De Beste Erwtensoep Recepten: Van Traditie tot Wedstrijdwaardig

Erwtensoep, ook wel bekend als snert, is een traditioneel Nederlands gerecht dat vooral in de wintermaanden populair is. Deze dikke, stevige soep is rijk aan smaken en texturen en wordt vaak gegeten met roggebrood en katenspek. Er zijn talloze recepten voor erwtensoep, variërend van traditionele versies tot moderne interpretaties. Dit artikel duikt in de wereld van de erwtensoep en onderzoekt de verschillende recepten, de geheimen van een winnende snert en de tradities die ermee verbonden zijn.

De Geschiedenis en Betekenis van Snert

Erwtensoep heeft een lange en rijke geschiedenis in Nederland. Al eeuwenlang is soep op basis van erwten een basisvoedsel. De huidige vorm, een dikke, bijna pap-achtige soep met diverse soorten vlees en groenten, is geëvolueerd door de jaren heen. Snert is traditioneel een winters gerecht, vanwege de verwarmende eigenschappen en de voedzame ingrediënten. Historisch gezien was het ook een praktische maaltijd, omdat het lang bewaard kon worden en gemakkelijk in grote hoeveelheden te bereiden was. Boeren en arbeiders waardeerden de soep om zijn voedzaamheid en de mogelijkheid om restjes vlees en groenten te verwerken.

Snert versus Erwtensoep: Wat is het Verschil?

Hoewel de termen vaak door elkaar gebruikt worden, is er een subtiel verschil. Erwtensoep is de algemene term voor soep gemaakt van spliterwten. Snert is specifiek de Nederlandse variant, die bekend staat om zijn dikke consistentie en rijke vulling. Een goede snert is zo dik dat je er bijna een lepel in kunt laten staan. De termen worden echter in de praktijk vaak als synoniemen gebruikt. Het is alleen zo dat je een pan erwtensoep volgens de kenners pas echt snert mag noemen als hij minstens een nacht heeft gestaan.

Wat Maakt een Goede Snert?

Een uitstekende snert is meer dan de som der delen. Het is een harmonieus samenspel van smaken, texturen en aroma's. Verschillende factoren spelen een cruciale rol:

• De Basis: Hoogwaardige spliterwten zijn essentieel. Kies hele, onbeschadigde erwten voor de beste smaak en textuur. Spliterwten behoren tot de peulvruchten en zijn honderd procent plantaardig, vetarm en rijk aan voedingsstoffen zoals zetmeel/koolhydraten, eiwitten, vitaminen, mineralen en bevatten veel voedingsvezels.
• Het Vlees: Rookworst, spek, krabbetjes, en schouderkarbonade zijn populaire keuzes. De kwaliteit van het vlees is bepalend voor de smaak van de snert. Rookworst voegt een rokerige, hartige smaak toe, terwijl spek zorgt voor zout en vet.
• De Groenten: Prei, knolselderij, wortel en ui zijn de klassieke groenten. Ze voegen zoetheid, aroma en textuur toe aan de soep. Sommige recepten bevatten ook selderijknol of peterselie. Er moet zoveel groente worden toegevoegd dat de massa heel dik wordt.
• De Bouillon: Een rijke, smaakvolle bouillon is de basis van een goede snert. Zelfgemaakte bouillon is altijd het beste, maar een goede kwaliteit bouillonblokje kan ook gebruikt worden.
• De Kruiden: Laurierblad, peperkorrels en eventueel een takje tijm zijn de belangrijkste kruiden. Ze voegen een subtiele, aardse smaak toe aan de soep. De kruidenmix die sommige slagers gebruiken is zeer bepalend voor de smaak en is geheim.
• De Bereiding: De soep moet langzaam en geduldig sudderen, zodat de smaken zich optimaal kunnen ontwikkelen. Het is belangrijk om de soep regelmatig te roeren om te voorkomen dat deze aanbrandt.

