Cricket, een sport die wereldwijd door miljoenen mensen wordt gespeeld en gevolgd, kent een rijke historie en een unieke terminologie. Hoewel het Nederlandse cricketteam in 2009 onverwacht succesvol was op het WK Cricket, is de sport in Nederland minder bekend dan bijvoorbeeld voetbal. Om cricket beter te begrijpen en erover mee te kunnen praten, is het essentieel om de belangrijkste termen en regels te kennen. Deze gids biedt een uitgebreide uitleg van de cricketterminologie, de spelregels en de geschiedenis van deze boeiende sport.
De Basis van Cricket
Cricket is een balsport die wordt gespeeld tussen twee teams van elk 11 spelers. Het doel van het spel is om meer runs te scoren dan de tegenstander. Een team is afwisselend aan slag (batting) en in het veld (fielding). De sport vereist een ovaalvormig grasveld, een pitch (een rechthoekig gebied in het midden van het veld), wickets (een constructie van drie paaltjes met twee houten blokjes erop) en een bat (een houten slaghout).
Slaan en Rennen
Het team aan slag heeft twee spelers op het veld: de batsman en zijn partner. De batsman probeert de bal weg te slaan en vervolgens rennen de twee spelers tussen de wickets om runs te scoren. Elke keer dat ze van plaats wisselen, scoort hun team één run. De veldpartij probeert de batsmen uit te schakelen door de bal te vangen, het wicket te raken of door een run-out te forceren.
Het Veld
Cricket wordt gespeeld op een ovaalvormig grasveld. De pitch, een rechthoek van ongeveer 3 bij 20 meter, bevindt zich in het midden van het veld. Aan de korte zijden van de pitch staan de wickets, bestaande uit drie paaltjes (stumps) met twee houten blokjes (bails) erop. Witte lijnen (creases) op de pitch geven aan waar de batsmen moeten rennen.
De Slagbeurt (Innings)
Een wedstrijd is verdeeld in slagbeurten, ook wel innings genoemd. In de meeste wedstrijden krijgt elk team één slagbeurt. Een slagbeurt eindigt wanneer 10 van de 11 slagmensen uit zijn of wanneer het maximale aantal ballen (overs) is gespeeld. In sommige wedstrijden, zoals testcricket, krijgt elk team twee slagbeurten.
Lees ook: De betekenis achter de naam 3x3
Belangrijke Cricket Termen
Om het spel beter te begrijpen, is het belangrijk om de volgende termen te kennen:
- Bat: Het houten slaghout dat door de batsman wordt gebruikt om de bal weg te slaan.
- Batsman: De speler die aan slag is en de bal probeert weg te slaan.
- Bowler: De speler die de bal naar de batsman gooit, met als doel het wicket te raken.
- Wicket: De constructie van drie paaltjes (stumps) met twee houten blokjes (bails) erop.
- Pitch: Het rechthoekige gebied in het midden van het veld waar de bowler de bal gooit en de batsman staat.
- Run: Een punt dat wordt gescoord wanneer de batsmen tussen de wickets rennen en van plaats wisselen.
- Over: Een serie van zes ballen die door een bowler worden gegooid.
- Innings: Een slagbeurt van een team.
- Fielding team: Het team dat in het veld staat en probeert de batsmen uit te schakelen.
- Batting team: Het team dat aan slag is en runs probeert te scoren.
- Boundary: De grens van het speelveld. Een bal die over de grond de boundary bereikt, levert vier runs op. Een bal die zonder te stuiteren over de boundary wordt geslagen, levert zes runs op.
- Crease: Witte lijnen op de pitch die aangeven waar de batsmen moeten rennen en waar de bowler moet bowlen.
Het Spelverloop in Detail
Een cricketwedstrijd begint met een toss, waarbij de aanvoerders van de teams bepalen wie er als eerste mag slaan (batting) en wie er als eerste in het veld staat (fielding). Het team dat als eerste aan slag is, stuurt twee batsmen het veld op. De bowler gooit de bal naar de batsman, die probeert de bal weg te slaan. Als de bal wordt geslagen, rennen de batsmen tussen de wickets om runs te scoren.
