Hockey is een populaire sport in Nederland, beoefend door zowel jongens als meisjes vanaf jonge leeftijd. De sport vereist spelinzicht, teamwork en een goede conditie. Net als bij andere sporten, is het belangrijk om de spelregels goed te kennen om het spel eerlijk en leuk te houden. Deze gids biedt een uitgebreide uitleg van de belangrijkste spelregels van hockey, geschikt voor zowel beginners als ervaren spelers en scheidsrechters.
Algemene Principes
Hockey is een teamsport waarbij twee teams van elk elf spelers tegen elkaar spelen. Het doel is om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander. Een doelpunt is geldig als de bal, nadat hij door een aanvaller binnen de cirkel is geraakt, volledig over de doellijn gaat. De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) stelt de spelregels op voor het hockey in Nederland, waarbij ze over het algemeen de internationale regels van de International Hockey Federation (FIH) volgen. Eigenlijk zijn de hockeyregels in Nederland dus hetzelfde als in alle andere landen waar hockey wordt gespeeld (er zijn natuurlijk uitzonderingen).
Het Veld, Teams en Speeltijd
Het Veld
Een hockeyveld is 91,40 meter lang en 55 meter breed. Het veld wordt in tweeën gedeeld door een middenlijn. Aan beide uiteinden van het veld bevinden zich de achterlijnen, met in het midden een doel van 3,66 meter breed en 2,14 meter hoog. Voor elk doel is een halfronde cirkel getrokken met een straal van 14,63 meter. Iedere speelhelft heeft een 23-meterlijn.
Teams en Wissels
Een hockeyteam bestaat uit maximaal elf spelers tegelijk in het veld: een keeper en tien veldspelers. Bij de start van de wedstrijd dient een hockeyteam te bestaan uit minimaal 8 spelers. In totaal mag een team uit maximaal 16 spelers bestaan, met dus maximaal 5 wisselspelers. In tegenstelling tot voetbal, mag er onbeperkt worden gewisseld. De regel is wel dat de speler waarmee je wisselt eerst helemaal uit het veld moet zijn voordat jij erin mag. Ook tijdens een strafcorner mag er niet gewisseld worden, behalve als de keeper geblesseerd is geraakt. Daarbij mag je een speler met een kaart natuurlijk ook niet wisselen. De aanvoerder van het team is verantwoordelijk voor zijn eigen spelers en het coachen ervan.
Ieder team is verplicht om tijdens de wedstrijd een clubtenue te dragen en natuurlijk ook een hockeystick. Je mag daarbij niks dragen dat gevaarlijk kan zijn voor je tegenstanders of medespelers. Aan het begin van de wedstrijd wordt er getost door de scheidsrechter. Dat kan door middel van een hockeystick of een munt. Je kiest bij de hockeystick plat of bol en als jij het dan juist hebt mag je kiezen of je de bal uit wilt nemen of dat je een kant kiest.
Lees ook: Wie zijn de huidige doelmannen van Oranje?
Speeltijd
Alle hockeywedstrijden vanaf de D-jeugd (vanaf 10 jaar) duren vier keer 17,5 minuten. Na het eerste en het derde kwart is er een pauze van 2 minuten, en na het tweede kwart (de rust) een pauze van 5 minuten. Op het hoogste niveau (Hoofdklasse en internationale toernooien) duren wedstrijden vier keer vijftien minuten, waarbij de tijd wordt stopgezet als het spel stilligt. Die zestig minuten zijn zuivere speeltijd: tijdens een strafcorner of doelpunt wordt de tijd stil gezet. Een nieuwe regel in de Hoofdklasse is de invoer van de zogenaamde blessureregel. Dit houdt in dat wanneer een speler binnen de lijnen van het veld behandeld is deze het veld voor twee minuten moet verlaten.
De Stick en de Bal
De Stick
Alle spelers hebben een stick met een kromme haak. De haak heeft een bolle kant (aan de rechterkant) en een platte kant (links). De bal mag alleen met de platte kant worden gespeeld. Een goede hockeystick heeft de lengte van je voet tot aan je navel: een te kleine stick zal ervoor zorgen dat je te veel voorover moet buigen, en een te grote stick zal zorgen voor ongemak bij het spelen van de bal! Er zijn sticks met veel verschillende kleuren, en zelfs met verschillende vormen! Zo kan de kromming van de stick verschillen (de boog in de stick), net zoals de verschillen in de krul (met een rechte hoek of juist een iets smallere krul). Zaalhockeysticks zijn een stuk dunner dan veldhockeysticks: met zaalhockeysticks mag je de bal namelijk alleen pushen (het duwen van de bal), dus hoeft de stick ook niet zo dik te zijn. Verschillende spelers hebben verschillende voorkeuren bij de dikte, kromming, krul, materiaal en het gewicht van een stick!
De Bal
De eerste hockeyers in Nederland speelden met een bal van gevlochten touw en canvas, die vanwege zijn oranje kleur de "sinaasappel" werd genoemd. Tegenwoordig is de bal van hard plastic.
Spelregels in Detail
Basishandelingen
Bij hockey mag je de bal op vier verschillende manieren spelen:
- Slag: Een zwaaiende beweging van de stick tegen de bal.
- Push: Een duwbeweging met de stick tegen de bal.
- Flats: Een techniek die tussen de slag en push in zit.
- Scoop: Een scheppende beweging met de stick, waardoor de bal omhoog gaat.
Verboden Handelingen
- Veldspelers mogen de bal niet met hun voeten of andere lichaamsdelen spelen. Alleen de keeper mag handen en voeten gebruiken, maar alleen om de bal in de eigen cirkel te stoppen.
- Je mag de bal niet afschermen met je lichaam of met je stick.
- Je mag de tegenstander niet vastpakken of hinderen met je stick.
- Bij de jongste jeugd mag de stick niet boven de schouder komen om een bal aan te nemen.
Hoge Ballen
Elke speler mag de bal omhoog spelen met een push of scoop, zolang het geen gevaarlijk spel is of leidt tot gevaarlijk spel. Speel je de bal omhoog in de richting van een tegenstander binnen 5 meter? Dan geldt dat als gevaarlijk. Je mag de bal in het veld niet opzettelijk omhoog slaan met een flats of slag. De scheidsrechter beoordeelt of dit het geval is. Een flats is technisch gezien een slag, daarom mag een hoge flats alleen op doel gespeeld worden. De regel rondom het aannemen of onderscheppen van een hoge bal is nog eens onder de loep genomen. Dat is niet de enige wijziging die per augustus ingevoerd is. Ook de beschermende kleding tijdens de strafcorner hoeft niet meer direct te worden uitgedaan. Een hoge bal mag vanaf dit seizoen onderschept worden binnen vijf meter afstand, maar alleen als dit veilig gebeurt en buiten speelafstand. Voornamelijk met als doel het spel attractiever te maken, een interpretatie die afgelopen seizoen al werd toegepast.
Lees ook: Kostas Lamprou: een overzicht
Veelvoorkomende Overtredingen
- Shoot: De bal komt tegen de voet, het been of een ander lichaamsdeel van een speler. De beslissing van de scheidsrechter is afhankelijk van de plek waar de speler "shoot" maakt.
- Afhouden: Het belemmeren van de tegenstander bij het spelen van de bal. Je mag de bal niet afschermen met je lichaam of met je stick.
Voorkomt een overtreding een doelpunt? De scheidsrechter kan er ook voor kiezen om door te laten spelen, als dit voordeel oplevert.
Straffen en Kaarten
Tijdens hockeywedstrijden kan de scheidsrechter overtredingen bestraffen met een strafkaart. De kaart die je krijgt licht aan hoe zwaar de overtreding is die je hebt gemaakt. Er zijn drie soorten strafkaarten:
- Groene kaart: Een waarschuwing in de vorm van een tijdsstraf van 2 minuten. De speler moet het veld verlaten, en zijn team speelt met een man minder verder.
- Gele kaart: Een zwaardere straf met een tijdstraf van 5 of 10 minuten, afhankelijk van de ernst van de overtreding. De speler moet het veld verlaten. De scheidsrechter houd te tijd bij en vertelt weer wanneer je het veld in mag.
- Rode kaart: De zwaarste straf, waarbij de speler direct naar de kleedkamer wordt gestuurd en niet meer mag deelnemen aan de wedstrijd. Deze kaart wordt zelden gegeven. Dit is namelijk ook de zwaarste straf die je kan krijgen en het gebeurt daarom ook eigenlijk bijna nooit. De speler wordt hierbij direct naar de kleedkamer gestuurd en mag zich gaan omkleden.
Speciale Spelsituaties
Strafcorner
Een strafcorner is een straf voor het verdedigende team en een grote kans om te scoren voor de aanvallende ploeg. Een strafcorner wordt toegekend aan de aanvallende ploeg bij:
- Een onopzettelijke overtreding van een verdediger in zijn cirkel, waarbij geen doelpunt wordt voorkomen.
