie om te excelleren in het rolstoelbasketbal eiste zijn tol. “Alles draaide om basketbal. Alles. Ik deed niets anders meer. Geen leuke dingen, ik lette obsessief op wat ik at. Als we krachttraining hadden, deed ik extra setjes, omdat ik nog sterker wilde worden. Ik kon alleen nog maar aan basketbal denken.” Haar vader merkte wel dat Mariska nog fanatieker was geworden, maar zag daar nog niet het probleem van in. “Ik stimuleerde dat ook. Achteraf had ik dat dus beter niet kunnen doen.”
Mariska ging bij een club in Duitsland spelen en kwam bijna niet meer thuis. “We zagen je af en toe een paar uurtjes. En dan was je weer weg. Het was te kort om echt te zien dat er iets mis was.” Bo: “Ik kan ook heel goed praten en doen of het allemaal oké is. Ik was altijd heel open en sprak makkelijk over mijn gevoel. Maar dat was helemaal weggegaan.
Toen de Spelen in Tokio door de coronacrisis een jaar werden uitgesteld, was de maat vol. “Ik liep keihard tegen een muur aan. Ik kon niet meer keihard werken, want trainingen gingen niet door. Mijn studie stond stil. Ik werd met mezelf geconfronteerd." Het was een moeilijke periode, maar uiteindelijk wel een noodzakelijke. “Het was echt heel kut. Maar blijkbaar was het nodig om iets te kunnen veranderen. Ik ben er toen achter gekomen dat er meer is dan basketbal. Dat ik er als mens ook beter van word om dingen naast de sport te doen."
Herontdekking en Balans
Gesprekken met een psycholoog en een nieuwe liefde, Gaby, hielpen Mariska om de balans in haar leven terug te vinden. “Wij wisten allang dat Bo met een meisje thuis zou komen. Maar dat moest ze natuurlijk zelf uitzoeken, " zegt Peter. Bo: “Ja jullie zeiden altijd wel dat het niet uitmaakte. Dan werd ik daar heel boos van. Want ik viel toch gewoon op jongens. Ik wilde zo hard bewijzen dat ik niet in een hokje paste. "Ik kan heel tegendraads zijn. Misschien komt dat ook wel voort uit de periode dat ik ziek was. In het ziekenhuis had ik geen controle, zeiden anderen wat ik moest doen. Dat zou me niet meer gebeuren. Niemand hoefde mij meer te vertellen wat ik was of deed. Dus ik had relaties met jongens. Zelfs toen ik merkte dat ik toch wat voor een meisje voelde. Kak, dacht ik, daar begint het. Nu krijgen ze gelijk.
“Voor het eerst merk ik dat ik over de toekomst nadenk. Waar Gaby en ik gaan wonen. Dat we ooit wel een gezinnetje willen. Ik geniet er zelfs van om samen suffe dingen te doen zoals in de IKEA rondwandelen. Zelfs als ik daar niet meteen het doel van zie. Dat is totaal nieuw voor me. Gaby is heel rustig en daar word ik ook heel rustig van."
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
De Toekomst Tegemoet
Het plezier in basketbal is er nog steeds, maar Mariska kan zich voorstellen dat het na de Spelen in Parijs tijd is om gas terug te nemen. Dan is haar studie aan de beurt. Ze doet de master biomedische wetenschappen. Ze wil zich ooit gaan bezighouden met onderzoek naar kinderkanker. “Ook daarbij moet ik oppassen. Dat ik me daar dan niet in verlies. Maar ik ken nu de gevaren."
Peter ziet ook dat het veel beter gaat met Mariska. Ze bellen elkaar elke dag even. “Soms gewoon even twee minuutjes.” En hij is er straks ‘uiteraard’ bij in Parijs.
Paralympische Talentdagen
Mariska's verhaal is een inspiratie voor anderen met een handicap. Ongeveer 30 procent van de paralympische ploeg bestaat uit sporters die ooit op een Paralympische Talentdag zijn ontdekt. Ieder jaar organiseert NOC*NSF een Talentdag. Ben jij tussen de 12 en 35 jaar oud, sportief, gemotiveerd en heb je een lichamelijk, visuele en/of licht verstandelijke handicap? Dan ben jij wellicht de talentvolle sporter die we zoeken. Professioneel rolstoelbasketbalster Carina de Rooij begon haar sportcarrière als turnster.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal