Basketbal Spelregels: Een Complete Gids

Basketbal is een dynamische en populaire sport die wereldwijd wordt beoefend. Het spel, bedacht in 1891 door James Naismith, een sportleraar, is uitgegroeid van een eenvoudige winteractiviteit tot een professionele sport met complexe regels en strategieën. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de basketbalspelregels, van de basisprincipes tot de meer geavanceerde concepten.

Geschiedenis van Basketbal

Basketbal is een van de weinige sporten die uit het niets werd bedacht. In 1891 bedacht James Naismith, een sportleraar, een sport die in de wintermaanden binnen gespeeld kon worden. Veel mensen vonden zijn nieuwe sport (basketbal) leuk en het verspreidde zich snel over de hele Verenigde Staten. Er ontstonden in heel Amerika professionele ploegen. Het was eerst nog maar een rommelige sport. De wedstrijden waren meestal in schuren of danszalen. Basketbal stond voor het eerst in het programma van de Olympische Spelen in 1936. De Verenigde Staten is (bijna) altijd het beste land geweest. Sinds 1950 worden er voor de mannen wereldkampioenschappen georganiseerd. Ook hier zijn de beste spelers uit de Verenigde Staten, Joegoslavië en de Sovjet-Unie.

Basisprincipes van Basketbal

Basketbal wordt gespeeld door twee teams van vijf spelers op een rechthoekig veld met aan elk uiteinde een basket (een ring met een netje eronder). Het doel is om de bal in de basket van de tegenstander te gooien en te voorkomen dat de tegenstander scoort.

Het Veld

Het veld waar de mensen basketbal op spelen heet een basketbalveld. Het is een rechthoekig veld met aan elk uiteinde een basket (een soort goal). Als je binnen speelt is de ondergrond meestal van hardhout (meestal eikenhout). Als je buiten speelt is het meestal asfalt. De grote van het veld is volgens de NBA 94 feet lang en 50 feet breed. Maar een FIBA-veld is 28 bij 15 meter (26 bij 14 meter kan ook voorkomen). Dat is een iets kleiner veld. De baskets hangen 3,05 meter hoog (bij jeugdwedstrijden hangen ze maar op 2,60 meter). De baskets staan 1,575 meter vóór de achterlijn. De netje waar je in moet gooien is 0,45 meter breed en het bord is 1,80 meter breed. Op het veld zijn verder nog twee zij- en achterlijnen. Er is ook nog een vrijeworplijn, die zit op 5,60 meter afstand van de achterlijn.

Het basketbalveld heeft de volgende kenmerken:

Lees ook: Basketbal taart versieren

• Zij- en achterlijnen: Begrenzen het speelveld.
• Vrijeworplijn: Waar spelers staan om vrije worpen te nemen (5,60 meter afstand van de achterlijn).
• Middenlijn: Verdeelt het veld in twee helften.
• Driepuntlijn: Een boog rond de basket waarbuiten een score drie punten oplevert.
• Middencirkel: In het midden van het veld, gebruikt voor de sprongbal aan het begin van de wedstrijd.
• Bucket: Het gebied voor de basket, aangegeven met lijnen.

Spelers en Posities

In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde starting five, hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Er zijn verschillende posities in basketbal, elk met hun eigen taken en verantwoordelijkheden:

• Center (nummer 5): De langste speler, speelt dicht bij de basket en is verantwoordelijk voor scoren, rebounds en verdediging.
• Power Forward (nummer 4): Speelt ook dicht bij de basket, helpt bij rebounds en verdediging, en scoort van dichtbij.
• Small Forward (nummer 3): Meestal sneller dan de power forward, scoort van verschillende afstanden en dwingt fouten af.
• Shooting Guard (nummer 2): Belangrijkste taak is punten scoren, vaak door schoten van afstand.
• Point Guard (nummer 1): Leidt het team, controleert de bal, verdeelt de bal naar teamgenoten en voert de plannen van de coach uit.

Scoren

Het doel is om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd is. Een treffer door een vrijworp levert een enkel punt op, en een normale worp twee punten. Staat de aanvaller echter achter driepuntslijn, levert een treffer drie punten op. Er zijn verschillende manieren om te scoren:

• Vrije worp: 1 punt
• Worp binnen de driepuntlijn: 2 punten
• Worp buiten de driepuntlijn: 3 punten

Spelverloop

Bij de FIBA bestaat een spel uit vier ronden van elk tien minuten. Bij de NBA daarentegen bedraagt een speelronde 12 minuten. Een basketbalwedstrijd is opgedeeld in vier delen van elk tien minuten werkelijke speeltijd. Tussen het eerste en tweede en tussen het derde en vierde kwart is er twee minuten rust, en tussen het tweede en derde kwart is er vijftien minuten rust en wisselen de teams van speelhelft. Bij een score wordt (behalve in de laatste twee minuten van het vierde kwart) direct doorgespeeld en loopt de klok door. Het spel wordt regelmatig stilgelegd, door een overtreding of persoonlijke fout van een speler of door een aangevraagde time-out van een van de twee teams. De klok wordt dan stilgezet. Het spel begint met een sprongbal in de middencirkel. De bal wordt omhoog gegooid door de scheidsrechter, en twee spelers (één van elk team) proberen de bal te tippen naar een teamgenoot. Na elke score wordt het spel hervat met een inworp van achter de achterlijn.

