Dit artikel schetst een beeld van Erik Klomp, wiens werk en interesses verweven zijn met het leven en werk van de bekende Nederlandse schrijfster Hella Haasse. Hoewel er geen directe biografische informatie over Erik Klomp zelf beschikbaar is in de verstrekte tekst, wordt zijn rol als onderzoeker, verzamelaar en kenner van Haasse's literaire nalatenschap duidelijk belicht.
De Dichterlijke Ader van Hella Haasse: Een Verwaarloosde Arteria Spiritualis
De aanleiding voor Klomps betrokkenheid bij Haasse's werk was de afwezigheid van haar gedichten in de 'volledige uitgave' van haar werk door uitgever Querido. Dit motiveerde hem om Haasse's dichtwerk te inventariseren en te verzamelen, inclusief de gedichten die als liedtekst of libretto hadden gediend. Zijn drijfveer was het blootleggen van een "verwaarloosde arteria spiritualis" van Haasse, haar dichtader, die hij voor dreigde verloren te gaan.
Obstakels en Uitdagingen in het Onderzoek
Klomps onderzoek werd echter geconfronteerd met diverse obstakels. Zo werd de toegang tot de ongeordende collectie van Haasse's werk in het Letterkundig Museum (nu Literatuur Museum) beperkt tot haar biograaf, Aleid Truijens. Daarnaast doemde het spook van 'citaatrechten' op, wat het moeilijk maakte om Haasse's dichtwerk te bespreken en in een context te plaatsen zonder eruit te mogen citeren. Klomp beklaagde zich over het rigide Nederlandse citaatrecht, dat hij vergeleek met het soepelere 'fair use' systeem in Amerika.
Een Onvolledig Overzicht en Verdwenen Sporen
Ondanks de obstakels wist Klomp een tamelijk volledig overzicht van Haasse's dichtwerk samen te stellen, "voorzover toegankelijk of vindbaar". Hij merkte op dat het materiaal in het Literatuur Museum slechts een deel was van Haasse's papieren nalatenschap, en dat een deel zich bij de erfgenamen bevond. Bovendien deden er geruchten de ronde dat een handelaar van het Waterlooplein de woning van Haasse had leeggehaald, waarna de verzameling op de Leidse boekenbeurs terecht was gekomen en verspreid raakte onder particulieren en boekverkopers.
Haasse En Anderen: Een Verzameling Verhalen
Naast het dichtwerk van Hella Haasse ontstond er een verzameling verhalen over kunstenaars en hun wederwaardigheden, onder de naam Haasse En Anderen. Deze verzameling schenkt aandacht aan mensen uit Haasse's nabije en verre omgeving, voor wier doen en laten zij zelf weinig belangstelling had. Het is geen alphabetisch naslagwerk, maar een groep lees-en kijkverhalen die onbedoeld laten zien hoe anders Nederland vroeger was.
Lees ook: Erik Gerritsen over de toekomst van hockey
De Invloed van Familie en Omgeving
Klomps onderzoek bracht ook de literaire activiteiten van Haasse's familie aan het licht. Zo noemt hij haar vader, die onder het pseudoniem W. H. 12 romans voor de jeugd en ouderen schreef, en het oorlogsdagboek van 'Oma Cor' (Cor Haasse-Braak). Ook de Recollections van Hella's broer Wim, een auto- en familiebiografie, bleken waardevolle informatie te bevatten. In de aangetrouwde familie komen acteurs- en schildersnamen voor, zoals Dommershuizen / Dommelshuizen / Dommersen.
Een Blik op Haasse's Jeugd en Ideeën
Klomp stuitte tijdens zijn onderzoek op de fascistische ideeën en activiteiten van personen waarmee Hella Haasse in de jaren '34-'38 op Java in aanraking kwam. Dit had tot ver na de oorlog invloed op haar dichtwerk.
De Rol van de Auteursrechten
De kwestie van auteursrechten speelde een belangrijke rol in Klomps onderzoek. Hij mocht slechts de beginregel van een gepubliceerd gedicht citeren, en van niet-gepubliceerde gedichten mocht hij niets citeren. Dit frustreerde hem, omdat hij vond dat Haasse's gedichten gemaakt waren om gelezen te worden, en niet om in een doos in een archief te vergelen of zoek te raken. Een jurist oordeelde dat Klomp erg zorgvuldig was met de lengte van citaten en de bronvermelding, en dat hij juridisch gezien geen bezwaar zag. Echter, de vraag bleef of het de moeite waard was om zijn recht te halen versus zijn recht te krijgen.
Lees ook: Staal's impact op het IJshockey
Lees ook: Diepgaande korfbalstatistieken door Erik van der Burgt