- Een opzettelijke overtreding van een verdediger binnen zijn 23-metergebied, buiten de cirkel.
- Het opzettelijk over de eigen achterlijn spelen van de bal.
Bij een strafcorner staat een aanvaller met de bal op een vaste plaats op de achterlijn (minimaal 9,10 meter van de dichtstbijzijnde doelpaal). De bal moet eerst buiten de cirkel worden gebracht voordat er gescoord mag worden. Daarna mogen ze scoren. Het eerste schot op goal, wanneer geslagen of geflatst, mag niet hoger dan 46 centimeter van de grond komen (de hoogte van de zij- en achterschotten van het doel). Een push mag wel hoog gemikt worden. Verder verandert er dus iets bij de verdedigende corner. Verdedigers mogen hun beschermende kleding aanhouden om de bal buiten de cirkel te spelen.
Strafbal
Een strafbal lijkt op een penalty in een voetbalwedstrijd. Een strafbal wordt toegekend aan de aanvallende ploeg bij:
Lees ook: Gids voor Hockey 8-Tallen Speelbegeleiding
- Een opzettelijke overtreding van een verdediger in zijn cirkel tegen een tegenstander in balbezit.
- Een opzettelijke overtreding van een verdediger waardoor een tegenstander niet in balbezit kan komen.
- Een overtreding (opzettelijk of onopzettelijk) van een verdediger in zijn cirkel die een zeker doelpunt voorkomt.
De bal wordt op een strafbalstip gelegd, op een afstand van 6,40 meter recht voor de goal. De speler die de strafbal neemt, probeert te scoren met één push op de goal. Vanaf de stip mag de nemer 1 keer op doel pushen.
Shoot-Outs
Shoot-outs zijn uniek, in die zin dat ze alleen gebruikt worden na een remise in de play off van een toernooi en na een remise bij een beslissingswedstrijd waar een winnaar uit moet komen. In de reguliere speeltijd komt een shoot-out dus nooit voor. Een shoot-out is een één-op-één-duel tussen een speler van de ene en de keeper van de andere partij.
Shoot-outs worden genomen als de stand van een wedstrijd tijdens een belangrijk kampioenschap of toernooi na reguliere speeltijd en eventuele verlenging nog gelijk is. Het is een één-tegen-één duel tussen een speler en de keeper. De speler start op de 23-meterlijn en heeft acht seconden de tijd om te scoren. Zolang de bal in het spel blijft, zijn meerdere doelpogingen mogelijk binnen die tijd. Vanaf de 23-meterlijn rent de aanvaller richting het doel. Deze probeert binnen 8 seconden te scoren. Zolang de bal in het spel blijft, zijn meerdere doelpogingen dus mogelijk, binnen die gegeven tijd.
Overige Regels
- Uitbal: Bij een uitbal aan de zijkant mag de tegenstander de bal inslaan vanaf de plek waar de bal over de zijlijn ging.
- Achterbal: Bij een achterbal wordt de bal vanaf de eigen cirkel weer ingeslagen.
- Lange Corner: Lange corners worden genomen vanaf de 23-meterlijn nadat een bal via een verdediger over de achterlijn is gegaan.
De Keeper
De keeper draagt beschermende kleding, waaronder een helm, hand-, arm-, borst-, been- en voetbeschermers. Het keeperspak zorgt ervoor dat de doelverdedigers beschermd worden tegen de harde hockeyballen. Het pak bestaat uit een aantal onderdelen:
- De keepershelm dekt het gehele hoofd af, dit is dus anders dan bij een masker. Dit zorgt ervoor dat het hoofd van de keeper is beschermd van ballen van alle kanten. Keepers dragen soms ook nog een nekbeschermer om ook de hals te beschermen tegen ballen die net onder de helm kunnen komen.
- De beenbeschermers van de keeper bedekken de onderbenen (schenen) en de knieën van de keeper.
De keeper mag het lichaam gebruiken om de bal te stoppen, maar mag niet op de bal blijven liggen of buiten het 23-metergebied komen. Je mag ook altijd je keeper eruit wisselen als je wilt maar die mag niet zoals vroeger met zijn handen en voeten de bal tegen houden in de cirkel. Dit doe je meestal als je achter staat in de laatste paar minuten.
