Roemenië heeft door de jaren heen een aantal uitzonderlijke voetballers voortgebracht die zowel nationaal als internationaal furore hebben gemaakt. Deze spelers hebben niet alleen hun land trots gemaakt, maar hebben ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de clubs waar ze speelden. Dit artikel belicht enkele van de meest bekende Roemeense voetballers, hun prestaties en hun impact op het voetbal.
Gheorghe Hagi: De "Maradona van de Karpaten"
Gheorghe Hagi, vaak aangeduid als de "Maradona van de Karpaten", is zonder twijfel een van de grootste Roemeense voetballers aller tijden. Zijn carrière begon in 1982 bij Farul Constanta, waarna hij van 1983 tot 1987 de clubkleuren van Sportul Studentesc verdedigde. Vervolgens tekende hij bij topclub Steaua Boekarest. Met de rood-blauwen werd Hagi in 1988 en 1989 kampioen en speelde hij in 1989 de roemruchte finale van de Europa Cup 1 tegen AC Milan.
In 1990 vertrok Hagi naar Real Madrid, waar hij twee jaar met wisselend succes speelde. In 1992 tekende hij bij het Italiaanse Brescia. In 1994 vertrok hij wederom naar een Spaanse topclub, ditmaal naar het Barcelona van Johan Cruyff. Ook daar werd hij geen onbetwiste basisspeler. Hagi was nou eenmaal een speler die het best zou gedijen als het elftal in dienst van hem zou spelen. Van 1996 tot 2001 speelde Hagi bij de Turkse topclub Galatasaray, waar hij ook zijn professionele voetbalcarrière zou afsluiten. Met de ‘Leeuwen’ werd hij viermaal kampioen en won hij in 2000 de UEFA Cup.
In het Roemeense Elftal was ‘De Maradona van de Karpaten’ met zijn spelinzicht en uitmuntende traptechniek jarenlang de absolute vedette en leider. Hij was onderdeel van een succesvolle generatie met spelers als Popescu, Raducioiu, Petrescu en Dumitrescu. Ook kwam hij met zijn land driemaal uit op een WK. Iedereen kent nog zijn fenomenale goal tijdens het WK 1994. Toen hij vanaf de zijlijn met een snoeihard en zuiver schot de bal over de Colombiaanse keeper Cordoba liftte. Gheorghe Hagi werd zesmaal uitgeroepen tot voetballer van het jaar in Roemenië en werd door de Braziliaanse legende Pelé in 2004 vermeld op de FIFA lijst van beste 100 voetballers ooit.
Rodion Camataru: Een cultheld in Heerenveen
Rodion Gorun Camataru werd op 22 juni 1958 geboren in het Roemeense Strehaia. Hij speelde voor het lokale Progresul Strehaia en brak daarna door in de nationale competitie. Als speler van Universitatea Craiova en Dinamo Boekarest scoorde de spits aan de lopende band. In het seizoen 1986-1987 schreef Camataru geschiedenis door met 44 doelpunten topscorer van Europa te worden. Hij eindigde dat jaar als 21ste in de door Ruud Gullit gewonnen Ballon d’Or-verkiezing.
Lees ook: Top Colombiaanse voetballersnamen
Voor Roemenië speelde Camataru 75 interlands en daarin maakte hij 22 doelpunten. Pas in 1989 kreeg hij toestemming om zijn geboorteland te verlaten, maar als speler van Charleroi maakte de spits weinig indruk. Toch zag voorzitter Riemer van der Velde nog steeds glimpen van zijn klasse wanneer hij een bezoek brengt aan België. Het timmermansoog liet hem ook ditmaal niet in de steek.
Camataru strijkt in januari 1991 neer bij sc Heerenveen. Cammie heeft zijn hoogtijdagen dan al achter de rug, maar alsnog groeit hij uit tot een van de grootste culthelden uit de clubgeschiedenis. Supporters van de Friese club worden al gek wanneer de spits zijn hoofd uit de dug-out steekt om zich klaar te maken voor een invalbeurt. Hij maakte in totaal 23 doelpunten in 63 wedstrijden voor de club.
Camataru maakte zijn meest memorabele doelpunt voor sc Heerenveen op 20 mei 1993: de bekerfinale tegen Ajax (6-2 nederlaag). De Roemeen valt na 65 minuten in voor Erik ten Voorde en in extremis kopt hij de eindstand op het scorebord. Het is weliswaar een eretreffer, maar de vele duizenden Feanfans raken desondanks in extase. Heerenveen promoveert later dat seizoen via de nacompetitie naar de Eredivisie.
