Het clublied is een belangrijk onderdeel van de identiteit van een voetbalclub. Het verbindt supporters en spelers en zorgt voor een gevoel van saamhorigheid. Het verhaal achter het clublied van Excelsior, ‘Ferme jongens, stoere knapen’, is dan ook een interessant kijkje in de geschiedenis van de club en de stad Rotterdam.
Het Ontstaan van ‘Ferme Jongens, Stoere Knapen’
In 1942, ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van Excelsior, schreef Toon Kenters - oud bestuurslid en voorzitter van de club - het officiële clublied ‘Ferme jongens, stoere knapen’. Kenters was geen onbekende in de wereld van liederen en programma's voor Excelsior; hij had al eerder creaties voor zijn geliefde vereniging op zijn naam staan. De muziek voor dit iconische clublied werd gecomponeerd door de Rotterdamse componist Willy Schootemeyer, die eveneens verantwoordelijk is voor het bekende ‘Koning Voetbal’.
De context van de Tweede Wereldoorlog roept vragen op over de betekenis van het lied. Was het ‘vrije voetbalveld’ een subtiele sneer naar de Duitse bezetter? Mocht men juist in vreugde en vrolijkheid van de voetbalsport genieten, zonder zich te bekommeren om de zorgen van de heersende oorlog? Het zijn vragen die de interpretatie van het lied verder verdiepen.
Henk Zon en de Vinylsingle
Een groot fan van het lied was Henk Zon. Hij greep elke gelegenheid aan om ‘Ferme jongens, stoere knapen’ aan te heffen en zong met zijn zware basstem het clublied. Vervolgens ging hij met de pet rond voor een bouwfonds of andere inzamelingsactie van Excelsior. Het idee voor een vinylsingle ontstond al in 1969, maar pas in 1977, ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Excelsior, verscheen de single.
De plaat werd opgenomen met de Koninklijke Zangvereniging Rotte’s Mannenkoor, onder leiding van dirigent René Verhoeff. Zon grapte tegen Het Vrije Volk dat het met behulp van de Marinierskapel, Rotte’s Mannenkoor en een heleboel technische hulpmiddelen nog heel wat geworden is.
Lees ook: Wat is de Koning van de Wedstrijd?
De Presentatie en het Succes
De vinylsingle werd gepresenteerd in het clubhuis van Excelsior. Het eerste exemplaar werd overhandigd aan Sjaak Roggeveen, ‘de nestor van de selectie’. Ook de rest van de spelers en hoofdtrainer Thijs Libregts waren aanwezig. Volgens Het Vrije Volk zei Zon tegen de hoofdtrainer, nadat hij het plaatje had overhandigd: ‘Die zet je iedere avond voordat je naar bed gaat maar op.’
De single bleek een hit, want al snel waren er twee en half duizend verkocht. De winst vloeide volgens het aangehaalde artikel in de kas van het bouwfonds.
De B-kant en de Hoes
Officieel was ‘Ferme jongens, stoere knapen’ de B-kant van de single. Op de hoes van de single stond het grote hoofd van Henk Zon, met een opvallende koptelefoon op zijn oren, recht in de camera van Voetbal International fotograaf Robert Collette. Het voetbalblad verzorgde tevens de lay-out van het hoesje. Het project kostte tienduizend gulden en de club verwachtte minimaal duizend van de in totaal vierduizend geperste exemplaren weg te zetten.
Clubliederen en de Tijdsgeest
Het verhaal van ‘Ferme jongens, stoere knapen’ roept de vraag op hoe clubliederen zich verhouden tot de tijdsgeest. Waar vroeger oubollige liederen als ‘Koning Voetbal’ van de Marinierskapel populair waren, zijn tegenwoordig andere genres in trek. Zou het de generatiekloof zijn? Of de geschiedenis, die zich herhaalt?
Het Voetbalritueel
Het zaterdagse loopje is geparkeerd. Eigenlijk geen loopje, maar een ritje op de fiets. Naar Westbroek. Voetbal kijken. Het is winterstop. Toch wennen. Vast patroon, zaterdag naar ‘de voetbal’. De ene week thuis, de week daarop uit, of zoals de Belgen zeggen ‘op verplaatsing’. De aanloop naar een thuisduel kent een vast ritueel: bakkie koffie lebberen en de opstelling doornemen. De warming-up hoef ik niet te zien. Dat getetter aan de kop. Klanken die de guerrilla’s van FC Ommen op scherp moet zetten.
Lees ook: Is de Koning Voetbal App de moeite waard? Onze review.
Een Mislukte Muzikale Oorlog
Eind jaren ’80 werd je als speler van v.v. Ommen in het programmablaadje uitgelicht en mocht je verklappen welke film, gerecht of filmster je favoriet was. Ook muziek kwam aan de orde. Het uitverkoren nummer werd in de aanloop naar de wedstrijd afgespeeld. Mijn keus viel op ‘One’ van Metallica. Vuige gitaarlicks op mitrailleursnelheid, agressieve schreeuwzang, het zou die mietjes uit Erica dun door de broek lopen! Welkom in de Hel van Ommen! ‘Landmine has taken my sight/Taken my speech/Taken my hearing/Taken my arms/Taken my legs/Taken my soul/Left me with life in hell’, klonk het over de Rotbrink, heden ten dage een kil bedrijventerrein. Het geluid was bagger. Geen sterveling die onder de indruk was van het kabaallied over een soldaat die op een landmijn was gestapt en niet alleen zijn armen en benen kwijt was, maar ook zijn spraak en blikveld. Het zal je gebeuren…Maar goed, terwijl ik in de veronderstelling leefde dat de eerste mentale dreun aan de tegenstander was uitgedeeld, meenden supporters dat de omroepinstallatie kaduuk was. Niets dan ruis en kabaal. Geen Ericaan die van streek was.
De Donderspeech
De Drentse aardappelvreters waren heer en meester op de groene wei van de Rotbrink. Trainer Herman van de Belt halverwege achter uit de keel. Het abc achterstevoren. De kleedkamerramen trilden in de sponningen. Onze coach nam woorden in de mond die ik nog niet eens in de hand durf te nemen, beginnend met een k. Managers worden tegenwoordig voor minder ontslagen. De pupil van de week huiverde, begon te trekken met de onderlip en werd stilletjes weggevoerd. De thee smaakte bitter als gal. Het was muisstil. Niemand durfde wat te zeggen, laat staan de vertoornde oefenmeester tegenspraken. De voorganger had de waaghals ongetwijfeld gewurgd. 0-4, in het nadeel van ‘de Lachertjes van de Rotbrink’. Na de pauze en de donderspeech besloot ik toch maar mee te doen. Ik stond er toch, dus kon ook wel wat doen. Geen knikker geraakt, het broekje brandschoon en alleen maar rugnummers van die lui gezien. Gelukkig bleef de schade beperkt tot een kwartet tegentreffers. Een dreigend strijdlied in aanloop naar een voetbalkraker…, het biedt geen grammetje garantie…
Lees ook: Martijn de Koning: zijn carrière
tags: #marinierskapel #koning #voetbal #geschiedenis