Hoe een Batsman Uit Kan Gaan
Er zijn verschillende manieren waarop een batsman uitgeschakeld kan worden:
- Catch: Als een veldspeler de bal vangt voordat deze de grond raakt nadat de batsman hem heeft weggeslagen.
- Bowled: Als de bowler de bal direct tegen het wicket gooit, waardoor de bails eraf vallen.
- Run out: Als een batsman niet op tijd over de crease is wanneer een veldspeler het wicket raakt met de bal.
- Stumped: Als de wicketkeeper de bails van het wicket gooit terwijl de batsman buiten zijn crease staat.
- Leg before wicket (LBW): Als de bal het been van de batsman raakt en de scheidsrechter oordeelt dat de bal anders het wicket zou hebben geraakt.
- Hit wicket: Als de batsman tijdens het slaan het wicket raakt en de bails eraf vallen.
De Rol van de Bowler en Fielder
De bowler is een cruciale speler in het veldteam. Hij of zij gooit de bal met verschillende snelheden en technieken om de batsman te verrassen en het wicket te raken. De veldspelers proberen de bal te vangen nadat deze door de batsman is geslagen, om zo een catch te maken en de batsman uit te schakelen. Ze proberen ook te voorkomen dat de batsmen runs scoren door de bal snel terug te gooien naar de wicketkeeper of de bowler.
Verschillende Vormen van Cricket
Cricket kent verschillende wedstrijdformaten, elk met een eigen tijdsduur en regels:
Lees ook: Iconische keepers Emmen
- Test cricket: De langste vorm van cricket, waarbij een wedstrijd vijf dagen kan duren en elk team twee slagbeurten heeft.
- One-Day International (ODI): Een wedstrijd die één dag duurt, waarbij elk team 50 overs heeft om te slaan.
- Twenty20 (T20): Een kortere en snellere vorm van cricket, waarbij elk team 20 overs heeft om te slaan.
De Geschiedenis van Cricket
De oorsprong van cricket is onderwerp van discussie. Hoewel Britse historici beweren dat cricket rond 1600 in Zuidoost-Engeland is ontstaan, stellen Franse historici dat cricket een Franse sport is die door de Engelsen is overgenomen. Recent onderzoek suggereert echter dat cricket mogelijk afkomstig is uit Vlaanderen. Een gedicht uit 1533 beschrijft Vlaamse wevers als ‘kings of crekettes’, wat deze theorie ondersteunt.
In de 18e eeuw groeide cricket uit tot een populaire sport onder de Britse aristocratie. In 1787 werd de Marylebone Cricket Club (MCC) opgericht, die de cricketwetten beheert. Om de vier jaar wordt er een wereldkampioenschap cricket gehouden, zowel voor mannen als voor vrouwen.
Cricket in Suriname
Het is niet duidelijk wanneer cricket in Nederland werd geïntroduceerd. Wel is bekend dat de cricketsport rond 1900 in Suriname werd geïntroduceerd, voornamelijk door Guyanezen. In 1911 werd de cricketclub Excelsior opgericht in Suriname. In de jaren daarna werden er verschillende cricketwedstrijden georganiseerd, waaronder inter-koloniale toernooien tussen Suriname en Guyana.
Cricket in Nederland
Hoewel cricket in Nederland minder populair is dan in andere landen, zijn er wel degelijk cricketverenigingen en -clubs waar je de sport kunt beoefenen. Het cricketseizoen loopt van mei tot en met september. De Koninklijke Nederlandse Cricket Bond (KNCB) beheert de cricketregels en organiseert competities in Nederland.
Tips voor Beginners
Wil je zelf beginnen met cricket? Hier zijn een paar tips:
Lees ook: Wie staat er in de goal bij Oranje?
- Zoek een cricketvereniging: Er zijn verschillende cricketverenigingen in Nederland waar je kunt trainen en spelen.
- Schaf de benodigde spullen aan: Je hebt een bat, bal, wickets en beschermende kleding nodig.
- Sluit je aan bij een team: De meeste verenigingen hebben teams waar je je bij kunt aansluiten.