Voetbal is in Ghana de meest geliefde sport. Het is een integraal onderdeel van de Ghanese cultuur, waar kinderen op straat voetballen en het nationale voetbaltenue met trots wordt gedragen. Bekende Ghanese voetballers zoals Maikel Essien en Stephen Appiah zijn rolmodellen en inspiratiebronnen voor de jeugd. Dit artikel belicht de rijke geschiedenis van het Ghanese voetbal, met een focus op het nationale elftal onder 20.
De opkomst van het Ghanese voetbal
Al voor de jaren vijftig waren er voetbalactiviteiten in Ghana. In die tijd stond de regio nog bekend als de Goudkust, waar de toenmalige voetbalbond (opgericht in 1920) ook naar was vernoemd. Het toenmalige nationale team maakte zelfs een tour door Engeland, waar men vriendschappelijke wedstrijden afwerkte tegen verschillende clubteams.
De Ghanese voetbalbond (GFA) werd opgericht in 1957, kort na de onafhankelijkheid van het land. Een jaar later volgde het lidmaatschap van de wereldvoetbalbond FIFA. De eerste officiële interlandwedstrijd vond echter al op 28 mei 1950 plaats, toen The Black Stars in Accra een 1-0 overwinning boekten op Nigeria.
Successen en prestaties van de Black Stars
Het Ghanese nationale voetbalelftal, bijgenaamd de "Black Stars", heeft een indrukwekkende staat van dienst. De Black Stars zijn in de geschiedenis al vier keer kampioen van Afrika geweest, een prestatie die hen tot een van de meest succesvolle teams op het continent maakt. Het team heeft ook deelgenomen aan het wereldkampioenschap, waar het een goede indruk achterliet.
Afrika Cup
De Africa Cup of Nations is het toernooi dat het Ghanese voetbalelftal het vaakst heeft gewonnen. Ghana heeft deze beker vier keer gewonnen en staat daarmee tweede na Egypte met zeven. Het team wist verder vier keer een zilveren medaille te winnen en één keer een bronzen. Het succesvolst waren ze in de jaren '60 en '70, toen ze vijf keer op het podium wisten te komen.
Lees ook: Overzicht Ghanees voetbal 2010
In 1963 mocht Ghana zelf de Afrika Cup organiseren. De gastheer wist Groep A tot een goed einde te brengen dankzij een gelijkspel tegen Tunesië en een 2-0 overwinning op Ethiopië. Als groepswinnaar kwalificeerde men zich meteen voor de finale. Soedan bood ruim een uur serieuze tegenstand, maar een strafschop van Edward Aggrey-Fynn en een dubbelslag van Edward Acquah zorgde voor Ghanese glorie: 3-0.
Ondanks deze successen kende het team ook teleurstellingen, zoals de verloren finales in 1968 en 1970. In 1978 fungeerde Ghana voor de tweede keer als gastheer voor de Afrikaanse eindronde. De nationale ploeg mocht daardoor eindelijk weer deelnemen en beschaamde dat vertrouwen niet. The Black Stars kroonden zich tot groepswinnaar, klopten Tunesië in de halve finale (1-0) en rekenden in de finale af met Oeganda: 2-0. Opoku Afriyie maakte hoogstpersoonlijk het verschil door tweemaal te scoren.
Wereldkampioenschap
Ghana heeft zich in de geschiedenis gekwalificeerd voor het wereldkampioenschap en liet een goede indruk achter. In 2006 bereikte het team de tweede ronde, waar het werd uitgeschakeld door Brazilië. In 2010 behaalde Ghana een kwartfinaleplaats, waarin het na een controversiële wedstrijd onderspit delfde tegen het Nederlands Elftal.
Het WK werd pas in 2006 voor het eerst gehaald, maar de Black Stars wisten toen gelijk tot de laatste 16 door te storen. Ghana debuteerde op 12 juni 2006 met een 0-2 nederlaag tegen Italië als WK-deelnemer. Asamoah Gyan en Sulley Muntari zorgden in de tweede groepswedstrijd voor een 2-0 zege op Tsjechië, waardoor een driepunter op de Verenigde Staten (2-1) volstond voor de knock-outfase. Stephen Appiah maakte vanaf elf meter het verschil: 2-1.
Zuid-Afrika had in 2010 de eer om als eerste Afrikaanse land een WK te organiseren. Ghana wist zich wederom te plaatsen voor het grootste voetbaltoernooi ter wereld. Gyan bezorgde zijn land nieuw succes in de groepswedstrijden tegen Servië (2-0) en Australië (1-0). In de derde groepswedstrijd bleek Duitsland weliswaar met 0-1 te sterk, maar dat resultaat volstond om de Australiërs op doelsaldo voor te blijven.
