De geschiedenis van ijshockey in Amerika is rijk en divers, variërend van de vroege dagen van amateurcompetities tot de professionele arena's van de National Hockey League (NHL) en de internationale successen op de Olympische Spelen en Wereldkampioenschappen. Dit artikel duikt in de belangrijkste momenten en ontwikkelingen die de Amerikaanse ijshockeygeschiedenis hebben gevormd.
De Vroege Jaren: Van Amateurisme naar Organisatie
De wortels van het ijshockey in Amerika liggen in de late 19e en vroege 20e eeuw, toen de sport zich ontwikkelde vanuit informele bijeenkomsten op bevroren meren en vijvers. Aanvankelijk was ijshockey vooral een amateur bezigheid, gespeeld door studenten en leden van lokale gemeenschappen. Naarmate de populariteit groeide, ontstonden er steeds meer georganiseerde competities en clubs.
De Opkomst van de NHL en Professioneel IJshockey
De oprichting van de National Hockey League (NHL) in 1917 markeerde een cruciaal moment in de geschiedenis van het professionele ijshockey in Noord-Amerika. Hoewel de NHL aanvankelijk gedomineerd werd door Canadese teams, vonden ook Amerikaanse steden hun weg naar de competitie. De NHL groeide uit tot de meest prestigieuze professionele ijshockeycompetitie ter wereld, en Amerikaanse spelers en teams speelden een steeds belangrijkere rol in het succes ervan.
Het IJshockeyteam van de Sovjet-Unie: Een Dominante Kracht
Tussen 1963 en 1991 had de Sovjet-Unie een dominant ijshockeyteam. Het team van de Sovjet-Unie staat bekend als één van de beste hockeyteams uit de sportgeschiedenis, maar het kreeg destijds ook de nodige kritiek vanuit de westerse landen. Het probleem was dat volgens het beleid van de Internationaal Olympisch Comité (IOC) er alleen amateursporters mochten uitkomen in de Spelen. Veel westerse landen waren daardoor beperkt tot studenten met groot sporttalent, maar de Sovjet-Unie pakte het iets anders aan. Veel sporters deden mee aan de Spelen als amateurs en ´soldaten van het leger van de Sovjet-Unie´, maar waren ondertussen gewoon professionele atleten.In aanloop naar de Winterspelen van 1980 was het ijshockeyteam van de Sovjet-Unie een torenhoge favoriet. Ze hadden een team dat bol stond van legendarische hockeyspelers, waaronder aanvoerder Boris Mikhailov, Valeri Kharlamov, Vladislav Tretiak, Viacheslav Fetisov en Sergei Makarov. De laatste vier kregen uiteindelijk ook een plekje op de Hockey Hall of Fame. De spelers van de Sovjet-Unie hadden vaak, in tegenstelling tot de Amerikaanse spelers, een lange geschiedenis in het internationale ijshockey.
Miracle on Ice: Een Onvergetelijk Moment
Een van de meest gedenkwaardige momenten in de Amerikaanse ijshockeygeschiedenis vond plaats tijdens de Olympische Winterspelen van 1980 in Lake Placid, New York. De wedstrijd leek al van tevoren beslist, want het team van de VS bestond vrijwel volledig uit amateurs, terwijl het team van de Sovjet-Unie bekend stond als een van de beste ijshockeyteams ooit. Op 22 februari 1980 speelden de Verenigde Staten tegen de Sovjet-Unie. Het team van de VS bestond vrijwel volledig uit amateurs, terwijl het team van de Sovjet-Unie bekend stond als een van de beste ijshockeyteams ooit. De Amerikanen wonnen de wedstrijd met 4-3, die de geschiedenisboeken in ging als de "Miracle on Ice".