Zelf neemt Camataru na de bekerfinale afscheid als voetballer. De cultheld keert terug naar Roemenië, waar hij furore maakt als zakenman. In zijn thuisland denkt hij dan nog vaak terug aan zijn periode in Friesland en dat zorgt er zelfs voor dat hij een winkel de naam ‘Heerenveen’ geeft. Andersom blijkt Camataru evenmin te worden vergeten. De populaire supporterspodcast over sc Heerenveen draagt zelfs zijn naam: Radio Camataru.
De tekst op het bord luidt: Rodion Camataru mag pas na de val van het communistische regime in Roemenië naar het buitenland. Hij is een hele grote meneer, in 1987 is hij Europees topscorer (44 goals) geworden. sc Heerenveen heeft dringend behoefte aan goals en gogme en zo komt de grote Roemeen (32) in Fryslân. Het wordt een doorslaand succes. Het publiek wordt gek als hun Cammie speelt. Cammie beloont dat vertrouwen met goals en een gulle glimlach. De meest memorabele goal scoort Camataru in de bekerfinale van 1993, als Foppe de Haan hem een invalbeurt gunt en hij zowaar scoort. Heerenveens populairste podcast het Radio Camataru is het bewijs dat hij nog lang niet is vergeten.
Lees ook: Overzicht Noorse topvoetballers
Gheorghe Popescu: Van PSV naar Barcelona
Naast een aantal fenomenale Nederlandse spelers, zoals Van Nistelrooij en Gullit, heeft PSV ook enkele buitenlandse sterren op het veld gehad. Een van hen is Gheorghe Popescu. De Roemeense verdediger speelde van 1990 tot 1994 in Eindhoven, hij kwam in die periode 109 keer uit voor PSV. Zijn optredens voor de Eindhovenaren leverde hem in 1994 een transfer op naar het Engelse Tottenham Hotspur. Daar verbleef Popescu slechts één jaar, waarna hij de overstap maakte naar FC Barcelona. Hier speelde hij 96 wedstrijden en is zelfs aanvoerder geweest in die periode. Een speler die vanuit PSV is doorgegroeid naar het Europese voetbal op het hoogste niveau.
Adrian Mutu: Een carrière in de schaduw van controverse
Er lijkt maar geen einde te komen aan een van de bekendste en meest langslepende procedures uit het voetbal. Adrian Mutu, de Roemeense oud-voetballer, heeft ook bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens nul op rekest gekregen. Dit betekent dat Mutu uit eigen zak een boete van 17 miljoen dient te betalen aan zijn oude werkgever Chelsea FC. Hoe wordt geoordeeld over de onpartijdigheid en onafhankelijkheid van het CAS en is Mutu zowel letterlijk als figuurlijk uitgespeeld?
In oktober 2004, inmiddels zo’n vijftien jaar geleden, wordt bekend dat Chelsea-speler Mutu bij een onaangekondigde drugstest is betrapt op het gebruik van cocaïne. Een opgelegde schorsing van zeven maanden volgt en Chelsea ontslaat de speler. Ondanks dat de schorsing op dat moment nog niet is afgelopen, vertrekt Mutu in januari 2005 naar Livorno.
Mutu vecht in april 2005 zijn ontslag bij Chelsea aan bij de ‘Football Association Premier League Appeals Committee’ (hierna: de FAPLAC). De FAPLAC is echter van mening dat de speler in strijd heeft gehandeld met zijn contract en stelt dat sprake is van een contractbreuk door Mutu ‘without just cause’. Een contractbreuk ‘without just cause’ is in beginsel niet toegestaan. Mutu gaat in beroep tegen de beslissing van het FAPLAC bij het ‘Court of Arbitration for Sport’ (hierna: CAS).
Beide partijen, zowel Mutu als Chelsea, zijn het er over eens dat de partij die een contract schendt in beginsel gehouden is de andere partij schadeloos te stellen. Mutu stelt echter dat uit artikel 17 FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players (hierna: FIFA RSTP) volgt dat de bepaling slechts van toepassing is als een speler zijn contract zelf (ten onrechte) beëindigt. Chelsea wil schadeloos worden gesteld en klopt vervolgens op de deur bij de FIFA Dispute Resolution Chamber (hierna: DRC). Een uitspraak van de DRC volgt: Mutu dient een bedrag van ongeveer 17 miljoen euro te betalen aan Chelsea.