De Scheidsrechters
Een wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters, elk verantwoordelijk voor een helft van het veld. De scheidsrechters zorgen ervoor dat het spel eerlijk verloopt en dat de spelers de regels niet overtreden. Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal en bij sommige wedstrijden van de Hoofdklasse is er een videoscheidsrechter, die alleen wordt ingeschakeld bij vragen over situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt. Beide teams mogen een zogenaamde video-referral aanvragen voor alle situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt. Krijgt het team gelijk? Dan mag het team later nog een video-referral aanvragen.
De scheidsrechters grijpen in als ze een overtreding zien. Dit doen zij door middel van een fluitje (net als bij veel andere sporten). Als er is gefloten zal de wedstrijd vervolgd worden door een bepaald soort vrije bal die genomen mag worden door het team waartegen de overtreding is gemaakt. De scheidsrechters houden de score bij. Dit betekent dat ze de doelpunten die gescoord zijn, tellen en bijhouden, maar ook aangeven en toekennen! Vaak schrijven scheidsrechters de gescoorde doelpunten op een papiertje, waardoor ze dit niet hoeven te onthouden. Het komt wel eens voor dat er met dubbele cijfers wordt gewonnen (of natuurlijk verloren), en dan komt zo'n papiertje goed van pas! Het aangeven van doelpunten gebeurt door middel van een fluitsignaal waarna beide teams zich opstellen op hun eigen helft (de helft die dat team moet verdedigen, dus waar hun keeper staat) en een nieuwe aftrap wordt genomen. De arbitrage bij hockeywedstrijden zorgen ook dat de tijd wordt bijgehouden en dat de kwarten en wedstrijd op het juiste moment worden afgefloten. Ze zetten de tijd ook stop bij een bepaalde blessure of situatie waardoor de wedstrijd tijdelijk niet verder kan. De tijd die dan niet gespeeld wordt, wordt vanzelfsprekend aan het einde van dat kwart nog doorgespeeld. De scheidsrechters zijn ook verantwoordelijk voor het officieel doorgeven van de uitslag van de wedstrijd aan de KNHB, die dit zal verwerken voor de voortgang van de competitie. De scheidsrechters doen dit door middel van het wedstrijdformulier: een digitaal invulformulier waar de doelpunten en eventuele kaarten op worden doorgegeven. Tot slot zorgen de scheidsrechters ook voor een sportief verloop van de wedstrijd! Wanneer er onsportief gedrag wordt vertoond door de teams of bepaalde spelers zullen scheidsrechters de aanvoerders of de individuele spelers aanspreken, en waar nodig ook straffen uitdelen in de vorm van kaarten.
Belang van Sportiviteit
Naast het kennen van de spelregels, is sportiviteit essentieel om hockey leuk te houden. De KNHB hecht grote waarde aan sportiviteit op het veld. Als hockeyer ben je natuurlijk altijd verplicht om je te gedragen op het veld. De KNHB hecht namelijk erg grote waarde aan sportiviteit op het veld. Je mag namelijk op het veld geen voorwerpen gooien of spelers uitschelden. Ook mag je geen tijd rekken als je voor staat tijdens een wedstrijd.
Wat heb je nodig om hockey te spelen?
Hockey is naar ons idee de sport waarbij je het meeste aandacht moet besteden aan het uitzoeken van de juiste spullen, maar vooral ook dat je niets mist! De hockeyballen kunnen namelijk heel hard gaan, en zonder de juiste bescherming zal zo een bal iemand veel pijn kunnen doen. Daarnaast heb je ook veel verschillende soorten sticks voor verschillende soorten spelers!
- Hockeystick: De hockeystick is het allerbelangrijkste om hockey te kunnen spelen, zonder stick kan het namelijk niet!
- Bitje: Het bitje, of de mondbescherming, is sinds 2015 verplicht gesteld door de KNHB. Het bitje zorgt voor bescherming van het gebit en de kaken wanneer een eventuele bal of stick hier tegenaan komt.
- Hockeyschoenen: Hockeyschoenen zijn nodig voor grip op het kunstgrasveld, maar kunnen ook zeker helpen om de pijn van een hockeybal tegen je voet te dempen.
- Handschoen: Bij hockey wordt ook vaak een handschoentje of worden zelfs twee handschoenen gedragen. Deze worden gebruikt om de pijn van eventuele hockeyballen of -sticks die tegen de hand aan komen op te vangen.
- Scheenbeschermers: Scheenbeschermers mag je nooit vergeten, deze zijn namelijk verplicht bij zowel hockeywedstrijden als -trainingen! Scheenbeschermers worden onder de kousen gedragen en zorgen voor bescherming aan de voorkant van de scheenbenen.