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
De samenstelling van het ijshockeyteam van de Verenigde Staten was beduidend anders dan die van de Sovjet-Unie. Van de twintig spelers die uiteindelijk meegingen naar de Winterspelen van 1980, was er maar één prof en terugkerend Olympiër, namelijk Buzz Schneider. De rest waren allemaal amateurs, veelal studenten die namens hun universiteiten actief waren. Het team stond onder leiding van coach Herb Brooks, hij selecteerde de spelers voor het Olympische team op basis van een psychologische test van meer dan driehonderd vragen die hij zelf had voorbereid. Het belangrijkste doel was de test was om uit te zoeken welke sporters het best tegen stress en prestatiedruk konden. Brooke was op zoek naar jonge, goed opgeleide sporters die niet vastzaten in oude methoden en tactieken. Hij wilde sporters die openstonden voor nieuwe methodes. Zoals hij het zelf zei: ´The ignorant people, the self-centered people, the people who don't want to expand their thoughts, they're not going to be the real good athletes´.
Dat coach Brooks zo veel waarde hechtte aan de stressbestendigheid van zijn spelers, valt goed te verklaren. De Koude Oorlog was in volle gang en in het licht van die Koude Oorlog was de druk op het team torenhoog. Men mocht eigenlijk niet verliezen van de Sovjet-Unie. Daar kwam bij dat de Amerikaanse president Jimmy Carter de Olympische Zomerspelen van 1980 in Moskou wilde boycotten, door het Amerikaanse Olympisch team ervan te weerhouden om te gaan. Dit gebeurde naar aanleiding van de inval door de Sovjet-Unie in Afghanistan in december 1979. Niemand had in aanloop naar de Winterspelen hoge verwachtingen van het jonge Amerikaanse team. De gouden medaille voor het team van de Sovjet-Unie stond als het ware voor de Spelen van start gingen al vast. De lage verwachtingen die men had van de Amerikaanse prestaties hingen natuurlijk samen met de samenstelling van het team, maar ook aan een eerdere ontmoeting tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Drie dagen voordat de Spelen in Lake Placid van start gingen, troffen de twee ijshockeyteams elkaar al tijdens een oefenwedstrijd in Madison Square Garden.
Maar toen de Spelen eenmaal van start gingen, snoerde het jonge Amerikaanse ijshockeyteam de criticasters al snel de mond. Het team kwam ongeslagen uit de groepsfase met één gelijkspel en vier overwinningen, het won onder andere ook van Nederland. Uiteindelijk troffen de teams van de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie elkaar op 22 februari 1980 in de eerste wedstrijd van de knock-out fase. De nummers 1 en 2 van de medailleronde plaatsten zich voor de finale, de nummers 3 en 4 voor de strijd om de bronzen medaille. Het stadion was volledig uitverkocht en de druk die op de schouders van de jonge Amerikaanse spelers lag, was torenhoog. Voor de wedstrijd probeerde Brooks zijn jonge, onervaren spelers in de kleedkamer moed in te praten. Terwijl het publiek op de tribunes uit volle borst ´God Bless America´ zong, zei Brooks tegen zijn spelers: ´You were born to be a player. You were meant to be here.´ Met deze peptalk in hun achterhoofd betraden de Amerikaanse spelers de ijsbaan, maar ze begonnen niet goed aan de wedstrijd. Ze kwamen, net als bij de vorige wedstrijd tegen de Sovjet-Unie, al snel op achterstand, maar wisten die tot twee keer toe goed te maken. Het eerste deel van de wedstrijd eindigde in 2-2. In het tweede deel maakte de coach van de Sovjets, Viktor Tikhonov, een besluit dat beide teams verraste. Hij besloot doelman Tretiak, destijds de beste ter wereld, te vervangen voor de tweede doelman Vladimir Myshkin. Later noemde Tikhonov dit de grootste fout uit zijn carrière.
