Basketbal is een populaire sport die wereldwijd wordt gespeeld, zowel in de traditionele 5-tegen-5 variant als in de snellere en dynamischere 3x3 variant. Dit artikel geeft een overzicht van de regels die gelden voor basketbaltoernooien voor dames, met speciale aandacht voor de 3x3 variant die recentelijk zijn intrede heeft gedaan op de Olympische Spelen.
Basketbal: Een Teamsport
Basketbal is een teamsport waarbij twee teams van vijf spelers (in de traditionele variant) proberen te scoren door een bal door een basket te gooien. Het veld is rechthoekig met een basket aan elke korte zijde, op een hoogte van 3,05 meter voor volwassenen en 2,60 meter voor kinderen. Het spel is verdeeld in vier periodes, elk van tien minuten (bij FIBA) of twaalf minuten (bij NBA).
De Spelers en Hun Posities
Elk team bestaat uit vijf spelers, die doorgaans de volgende posities innemen:
- Point Guard: De spelverdeler, die het spel overziet en de aanval leidt.
- Shooting Guard: Verantwoordelijk voor het scoren van punten.
- Center: Speelt dicht bij de basket en is vaak de langste speler van het team, met een belangrijke verdedigende rol.
- Small Forward: Een veelzijdige speler die zowel aanvallend als verdedigend sterk is.
- Power Forward: Speelt voornamelijk met de rug naar de basket, blokkeert schoten en scoort van dichtbij.
Er mogen per team ook zeven wisselspelers op de bank zitten, en er mag onbeperkt gewisseld worden, tenzij een speler door het maken van een bepaald aantal fouten niet meer mee mag doen.
Puntentelling
Het doel van basketbal is om meer punten te scoren dan de tegenstander. Punten kunnen op verschillende manieren worden behaald:
Lees ook: Basketbal taart versieren
- 1 punt: Een vrije worp, toegekend na een overtreding van de tegenstander.
- 2 punten: Een score binnen de cirkel rondom de basket (de bucket).
- 3 punten: Een score van achter de driepuntslijn, die zich buiten de cirkel bevindt.
Een wedstrijd bestaat uit vier rondes van elk 10 minuten, met 2 minuten rust tussen elke ronde en een langere pauze van een kwartier na de tweede ronde. Als de stand na vier rondes gelijk is, wordt de wedstrijd verlengd met periodes van 5 minuten, net zolang totdat er een winnaar is.
Belangrijkste Basketbalregels
Er zijn diverse regels in het basketbal die een eerlijk en veilig spel moeten waarborgen. Hier zijn enkele van de belangrijkste:
- Balgebruik: De bal mag alleen met de handen worden aangeraakt.
- Dribbelen: Tijdens het lopen moet de bal worden gedribbeld.
- Uit: De bal is uit als een speler met balbezit de grond raakt buiten de lijnen van het veld.
- Loopfout: Na het dribbelen mag een speler maximaal twee stappen zetten met de bal in de hand.
- Voetcontact: Het raken van de bal met de voet, knie of het been is niet toegestaan.
- Terugspelen: Het is niet toegestaan om de bal terug te spelen naar de eigen helft vanuit de helft van de tegenstander.
- Dubbele dribbel: Na het oppakken van de bal na een dribbel mag niet opnieuw worden gedribbeld.
- Goaltending: Een bal die op zijn weg naar beneden is en nog niet de ring heeft geraakt, mag niet worden geblokkeerd.
Overtredingen
Er zijn verschillende soorten overtredingen die kunnen worden begaan:
- Persoonlijke fout: Ongeoorloofd contact met een tegenstander tijdens de aanval of verdediging.
- Technische fout: Ongepast gedrag tegen een tegenstander of de scheidsrechter.
- Onsportieve fout: Het expres vasthouden of duwen van een tegenstander zonder kans op balbezit.
- Diskwalificerende fout: Een ernstige fout, zoals het uitdelen van een klap, waardoor de speler direct het veld moet verlaten.
Spelers die meer dan vijf fouten maken, moeten het veld verlaten en mogen niet meer deelnemen aan de wedstrijd.
Tijdregels
Om het spel sneller en spannender te maken, zijn er verschillende tijdregels:
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
- 24-secondenregel: Een aanval mag niet langer dan 24 seconden duren.
- 8-secondenregel: Een team moet binnen 8 seconden van de eigen helft naar de helft van de tegenstander.
