Voetbal, de meest populaire sport ter wereld, verenigt culturen en roept passie en verdriet op bij legendarische momenten. Het is een balsport waarbij twee teams proberen de bal in het doel van de tegenstander te schieten. Voetbal is toegankelijk voor alle geslachten en leeftijden. Met meer dan 2 miljard fans over de hele wereld staat het ook bekend om de enorme salarissen van professionele spelers. Maar waar en wanneer is voetbal eigenlijk ontstaan?
De vroege oorsprong: balspelen in oude beschavingen
Voetbal is niet zomaar begonnen; het groeide uit vele vormen van spelen met een bal. Al eeuwenlang beoefenden verschillende culturen over de hele wereld hun eigen versies van een balspel. Het is ontstaan lang voordat het moderne voetbal vorm kreeg.
In het oude China, al in de derde eeuw voor Christus, kende men ‘cuju’, een spel waarbij een leren bal tussen bamboe doelen werd geschopt. Dit wordt beschouwd als een van de vroegste vormen van "voetbal", hoewel het nog heel anders is dan de sport die we nu kennen. De Chinezen speelden een spel waarin ze leren ballen, gevuld met veren, in de doelen van de tegenstanders moesten krijgen. Als doelpalen prikten ze een paar hoge bamboestokken in de grond.
Ook in het oude Griekenland en Rome bestonden er varianten van balspelen. De Romeinen hadden een spel waarbij twee teams op een rechthoekig veld speelden en de bal over de achterlijn van de tegenstander moesten krijgen. Echter, de aanvallers mochten de bal alleen overgooien, terwijl de verdedigers de bal mochten trappen.
De geboorte van modern voetbal in Groot-Brittannië
Het voetbal zoals we dat vandaag kennen, begon in Groot-Brittannië. In de 19e eeuw werd het voetbal voor het eerst aan spelregels gebonden en de eerste voetbalbond, die een competitie organiseerde, was die van Engeland. Daar ontstond ook voor het eerst beroepsvoetbal.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
In 1863 werd in Engeland de allereerste voetbalbond opgericht, de Football Association (FA). Dit markeerde het begin van georganiseerd voetbal. Voor die tijd was voetbal een stuk chaotischer. Voor die tijd was voetbal een stuk chaotischer. Neem bijvoorbeeld het Chinese cuju, waar spelers een leren bal zonder hun handen in een doel moesten zien te krijgen. Of de middeleeuwse dorpswedstrijden in Europa, waarbij soms honderden deelnemers tegelijk meespeelden. Geen regels, alleen chaos! Gelukkig brachten Britse scholen daar verandering in door spelregels te introduceren. Hierdoor was het moderne voetbal geboren.
De FA stelde regels op waarbij hands gestraft werd en gewelddadig spel ook een vorm van straf opleverde, zoals een vrije trap, gele of rode kaart. Door de komst van de FA was er sprake van professionalisering. Het eerste toernooi ontstond in 1871 en de Football League was de eerste competitie in 1888.
De evolutie van het spel en de regels
Tussen 1863 en 1866 ontstonden steeds meer voetbalclubs. In die tijd was de gebruikelijke opstelling 1-2-0-8, waarbij de keeper niet eens zijn handen mocht gebruiken. Er werden alleen maar lange ballen gegeven en het voetbal gebeurde op een kluitje. Sprake van tactiek en systeem was er nog niet. Het was vooral grof en hard.
In 1871 mochten keepers de bal al met hun handen pakken. Rond 1871 werden de eerste competities gestart: het spelen om een beker. Clubs moesten destijds betalen om mee te doen aan het toernooi.
Voetbal was niet zomaar een spel: het was een manier om samen te komen, plezier te maken en jezelf uit te dagen. Voor de Britten in de 19e eeuw was het een perfecte activiteit om zowel fysieke vaardigheden te ontwikkelen als discipline te leren. Bovendien was voetbal ook een sociaal spel dat letterlijk mensen samenbracht; op dorpspleinen, velden en straten. Het enige wat je nodig had, was een bal en speelveld. Het was een toegankelijke sport die iedereen aansprak, ongeacht afkomst of sociale status. En precies dat laagdrempelige karakter maakte voetbal een wereldwijd fenomeen.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Na een aantal toernooien, begon in 1888 de vorming van een competitie: de Football League. Topclubs streden tegen elkaar in een competitievorm zoals wij die nu kennen. Vanaf toen - ongeveer 15 jaar na het ontstaan - verspreidde de sport zich razendsnel over de wereld. In 1904 werd de FIFA opgericht en ontstond de eerste internationale competitie.
Belangrijke mijlpalen in de spelregels:
- 1863: Er was geen lat en dus geen limiet aan de hoogte van het doel. Wie de bal het eerste pakt, mag de bal ingooien. Ingooien deed je met één hand. Er waren geen scheidsrechters. Buitenspel bestond al.
- 1871: Introductie van scheidsrechters.
- 1872: Corners werden geïntroduceerd, maar je mocht er niet direct uit scoren.
- 1891: Ontstaan penalty’s.