Het derde en laatste deel van de wedstrijd was aangebroken. De Amerikanen hadden nog twintig minuten de tijd om hun achterstand om te zetten in een voorsprong. Ze lieten zich niet ontmoedigen door de achterstand en bleven hun spel spelen. Na negen minuten wisten de Amerikanen 3-3 te maken en kort daarna liet Myshkin ook de 4-3 door. Uit het niets stond het jonge Amerikaanse team voor tegen het sterrenteam van de Sovjet-Unie. Met nog een paar seconden te gaan begon het publiek af te tellen. De commentatoren wisten niet wat ze meemaakten, commentator Al Michaels riep in de laatste seconden: ´Do you believe in miracles?´ Het laatste fluitsignaal klonk en de Amerikanen hadden gewonnen. Alle Amerikaanse spelers renden euforisch het ijs op en de Sovjets bleven ontdaan achter. De gouden medaille hadden de Amerikanen echter nog niet, die wonnen ze later pas tijdens de kampioenswedstrijd tegen Finland. De Sovjets wonnen zilver, maar ze baalden zo erg van hun verlies tegen de Amerikanen dat ze hun namen niet in de medaille lieten zetten, wat wel gebruikelijk was.
Het jonge Amerikaanse team wist van de Sovjets te winnen door een passtechniek toe te passen die door de Sovjet-Unie zelf was ontwikkeld. Het doel was om de Sovjets zo veel mogelijk van hun stuk te brengen, en dat was gelukt. Het was een fantastische sportieve overwinning, maar de Amerikanen zagen het ook als een ideologische winst ten tijde van de Koude Oorlog. Het was voor hen destijds van net zo´n grote waarde als de eerste maanlanding en de ´Berlin Airlift´. De Amerikanen werden geconfronteerd met een grote recessie en de gijzelingcrisis in Iran en hadden een grote behoefte aan een overwinning en iets dat ze konden vieren. Het ijshockeyteam van Brooks had ze dit gegeven. Het "Miracle on Ice" wordt gezien als één van de meest iconische momenten in de geschiedenis van de Olympische Spelen en de Amerikaanse sport. Het werd in 1999 door Sports Illustrated zelfs uitgeroepen tot het beste sportmoment van de 20e eeuw. In 2004 werd het Miracle on Ice verfilmd door Walt Disney.
Lees ook: Alles over ijshockeyschaatsen maat 39 voor dames
Wereldkampioenschappen IJshockey: Amerikaanse Deelname en Successen
Het WK ijshockey is een jaarlijks evenement, dat georganiseerd wordt door de Internationale IJshockey Federatie (IIHF). Het IIHF bestaat sinds 1908. In 1930 werd het WK IJshockey voor het eerst als individueel wereld evenement georganiseerd. Twaalf landen deden mee aan het toernooi. Het aantal landen bleef vrij stabiel, in 1951 waren er dertien deelnemende naties. De top zeven (Pool A) speelde voor de wereldbeker, de overige zes (Pool B) speelden voor de ranglijst. Tijdens een congres in 1990, werd door het IIHF het playoff systeem geïntroduceerd. Tegenwoordig zijn er zo’n veertig landen die mee doen. De spelregels zijn in de loop der tijd ook aangepast. Zo werd het in 1969 toegestaan om tegen elkaar te beuken in alle drie de zones, en in de jaren ’70 werden helmen en een masker voor de doelman verplicht. In 1992 werd de shootout ingevoerd. Canada was het dominantste team in de beginjaren van het toernooi. Tussen 1930 en 1952 wonnen de Canadezen twaalf keer. Andere goede teams kwamen uit de Verenigde Staten, Tsjecho-Slowakije, Zweden, Engeland en Zwitserland. Omdat het toernooi samenvalt met de NHL Stanley Cup playoffs, doen veel van de beste Noord-Amerikaanse spelers niet mee.
Het WK ijshockey voor vrouwen is aan de gang, en het toernooi voor mannen begint op 4 mei. De vrouwen spelen in Burlington in de Verenigde Staten, en de mannen in Stockholm in Zweden.
Impact en Erfenis
De Amerikaanse ijshockeygeschiedenis heeft een diepe en blijvende impact gehad op de sportwereld. De "Miracle on Ice" blijft een bron van inspiratie voor atleten en fans over de hele wereld, en de NHL heeft zich gevestigd als een van de meest populaire en competitieve sportcompetities ter wereld. Amerikaanse spelers en coaches hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het ijshockey, en de sport blijft groeien en evolueren in de Verenigde Staten.
Lees ook: Informatie over de Antwerpse IJshockey Clinic
tags: #ijshockey #geschiedenis #amerika