Erwtensoep Wedstrijd Recepten en Winnaars

Het WK Snert Koken, een jaarlijks evenement, viert deze geliefde erwtensoep en brengt koks van alle niveaus samen om te strijden om de titel van 'Snertkampioen'. De populariteit van het evenement heeft ertoe geleid dat de bereiding van snert is benoemd tot immaterieel erfgoed, waarmee de culturele waarde van dit traditionele gerecht wordt erkend. Het WK Snert Koken is meer dan alleen een vriendelijke bijeenkomst van kookliefhebbers. Het is een serieuze competitie met duidelijke regels en richtlijnen. De jury, bestaande uit oud-winnaars, culinaire experts en soms zelfs bekende Nederlanders, beoordeelt de snert op verschillende criteria, waaronder smaak, textuur, geur, presentatie en originaliteit. De regels kunnen variëren van jaar tot jaar.

Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit

Elk jaar worden er snertwedstrijden georganiseerd, waar koks hun beste recepten presenteren. Deze wedstrijden bieden een waardevolle bron van inspiratie en inzicht in wat een winnende snert maakt. Hoewel recepten variëren, zijn er enkele terugkerende thema's:

• Aandacht voor Detail: Winnaars besteden veel aandacht aan de kwaliteit van de ingrediënten en de precisie van de bereiding.
• Smaakbalans: Een winnende snert heeft een perfecte balans tussen zoet, zout, zuur en pittig.
• Creativiteit: Sommige winnaars voegen onverwachte ingrediënten toe of gebruiken onconventionele bereidingstechnieken om hun snert uniek te maken.
• Traditie: Hoewel creativiteit wordt gewaardeerd, respecteren winnaars vaak de traditionele smaken en technieken van snertbereiding.

Voorbeelden van Winnaars en Hun Geheimen

• WK Snertkoken en WK Stamppotkoken (Groningen): Dit jaarlijkse evenement, georganiseerd door de Stichting Oud Hollandse Gerechten, trekt deelnemers uit het hele land. De deelnemers mogen hun bouillon vooraf thuis trekken, maar de rest van de bereiding vindt ter plaatse plaats. Dit benadrukt het belang van verse ingrediënten en vakmanschap.
• Snertverkiezing: Carin Vianen won in 2023 de Snertverkiezing in de categorie Eigenwijze Snert. Dit suggereert dat originaliteit en een persoonlijke twist gewaardeerd worden.
• Jeannette Krist (Winnaar WK 2011): Jeannette Krist won in 2011 het WK Snertkoken met een recept dat de nadruk legt op het toevoegen van de groenten in twee fasen. De helft van de groenten wordt vroeg in het kookproces toegevoegd om de smaak te versterken, terwijl de rest later wordt toegevoegd om de structuur van de snert te behouden. Het recept benadrukt het gebruik van verschillende soorten vlees, waaronder riblap, hamlap en kippebout.

Recepten van Luisteraars van Omroep Gelderland

Begin dit jaar ontstond tijdens een radio-uitzending van Omroep Gelderland het idee om 'iets met snert' te gaan doen. Luisteraars werden opgeroepen om hun eigen favoriete snert-recept in te zenden. Als winnende recept, kwam dat van Robert Kruidhof uit de bus. Kruidhof heeft zijn snert ook een naam meegegeven: 'Olvarit voor volwassenen'.

Het winnende recept van Robert Kruidhof:

• 2 winterpenen (doorsnee ca. 4cm)
• 1/4 knolselderij
• 1 prei (doorsnee ca 3cm)
• 1 grote ui
• bladselderij (paar takjes/blad)
• 300 gr spliterwten
• 500 gr riblappen
• 1 rookworst
• 3 laurierbladeren
• zout & peper
• 20 gram vloeibare boter
• ruime pan

Bereidingswijze:

1. Doe eerst de boter in de pan (voorkomt aankoeken) en voeg 1,5 liter water, de afgespoelde spliterwten, de riblappen, de laurierbladeren en eventueel wat zout toe. Kook dit 60 minuten met deksel op laag vuur. Tussendoor het eventuele schuim met een schuimspaan verwijderen. Om de zoveel minuten even het spul doorroeren.
2. Spoel de groenten af. Na versnijden alle groentes apart houden, niet in 1 bak gooien.
   • schil de knolselderij en snij deze in 1cm blokjes
   • schil de wortels en snij deze in 1cm blokjes
   • snij de prei in plakjes van een halve cm en vervolgens in halve ringen
   • bladselderij: verwijder de blaadjes en hak deze blaadjes fijn
   • pel en snipper de ui
3. Na 60 minuten: neem de laurierbladeren en de riblappen uit de pan. Pas op dat je niet te veel groene drab mee uit de pan neemt (ik gebruik zelf 2 vorken en schud de riblappen af. Gooi de bladeren weg. Snij het vlees in stukjes (max. 2x2cm).
4. Pureer de gekookte (niet opgeloste) spliterwten met een staafmixer in de pan tot alles mooi één geheel is. Voeg de bladselderij, groenten en het vlees toe. Kook het nog 30 minuten op laag vuur (met deksel). Af en toe doorroeren.
5. Na 30 minuten: de snert is het lekkerst na een nacht opstijven in de koelkast/buiten in de kou. Wil je hem wel gelijk na het bereiden eten (is ie wat dunner) dan de rookworst koken en in plakjes toevoegen. Anders de koude rookworst in plakjes snijden en er door roeren.
6. Pan van het vuur en af laten koelen. Volgende dag: de soep is zo dik als beton. Schep er een portie uit (of de pan in z’n geheel opwarmen maar dan moet alles wel op), voeg eventueel wat water toe als je hem te dik vindt en warm het op.

Vegan Snert Recept van Nel Schellekens:

Nel Schellekens van het Keunenhuis in Wijnterswijk, is een echte snertliefhebber en heeft een vegan recept gemaakt:

• 2 liter groentebouillon, hoog op smaak (zout/hartig)
• 500 gr (gele) spliterwten
• 400 gr bataat (zoete aardappel. Ik gebruik ook de paarse variant)
• 250 gr prei, gewassen en in 1 cm ringen
• 250 gr uien, grof gehakt. Ik gebruik ook rode uien
• 250 gr knolselderij, in ca 1 cm blokjes
• 200 gr wortel, in blokjes
• 3 rode pepers, zonder zaden, heel fijn gesneden
• Peterselie, gehakt
• Zout/peper en ik gebruik paddenstoelenpoeder om op smaak te brengen. Maar andere kruiding zoals za’atar of zo kan natuurlijk ook

Bereidingswijze:

1. Breng de bouillon aan de kook en voeg de gewassen erwten en groenten toe.
2. De bereidingstijd zal ca. 40 minuten zijn.

Zelf Snert Maken: Een Stap-voor-Stap Gids

Nu je de achtergrond en de geheimen van een winnende snert kent, is het tijd om zelf aan de slag te gaan. Hier is een uitgebreide stap-voor-stap gids:

Ingrediënten (voor 6-8 personen)

• 500 gram spliterwten
• 2 liter water
• 500 gram schouderkarbonade
• 150 gram ontbijtspek
• 100 gram katenspek
• 1 runderschenkel (voor de bouillon)
• 3 aardappels
• 2 uien
• 1 prei
• 1 winterpeen
• 1 (magere) rookworst
• 1 laurierblaadje
• 0,5 bosje bladselderij
• 0,5 knolselderij
• roggebrood
• peterselie
• peper
• zout

Bereiding

1. De Erwten Voorbereiden: Zet de spliterwten in een kom onder een laag koud water en laat ongeveer 6 tot 8 uur wellen.
2. De Basis Leggen: Giet de spliterwten af. Doe ze daarna in een grote soeppan. Voeg daar twee liter water, het laurierblaadje, het ontbijtspek, schouderkarbonade en runderschenkel aan toe. Breng dit alles op middelhoog vuur aan de kook. Wanneer de soep kookt, zet je het fornuis op laagvuur en laat je de soep anderhalf a twee uur trekken. Als er schuim om de soep komt, haal je dit weg met een schuimspaan.
3. De Groenten Toevoegen: Halveer de prei in de lengte, spoel schoon en snijd in halve ringen. Pel de ui en snijd in grove stukken. Schil de aardappelen, wortels en knolselderij en snijd ze in blokjes. Voeg al de gesneden groente aan de soep toe.
4. Laat dit alles zo’n 3 a 4 uur op laagvuur koken onder af en toe roeren.
5. De Soep Afmaken: Als de soep goed op smaak is, haal je het laurierblad, de schenkel, karbonade en het ontbijtspek uit de soep. Het vlees snijd je in kleine stukjes en voeg je weer toe aan de soep. Datzelfde doe je ook met de bladselderij en peterselie. Verwarm de rookworst volgens de gebruiksaanwijzing. Mocht de snert te dik zijn geworden, kun je hem verdunnen met wat water. Anders is dit het moment om de rookworst in stukjes te snijden en toe te voegen en de snert af te maken met peper en zout;
6. Serveer de snert met een plak roggebrood. Eet smakelijk!

