HFC Haarlem, een club met een rijke en bewogen geschiedenis, werd opgericht op 1 oktober 1889. De grondleggers waren Daan Santhagens en Piet Charbon, die respectievelijk de eerste aanvoerder en voorzitter van de club werden. Haarlem speelde haar eerste wedstrijd op 20 oktober 1889 tegen Excelsior, die met 2-0 werd gewonnen.
De Vroege Jaren: "Klein Haarlem" en Promotie naar de Eerste Klasse
In de beginjaren stond HFC Haarlem bekend als "Klein Haarlem". Dit kwam doordat stadgenoot Koninklijke HFC al tien jaar eerder was opgericht en daardoor in de volksmond de naam "Groot Haarlem" kreeg. In 1892 kreeg HFC Haarlem toestemming van de garnizoenscommandant van Haarlem om te spelen op een terrein op de Cavaleriekazerne. Dit zorgde ervoor dat de club groeide, omdat veel officieren zich aansloten. Later, toen HFC Haarlem in omvang en niveau meer aanzien kreeg dan de Koninklijke, kreeg het in de volksmond de bijnaam "de Roodbroeken". Een belangrijk moment in de vroege geschiedenis van de club was 4 december 1896, toen de Roodbroeken in de plaatselijke derby wonnen van de Koninklijke en naar de 1e klasse promoveerden.
De Holdertbeker en de Opkomst van Jan van den Berg
Het ging HFC Haarlem voor de wind, met als voorlopig hoogtepunt het winnen van de Holdert beker (de huidige KNVB beker) op 8 mei 1902. In de thuiswedstrijd op het terrein van HFC te Heemstede werd HBS uit Den Haag met 2-1 verslagen, met doelpunten van Jan van den Berg en K. Pennink. Echter, een jaar later nam HBS in de halve finale revanche met 1-3. Hierna volgde een periode van bijna tien jaar waarin zowel voor de beker als in de competitie geen aansprekende resultaten werden behaald.
Jan van den Berg, geboren op 22 augustus 1879 in Haarlem, was een sleutelfiguur in de vroege jaren van HFC Haarlem. Hij debuteerde op 24 november 1895 tegen Quick Amersfoort. In 1899 maakte hij het enige Nederlandse doelpunt in een met 6-1 verloren wedstrijd tegen Engeland en was voor 1906 vijfmaal international in het officieuze Nederlands elftal. Ook maakte hij deel uit van de selectie voor de Olympische Zomerspelen in 1908, maar kreeg geen bronzen medaille uitgereikt omdat hij niet had gespeeld. Van den Berg was een pure aanvaller en scoorde vanaf 1895 in totaal 130 goals voor de Haarlemse vereniging. Door een chronische knieblessure verloor hij in 1908 zijn basisplaats en kwam er een einde aan zijn actieve voetbalcarrière. Tijdens de Olympische spelen van 1924 te Amsterdam was hij directeur en bleef tot 1942 in die functie verbonden aan het Olympisch stadion. Jan van den Berg overleed op 21 december 1951 in Zandvoort.
Een Eigen Stadion en de Tweede Holdertbeker
In 1907 kreeg Haarlem een eigen stadion op de hoek van de Rijksstraatweg en de Jan Gijzenvaart. Op 28 mei 1912 bereikte Haarlem wederom de finale van de Holdertbeker, waarin het Vitesse uit Arnhem trof. Haarlem won de finale met 2-0 en won zo voor de tweede maal de beker. De doelpunten werden gemaakt door Houtkooper.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Andere belangrijke namen van de club in de eerste jaren waren de Engelsman Bert Healey en de heren Daan Haak en Martien Houtkoper. HFC Haarlem was toen nog een eliteclub en had veel vermogende leden, waaronder Cornelis Nicolaas Hin, eigenaar van de Kousenfabrieken Hin NV.
De Jaren Voor de Tweede Wereldoorlog: Kick Smit en de Lichtinstallatie
Na Piet Stol kwamen nog vele spelers uit voor Oranje, waaronder Gerrit Bouwmeester, Nico de Wolf, Arie Bieshaar, Jur Haak, Henri Baay, Piet Tekelenburg, Martien Houtkooper, Klaas Breeuwer, Wiggert van Daalen sr, Kick Smit, Wim Roosen, Piet Groeneveld, Joop Odenthal en Cees Kuys.
In 1934 kreeg de club een speler met ongekende kwaliteiten: Kick Smit. Smit groeide op onder de rook van het stadion en speelde al snel in het Nederlands elftal. In 1935 kreeg het Haarlem stadion als één van de eerste verenigingen in Nederland een lichtinstallatie.