- 1909: De ‘doelman’ werd nu pas een échte positie. Hij kreeg een ander kleur shirt en een gebied waar hij de bal met de handen mocht aanraken.
- 1966: Uitvinding van gele en rode kaarten.
De verspreiding van voetbal over de wereld
Sinds de officiële start in de 19e eeuw is voetbal geëxplodeerd tot een wereldwijde passie. Britse handelsroutes en avontuurlijke arbeiders verspreiden het spel razendsnel. In 1930 werd het allereerste wereldkampioenschap georganiseerd en daarmee veroverde voetbal officieel de wereld.
De populariteit van voetbal groeide heel snel over de hele wereld en in 1904 werd de FIFA opgericht waardoor er officiële wedstrijden tussen landen gespeeld konden worden. Voetbal was voor de tijd van de wereldoorlogen al uitgegroeid tot een wereldsport waar iedereen weleens van gehoord had. En zo speelde voetbal ook een unieke rol tijdens de wereldoorlogen, waarbij vriendschappelijke wedstrijden in de loopgraven een klein momentje van geluk werden in een hele slechte tijd.
Voetbal in Nederland
Ook in Nederland werd voetbal populair. Britse arbeiders die in Nederland werkten hadden het spel meegenomen. De eerste voetbalclub in Nederland was een studentenclub: Haarlemsche Football Club (HFC).
In Nederland werd de eerste niet-officiële competitie in 1889/1890 gespeeld. Officieel werd het in 1897/1898. RAP uit Amsterdam is de eerste Nederlandse landskampioen ooit. De club bestaat inmiddels niet meer.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Nederland heeft legendarische momenten beleefd, zoals de Europese titel in 1988, de WK-finale in 2010 en de opkomst van damesvoetbal.
De voetbalcompetities in Nederland:
Binnen het competitiemodel in Nederland bevinden zich verschillende nationale competities in clubverband. De huidige vorm van de voetbalcompetities in Nederland bestaat sinds het seizoen van 2016/2017.
- Eredivisie: Het allerhoogste voetbalniveau in Nederland. De twee teams die onderaan eindigen, degraderen rechtstreeks naar de Eerste Divisie. Zij worden vervangen door de nummer 1 en 2 van de Eerste Divisie. De nummer 16 van de Eredivisie strijdt bovendien tegen de vier periodekampioenen van de Eerste Divisie om een plek in de Eredivisie.
- Eerste Divisie: Deze betaalde voetbalcompetitie is de op een na hoogste in Nederland. Binnen deze competitie spelen twintig voetbalteams. De winnaar en de voetbalclub die als tweede is geëindigd promoveren naar de Eredivisie.
- Tweede Divisie: Deze competitie vormt de overgang tussen het betaalde voetbal en amateurvoetbal. We zien dit als het eerste niveau binnen het amateurvoetbal. Binnen de Tweede Divisie strijden achttien teams om de winst.
- Derde Divisie: De Derde Divisie bestaat uit achttien teams. Dit is het vierde niveau binnen het voetbal, waarvan het tweede niveau binnen het amateurvoetbal. De winnaar van de Derde Divisie promoveert direct naar de Tweede Divisie. De zes periodekampioenen uit de Derde Divisie strijden tegen de nummers dertien en veertien van de Tweede Divisie om de overige plekken in de Tweede divisie.
- Hoofdklassen: De Hoofdklassen vormen het derde niveau in het amateurvoetbal en het vijfde voetbalniveau van alle competities. In totaal nemen zestien voetbalteams deel in deze competitie, die zowel op zaterdag als zondag plaatsvindt.
Voetbal als cultuur en sociaal fenomeen
Voetbal is in rap tempo uitgegroeid tot de bekendste sport ter wereld. De belangen zijn enorm, er gaat meer geld in om dan ooit en het is onderdeel geworden van veel culturen. Versierde straten, kleding, tattoos, taarten, huisinrichtingen; je kunt het zo gek niet bedenken of het staat in het teken van voetbal.
De cultuur in voetbal is groot, voor veel fans is hun voetbalclub een groot deel van hun leven en zij komen dan ook elke wedstrijd supporten met al hun passie en energie. Sommige fans en ultra’s gaan generaties lang door en zijn net een grote familie waardoor de mooie sfeer rondom de wedstrijden ontstond.
De invloed van voetbal is enorm. Over de hele wereld beïnvloedt de sport politieke, economische en maatschappelijke aspecten van samenlevingen.
De toekomst van voetbal
Met voortdurende ontwikkelingen in technologie, tactiek en globalisering, is er een grote kans dat voetbal veel blijft veranderen in de komende jaren, waarbij het potentieel heeft om nog verder te groeien in zowel populariteit als invloed.
Innovaties zoals de Video Assistant Referee (VAR) hebben het spel gemoderniseerd, terwijl de meningen hierover nog verdeeld zijn. Ook zijn er de laatste tijd veel gesprekken over nieuwe Europese competities. De Super League is al meerdere keren een groot gespreksonderwerp geweest in de voetbalwereld.
tags: #hoe #is #voetbal #uitgevonden #geschiedenis