Lees ook: Schema Ghanaans voetbalelftal
Spelers in de Nederlandse Eredivisie
Naast Kudus zijn meerdere Ghanese voetballers bekend bij het Nederlandse publiek, hetzij door hun prestaties in het nationale team, hetzij door hun verblijf bij een club in de Nederlandse Eredivisie. Vitesse en Christian Gyan van Feyenoord zijn voorbeelden van Ghanese spelers die in Nederland actief waren.
In het huidige nationale team zit ook een speler die in Nederland actief is: Mohammed Kudus, die in de zomer van 2020 naar Ajax getransfereerd werd vanuit Nordsjælland in Denemarken.
Tragische gebeurtenissen: Stadionramp in Accra
De Maand van de Geschiedenis heeft als thema "Wat een ramp!". Het monument bij het Accra Sports Stadium herinnert aan een tragische gebeurtenis in de Ghanese voetbalgeschiedenis. Bij een stadionramp in Indonesië zijn minstens 125 doden gevallen, maar ook in Ghana zelf vond een dergelijke ramp plaats.
Tijdens een wedstrijd in Accra ontstond er tumult op de tribunes, waarna de politie traangas schoot richting de mensenmassa. Supporters probeerden in paniek weg te komen via de drukke uitgangen van de tribunes, maar door de drukte en de traangas kwamen mensen klem te zitten in de nauwe uitgangen. Er voltrok zich een stadionramp met tientallen doden en gewonden.
Na de ramp werd er direct gezocht naar een zondebok. Politie, de fans van Kotoko, de media, de minister van Sport: iedereen kreeg ervan langs. De fans wisten het de dag na de ramp al zeker: het is vooral de schuld van de politie. Zij hebben de situatie totaal verkeerd ingeschat en hebben zonder dat er reden toe was, besloten tot het gebruik van traangas in een grote menigte.
Lees ook: Wat maakt een voetbalelftal het beste ooit?
Uiteindelijk werden zes agenten, waaronder het hoofd van de politie, aangeklaagd voor doodslag op 127 personen. De stadionramp in Accra bracht tevens geen schokeffect teweeg in Afrika, zoals wel met de Hillsborough-ramp gebeurde in Europa.
Verbeteringen en modernisering van stadions
Uiteindelijk wordt het Accra Sports Stadium pas zes jaar na de stadionramp gemoderniseerd, in 2007. De breekbare stoeltjes worden vervangen, medische voorzieningen uitgebreid en uitgangen worden verbreed. De hekken verdwijnen en maken plaats voor glazen wanden, net zoals bij ijshockey. Het is een eerste stap naar een verbeterde veiligheidssituatie van de stadions in Ghana.
Dat het stadion van Accra in 2017 opnieuw ter discussie staat, komt voornamelijk doordat er bij de verbouwing, tien jaar eerder, geen rekening is gehouden met de zoute zeelucht, waardoor corrosie is opgetreden en het stadion opnieuw in verval lijkt te raken. In 2020 is ook dit probleem aangepakt en lijkt er toch een eerste stap te zijn gezet in de veiligheid van Ghanese stadions.
De rol van sport in de Ghanese samenleving
In Ghana speelt sport een belangrijke rol in de samenleving. Voetbal is veruit de meest populaire sport in Ghana en heeft een enorme aanhang. Het nationale voetbalteam van Ghana staat bekend als de "Black Stars" en heeft een rijke geschiedenis in het internationale voetbal. Naast voetbal wordt er ook veel aandacht besteed aan andere sporten in Ghana. Ghana heeft ook een sterke traditie in het beoefenen van traditionele sporten en spelletjes.
Over het algemeen heeft sport een positieve invloed op de bevolking van Ghana. Het biedt kansen voor fysieke activiteit, competitie, entertainment en gemeenschapsopbouw. Sport wordt gebruikt om niet alleen plezier te brengen, maar ook belangrijke vaardigheden aan te leren zoals samenwerking, communicatie, discipline en zelfvertrouwen.
Vrijwilligerswerk en sportontwikkeling in Ghana
Er zijn verschillende organisaties actief in Ghana die zich inzetten voor sportontwikkeling en het bieden van kansen aan jongeren. Zo zijn er projecten in Accra en Tinkong waar sport wordt ingezet als middel om jongeren vooruit te helpen. In Accra richt het project zich op structuur, veiligheid en positieve rolmodellen, terwijl in Tinkong de focus ligt op het motiveren van jongeren en het bieden van toegang tot onderwijs en sportvoorzieningen.
Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in deze projecten. Ze ondersteunen lokale trainers bij trainingssessies, organiseren sportdagen en dragen bij aan de ontwikkeling van de jonge sporters. Het belangrijkste doel is om meer jongeren de mogelijkheid te geven om te trainen in een leuke en gestructureerde omgeving, waar ze de kans krijgen om bij een team te horen, te genieten van sport en zich te ontwikkelen in de atletiekevenementen.
tags: #ghanees #voetbalelftal #onder #20 #geschiedenis