Lees ook: Bekende namen in de Nederlandse hockeygeschiedenis
Mutu gooit het vervolgens over een andere boeg en gaat in appèl bij de Swiss Federal Tribunal (het Zwitserse hooggerechtshof). Deze instantie bekijkt de feiten en omstandigheden niet inhoudelijk, maar toetst - net als de Hoge Raad - alleen de procedurele en formele aspecten. Mutu stelt zich op het standpunt dat het CAS partijdig en niet onafhankelijk is. CAS-arbiter D. Martens had al eerder een CAS-zitting voorgezeten waar dezelfde partijen een geschil hadden. Daarnaast zou de voorzitter van het panel, de heer L. Fumagalli, partner zijn van een advocatenkantoor dat de belangen van Chelsea-baas Abramovich vertegenwoordigt.
Aangezien Mutu de 17 miljoen euro niet betaalt en een dergelijk groot bedrag naar alle waarschijnlijkheid ook niet zal kunnen betalen, probeert Chelsea de schade via een andere weg te verhalen: Juventus en Livorno worden hoofdelijk aansprakelijk gesteld bij de DRC op grond van het toenmalige artikel 14 lid 3 FIFA RSTP. Door het daaropvolgende beroep van Livorno en Juventus komt de zaak voor de vierde(!) keer bij het CAS terecht. Het CAS oordeelt, anders dan de DRC, dat Juventus en Livorno niet aansprakelijk kunnen worden gesteld, aangezien zij niks te maken hadden met de contractuele schending die Chelsea aanvoerde jegens Mutu.
Vorige maand stond Mutu tegenover het Europese Hof voor de rechten van de Mens (hierna: EHRM). Daar beroept de voetballer zich op artikel 6 lid 1 van het Europees Verdrag Rechten van de Mens (hierna: EVRM). De twijfels omtrent de onpartijdigheid en onafhankelijkheid van twee arbiters in zijn zaak zijn opnieuw het onderwerp van geschil. Ondanks dat de feiten in de zaken hetzelfde zijn, zijn beide juridische kwesties anders, waardoor de twijfels omtrent de onpartijdigheid en onafhankelijkheid van arbiter Martens niet zijn gerechtvaardigd.
Met betrekking tot het oordeel over de andere arbiter, de heer L. Saillant detail is dat in dezelfde uitspraak een soortgelijke zaak wordt behandeld door het EHRM. Schaatster Claudia Pechstein focust zich in deze procedure op de structurele problemen omtrent de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van het CAS. Dit in tegenstelling tot Mutu die wél de onafhankelijkheid en onpartijdigheid aan de orde stelt, maar dit specifiek op zijn zaak betrekt. Het EHRM erkent in de zaak Pechstein dat sprake is van een disproportionele invloed vanuit de sportbonden op het selectiemechanisme van het CAS. Het EHRM oordeelt vervolgens dat de lijst in deze zaak is samengesteld uit arbiters die niet konden worden beschouwd als afhankelijk of partijdig ten opzichte van de bonden. Deze beslissing van het EHRM is echter niet unaniem.
Ondanks de beoordeling van het EHRM zou (voor beide zaken) de procedure nog steeds een vervolg kunnen krijgen. Het EHRM vermeldt namelijk in het begin van zijn uitspraak dat op basis van artikel 44 lid 2 EVRM nog steeds de gang naar de Grote Kamer openstaat. Mutu lijkt, ondanks de mogelijkheid om nog naar de Grote Kamer te gaan, zijn troefkaarten te hebben verspeeld. Over de mogelijke problemen omtrent de structurele onpartijdigheid en onafhankelijkheid van het CAS is het laatste woord waarschijnlijk nog niet gesproken.
Overige bekende Roemeense voetballers
Naast de hierboven genoemde spelers, zijn er nog vele andere Roemeense voetballers die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het voetbal. Namen als Ilie Dumitrescu, Dan Petrescu, Florin Raducioiu en Cristian Chivu zijn slechts enkele voorbeelden van getalenteerde spelers die Roemenië heeft voortgebracht.
tags: #bekende #Roemeense #voetballers #lijst