Tips en Variaties

Snert is een flexibel gerecht dat zich gemakkelijk aanpast aan persoonlijke voorkeuren en beschikbare ingrediënten. Hier zijn enkele tips en variaties:

Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel

• Vegetarische Snert: Vervang het vlees door gerookte tofu of tempeh. Gebruik groentebouillon in plaats van runderbouillon. Voeg extra groenten toe, zoals champignons of paprika, voor meer smaak en textuur.
• Pittige Snert: Voeg een rode peper of een snufje cayennepeper toe aan de soep voor een pittige kick.
• Snert met Roggebrood: Serveer de snert met roggebrood besmeerd met mosterd. Dit is een klassieke combinatie.
• Snert met Zure Augurken: Zure augurken vormen een fris contrast met de rijke smaak van de snert.
• Snert Invriezen: Snert is zeer geschikt om in te vriezen. Laat de soep volledig afkoelen voordat je deze in luchtdichte containers of zakken verdeelt. Bewaar de snert maximaal 3 maanden in de vriezer.
• Snert Opwarmen: Laat de bevroren snert langzaam ontdooien in de koelkast. Verwarm de snert vervolgens op een laag vuur, onder voortdurend roeren. Voeg eventueel wat extra bouillon toe als de snert te dik is geworden.

Wat te doen als de erwtensoep te dun is?

Ook al heb je je gehouden aan het recept dan kan de soep dunner uitvallen dan je verwacht had. Schil dan een aardappel en rasp deze, daarna even mee laten koken.

Bewaren van erwtensoep

Blijft er erwtensoep over en wil je de soep op een andere dag nuttigen, vries de soep dan in. Je kunt diepvriesdoosjes gebruiken of diepvrieszakken. Op het moment dat je de soep weer opwarmt, kun je er om de smaak extra lekker te maken wat extra rookworst bij doen.

Tradities rondom erwtensoep

In veel Nederlandse families eet men na erwtensoep pannenkoeken. Deze traditie is ook bekend in Zweden en in andere Scandinavische landen. Veel Zweden eten op donderdag erwtensoep met pannenkoeken. Ze noemen dit: ärtsoppa med pannkakor.

Snert Uitdelen op Blue Monday

Vandaag wordt de snert uitgedeeld op meerdere plekken in de provincie. Het is officieel 'Blue Monday' of wel deprimaandag. Indy wil iedereen wat opvrolijken deze dag met een traditionele kom snert of vegan-snert. Luisteraars werden opgeroepen om hun eigen favoriete snert-recept in te zenden. In Haarlo zijn vervolgens zijn dorpsgenoten dit weekeinde gezamenlijk aan de slag gegaan. Onder leiding van kok Bert Neerlaar werd de snert van Robert Kruidhof daar bereid in de keuken van Hotel Café Restaurant Prinsen. Lokaal wordt zijn recept zelfs op de menukaart gezet bij een hotel-restaurant.

Waar wordt de snert uitgedeeld?

Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd

• Van 10.00 tot 12.00 uur delen radiopresentator Rob Kleijs en verslaggever Indy Roelofs de snert uit op het ROC Rijn-IJssel op de Velperweg. De leerlingen van de koksopleiding hebben de snert, ook in vegan en halal variant, zelf gemaakt voor de rest van de leerlingen op de school.
• Van 12.00 tot 15.00 uur staan onder meer presentator Jan de Hoop en directeur Marco Paans op het Marktplein in Apeldoorn. De snert die hier wordt uitgedeeld is gemaakt door Nel Schellekens naar het winnende snert-recept van Robert uit Haarlo.
• Van 15.00 tot 17.00 uur wordt er snert uitgedeeld in verzorgingstehuis 'Ons Huis' in Ede op de Hovystraat. De snert die hier wordt uitgedeeld is gemaakt door restaurant Prinsen in Haarlo met ingrediënten die geleverd zijn door lokale slagers en groenteboeren.

tags: #erwtensoep #wedstrijd #recepten