- Tenues: De officiële kleding van hockeyclubs of nationale teams worden ook wel de tenues of wedstrijdkleding genoemd. Deze bestaan altijd uit kousen, een broekje of rokje en een shirt.
De Hockeywedstrijd
Veel hockeyers vinden de hockeywedstrijd het allerleukste aan de sport! De jeugd speelt al haar wedstrijden op de zaterdag terwijl senioren en jong-senioren spelen op de zondag.
Hoe lang duurt een hockeywedstrijd?
Een hockeywedstrijd die gespeeld wordt op een heel veld (dus in 11 tegen 11), duurt in totaal 70 minuten. Hierbij komen nog de verschillende pauzes. In totaal zijn er 4 verschillende kwarten die elk 17,5 minuut duren. Bij hockey is er niet zoiets als 'extra tijd', er wordt dus maar 17,5 minuut gespeeld. Ook al staat een speler in de laatste seconde van de wedstrijd op het punt van scoren, is de wedstrijd toch voorbij als de timer af gaat. Tussen het eerste en het tweede kwart is er een pauze van twee minuten. Tussen het tweede en het derde kwart is er een pauze van vijf minuten. Daarna is er weer een pauze van twee minuten tussen het derde en vierde kwart in. Alle wedstrijden vanaf de D-jeugd, of O12 jeugd, duren dus 70 minuten. Deze hebben vier kwarten van 17,5 minuten.
Tegenwoordig worden er op internationaal niveau wedstrijden gespeeld van 60 minuten. Er zijn dan nog wel vier kwarten, maar deze duren niet 17,5 minuten maar enkel 15 minuten. In de jeugd onder de D-tjes of O12 teams worden er wedstrijdjes gespeeld met minder spelers die ook korter duren. Zo spelen de O10 teams (ook wel E8 teams) twee keer dertig minuten op een half veld. De O9 teams (ook wel E6 teams) spelen twee helften van 25 minuten. De O8 (ook wel F teams) spelen wedstrijdjes van twee keer vijftien minuten.
Wat gebeurt er tijdens de toss van de hockeywedstrijd?
De toss gebeurt altijd voor de hockeywedstrijd tussen de twee aanvoerders van beide teams. Hierbij wordt er een muntje opgegooid, waarvan de 'kop' of 'munt' zal beslissen wie de aftrap mag nemen en wie er op welke speelhelft zal beginnen. De scheidsrechter gooit hierbij het muntje op en zal de toss leiden. Het team dat de toss wint mag kiezen: nemen wij de aftrap of kiezen wij de speelhelft. Als het team dat de toss heeft gewonnen kiest om de aftrap te nemen, mag het andere team kiezen vanaf welke speelhelft zij de wedstrijd willen beginnen. Na het tweede kwart of de eerste helft wisselen beide teams van kant. De aftrap wordt aan het begin van ieder kwart of iedere helft genomen vanaf het middelpunt van het veld (het midden van de middellijn). Alle spelers moeten op dat moment staan op de helft die zij verdedigen en er moet worden gewacht op het signaal van de scheidsrechter voordat de aftrap mag worden genomen.
Wanneer mag je scoren bij een hockeywedstrijd?
Bij veldhockey en zaalhockey mag er alleen gescoord worden als de bal binnen de cirkel van de tegenpartij wordt geraakt en in zijn geheel over de doellijn gaat. Als een gedeelte van de bal de cirkelrand raakt voor een doelpunt wordt deze wel geldig verklaard. Als een verdediger de bal in zijn eigen doel schiet zonder dat de bal in de cirkel aan is geraakt door een aanvaller, is het geen doelpunt maar een corner (of een strafcorner als deze opzettelijk over de achterlijn wordt gewerkt). Het belangrijkste voor een geldig doelpunt is dat de bal binnen de cirkel is aangeraakt door een aanvaller voordat deze over de doellijn gaat. Zoals vanzelfsprekend is het team dat de meeste doelpunten heeft gescoord de winnaar van de wedstrijd. Scoren beide teams evenveel doelpunten of wordt er gedurende de hele wedstrijd niet gescoord, dan is het gelijkspel.
Hoe werkt wisselen bij hockey?
Bij hockey mag je onbeperkt spelers wisselen. Dit betekent niet alleen dat je zo vaak tijdens een wedstrijd mag wisselen als jij wilt, maar ook dat spelers die al een keer gewisseld zijn er nog een keer in gewisseld mogen worden (zo vaak als gewenst). Spelers mogen het veld pas betreden als de speler waarmee ze wisselen volledig buiten het veld is gestapt.
tags: #huidige #spelregels #hockey