Basisregels van Basketbal

Iedereen kent de sport basketbal wel, maar de meeste kennen de spelregels helemaal niet. Er zijn aardig wat regels voor basketbal, maar het belangrijkste is dat je niet gaat rondrennen met de bal. Als je beweegt moet je dribbelen. Maar als je na je dribbel actie stil staat en weer vast pakt, mag je niet weer gaan dribbelen. Dit noemen ze de Dubbele dribbel. Je mag ook niet terugspelen naar je eigen helft als je in balbezit bent van de bal. Er zijn ook een aantal tijdovertredingen, zodat het spel snel gespeeld wordt. Je hebt bijvoorbeeld de 8 seconden regel. Dit betekent dat als een team de bal in bezit heeft, ze hun eigen speelveld binnen 8 seconden moeten verlaten. Je hebt ook nog de 5 seconderegel, dit betekent dat bij een inworp de speler de bal maar 5 seconden mag vasthouden. Een speler moet tijdens het spel die nauw bewaakt wordt, na 5 seconden starten met dribbelen of een schot wagen op de basket. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp. Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden.

Dribbelen

Pas in 1909 mocht je (wel maar een keer) dribbelen met de bal. Daarvoor mocht je maar één keer stuiteren en daarna mocht je niet eens op de basket schieten. Vanaf 1900 kwam de regel dat als je met de bal in je handen liep dat de bal naar de tegenstander ging. Dat telt als een overtreding/fout. Tijdens het dribbelen moet de bal continu stuiteren. Het is niet toegestaan om de bal op te pakken en er mee te lopen (loopfout). Een speler mag niet twee keer achter elkaar dribbelen (dubbele dribbel). Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden.

Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6

Tijdregels

Er zijn verschillende tijdregels om het spel snel en dynamisch te houden:

• 8-secondenregel: Een team moet binnen 8 seconden de eigen helft verlaten en de helft van de tegenstander betreden.
• 24-secondenregel (shot clock): Een team heeft 24 seconden om een poging tot scoren te ondernemen. Raakt de bal de ring van de basket aan, begint de klok opnieuw te lopen. De tijd begint bij de inworp te lopen. Als de bal de ring aanraakt of de andere team pakt de bal af, dan wordt de schotklok opnieuw op 24 seconden gezet. Maar als dat niet zo is, heeft de speler (of het hele team) een overtreding gemaakt en gaat de bal naar het andere team.
• 5-secondenregel: Bij een inworp mag een speler de bal maximaal 5 seconden lang vasthouden. Een speler die nauw bewaakt wordt, moet binnen 5 seconden beginnen met dribbelen of een schot wagen.

Overtredingen en Fouten

In basketbal wordt onderscheid gemaakt tussen vier soorten overtredingen:

1. Persoonlijke fout: Niet-toegestaan lichaamscontact (Defensief of offensief). Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
2. Technische fout: Technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv. het negeren van beslissingen van de scheidsrechter).
3. Onsportieve fout: Grof spel of onnodig lichaamscontact.
4. Diskwalificerende fout: Grove onsportiviteit, zoals belediging.

Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd.

Voetcontact

Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers:

• Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn.

Overige Regels

• Goaltending: Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.
• 3-secondenregel: Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet.
• Terugspelen: Je mag ook niet terugspelen naar je eigen helft als je in balbezit bent van de bal.
• Coachen: Het is verboden (voor de coach) om de spelers te coachen onder de wedstrijd.

De Nederlandse Basketball Bond (NBB)

De Nederlandse Basketball Bond (NBB) is opgericht op 15 juli 1947 en heeft momenteel zo’n 40.000 leden. Zij spelen basketball in competitieverband bij clubs. De overkoepelende organisatie van de NBB is het bondsbureau. Dat is verantwoordelijk voor het uitvoeren van taken op een aantal aandachtsgebieden, zoals Topsport, Basketball Ontwikkeling en Competitie. Het bondsbureau behartigt de belangen van de verenigingen onder andere door het opzetten van een meerjarenbeleid voor topsport, verenigingsondersteuning (o.a. veilig sportklimaat) te bieden en zorg te dragen voor goed lopende competities. Bij het beoefenen van basketballsport staat de competitie centraal. De competitie is onderverdeeld in een mannen-, vrouwen- en rolstoelafdeling. Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt in niveaus waarbinnen de competities gespeeld worden, namelijk landelijk en op afdelingsniveau. De bond is verantwoordelijk voor de organisatie van de landelijke competities en in de vijf afdelingen (Noord, Noord-Holland, West, Oost en Zuid). Vanwege commerciële belangen wordt de mannen eredivisie georganiseerd door de Federatie Eredivisie Basketball (FEB). Sinds een aantal jaren maakt het 3×3 basketball in rap tempo furore, naast het traditionele vijf tegen vijf in de zaal. De Nederlandse Basketball Bond (NBB) is de overkoepelende sportbond voor basketbalverenigingen in Nederland. Openingstijden Bondsbureau: ma t/m vr.

Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal

tags: #basketbal #spelregels #wikipedia