De Tweede Wereldoorlog: Verboden en Verlies
Tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerde de voetbalclub het verenigingsleven zo goed mogelijk te onderhouden, maar dat was niet eenvoudig. In juli 1941 waren voetbalschoenen voorlopig alleen te verkrijgen door middel van distributiebonnen. Het werd ernstiger toen het sportterrein in heel het land een verboden gebied werd voor Joodse sportleden. Het cluborgaan 'De Roodbroek', het ledenblad van Haarlem, mocht vanaf augustus 1941 niet meer verschijnen van de bezetter. In juli 1944 verboden de bezetters iedere vorm van ontspanning. Om er zeker van te zijn dat er niet meer werd gevoetbald, werd het speelterrein gedeeltelijk 'gevechtsgebied'. Op 31 juli 1944 nam de club afscheid van het 'Haarlemveld' en kwamen oud en jong nog één keer samen. Een dag later werden alle opstallen op het Haarlem terrein gesloopt.
Juda Heijman de Vries, een voormalige doelman van HFC Haarlem, werd tijdens de oorlog om het leven gebracht in Sobibor.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Het Landskampioenschap in 1946
Na de oorlog herpakte HFC Haarlem zich snel. In het weekend van 4 en 5 november 1945 werd de eerste officiële competitieronde in het Nederlandse voetbal gespeeld. De eerste voetbalcompetitie in 1945/1946 leverde HFC Haarlem direct een 1e klasse kampioenschap op. De seriewedstrijden begonnen op 17 juni 1946. In deze kampioenscompetitie werd in één weekend twee wedstrijden gespeeld. Eerst op 29 juni Haarlem - Ajax in het Olympisch stadion, vervolgens op zondag 30 juni in de Watergraafsmeer de return. Nadat het roemruchte Ajax, met onder meer Rinus Michels in de gelederen, in een uitverkocht Olympisch stadion met 2-0 was verslagen, sloegen de Amsterdammers in de tweede ontmoeting genadeloos terug. Het werd 8-0.
In de voorlaatste speelronde werd thuis tegen het Heerenveen van Abe Lenstra gespeeld. De Friezen werden met 2-0 verslagen, waarna de spelers juichend van het veld werden gedragen. HFC Haarlem was landskampioen.
Een Tweede Kampioenschap in de Eerste Klasse West
In het seizoen 1947/1948 behaalde HFC Haarlem een 2e kampioenschap in de 1e klasse West. Het was tot het laatst toe spannend met het Rotterdamse Xerxes als directe concurrent. Uiteindelijk is de marge maar één punt en zijn de Roodbroeken de sterkste. In de nacompetitie om de landstitel moest de selectie echter een buiging maken.
De Latere Jaren en Het Faillissement
In 1935 kreeg het Haarlem stadion als 1 van de eerste clubs in Nederland een lichtinstallatie. Tegen de eerste tegenstander AA Gent werd gewonnen en gelijk gespeeld en de club trof in de tweede ronde het grote Spartak Moskou en werd uitgeschakeld. Rond 2005 wilde de club een oplossing voor het zwaar verouderde stadion en wilde graag verhuizen naar een nieuw te bouwen stadion genaamd Stadion Oostpoort. Op 18 februari 2009 werd bekend dat het project, mede door de financiële crisis, geen doorgang zou vinden. Na een reddingspoging van de supporters werd op 25 januari 2010 bekend dat de bewindvoerder het faillissement heeft aangevraagd voor de club; kort daarop werd het faillissement uitgesproken en enkele dagen later werd de club uit de competitie gehaald. De laatst gespeelde wedstrijd van het oude HFC Haarlem was een uitwedstrijd tegen Excelsior Rotterdam.
Koninklijke HFC: Een Nieuw Hoofdstuk in de Haarlemse Voetbalgeschiedenis
Na het faillissement van HFC Haarlem bleef de Koninklijke HFC over als de belangrijkste voetbalclub van Haarlem. De Koninklijke HFC, opgericht op 15 september 1879, is de oudste voetbalclub van Nederland. De club speelt haar wedstrijden op sportpark Spanjaardslaan en heeft een rijke historie, waarin onder andere driemaal het Nederlandse landskampioenschap werd behaald. Sinds 2016 speelt 'the Good Old' haar wedstrijden in de Tweede Divisie.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Koninklijke HFC heeft in het verre verleden drie keer de KNVB-beker gewonnen: in 1903-1904, 1912-1913 en 1914-1915. In het seizoen 2015-2016 speelde Koninklijke HFC een uitwedstrijd tegen eredivisieclub Heracles Almelo, die met 3-1 verloren werd.
tags: #kon #hfc #voetbal #geschiedenis