- 3-secondenregel: Verdedigers mogen slechts 3 seconden in de bucket van de tegenstander blijven tijdens een aanval.
- 5-secondenregel: Een speler mag de bal bij een inworp maximaal 5 seconden vasthouden en moet tijdens het spel na 5 seconden gaan dribbelen of een poging tot scoren doen.
3x3 Basketbal: Snel en Dynamisch
3x3 basketbal is een variant van het traditionele basketbal, gespeeld door twee teams van drie spelers op een half basketbalveld met één basket. Deze vorm van basketbal is dynamisch en spectaculair, met kortere wedstrijden en een snellere spelstijl. Het is in korte tijd uitgegroeid van een straatsport tot een olympische discipline.
Regels van 3x3 Basketbal
3x3 basketbal hanteert eigen regels, die afwijken van het traditionele basketbal:
- Teams: Twee teams van drie spelers (plus één reserve per team).
- Veld: Een half basketbalveld met één basket.
- Speelduur: Wedstrijden duren 10 minuten of tot één van de teams 21 punten heeft gescoord.
- Schotklok: Er is een schotklok van 12 seconden.
- Puntentelling: Scoren binnen de tweepuntslijn is één punt waard, daarbuiten twee punten.
- Direct spel: Na een score mag het andere team direct doorgaan met de bal dribbelen of passen.
Toernooien en Competities
De International Basketball Federation (FIBA) heeft in 2007 universele regels aangenomen voor 3x3 basketbal. Het eerste officiële toernooi vond plaats tijdens de Olympische Jeugdspelen van 2010 in Singapore. Sinds 2012 worden World Cup wedstrijden georganiseerd voor landenteams en World Tour wedstrijden voor clubteams. 3x3 basketbal is ook opgenomen in het programma van de Olympische Spelen, wat de populariteit en status van de sport verder heeft verhoogd.
Nederlands Kampioenschap 3x3 Basketbal
De Nederlandse Basketball Bond (NBB) zet sinds 2009 hoog in op de ontwikkeling van 3x3 basketbal. Een van de belangrijkste beweegredenen hierachter is het feit dat de NBB basketball voor iedereen toegankelijk wil maken. Sinds 2009 organiseert de NBB het Nederlands Kampioenschap 3x3 basketbal, 3x3NL Tour genaamd (voorheen bekend als Streetball Masters). Naast de 3x3NL Tour worden er jaarlijks diverse grote internationale 3x3 events in Nederland georganiseerd, zoals in de 2019 zelfs de FIBA 3x3 World Cup, het officiële 3x3 wereldkampioenschap voor landenteams.
Sportiviteit en Respect
Naast de regels van het spel, is sportiviteit en respect essentieel in basketbal. Verenigingen zoals Rotterdam Basketbal leggen de nadruk op sportiviteit, teamwork, acceptatie en respect (STAR). Dit houdt in dat spelers en coaches zich respectvol gedragen richting elkaar, de scheidsrechters en gasten. Denk hierbij aan het accepteren en respecteren van anderen, het vermijden van discriminatie, positieve aanmoediging en het respecteren van de beslissingen van de scheidsrechter.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
Gedragsregels
Er zijn diverse gedragsregels die bijdragen aan een positief sportklimaat:
- Accepteer en respecteer de ander, zoals hij is. Discrimineer niet.
- Ondersteun de wedstrijd op een positieve manier. Aanmoedigen is niet hetzelfde als afkatten.
- Denk aan je taalgebruik.
- Roken is verboden in de sporthal.
- Wapens en drugs zijn verboden! Alcohol mag alleen genuttigd worden volgens het wetboek van Nederland.
- Volg je trainingen. Wanneer je een keer echt niet aanwezig kunt zijn, meld je dit tijdig bij je coach.
- Houd je aan de regels voor het wedstrijdtenue.
- Speel je wedstrijd met respect voor medespelers, tegenstanders en scheidsrechters.
- De scheidsrechter heeft altijd gelijk, ook al is dat volgens jou niet zo.
- Bedank of feliciteer je tegenstander, de jury, de scorer en de scheidsrechter.
- Voor en na de training of thuiswedstrijd help je het basketbalveld klaar te zetten of op te ruimen en ballen te verzamelen.
- In elke sporthal ben je te gast. Gedraag je dan ook als gast en laat de kleedkamer schoon achter.
- Zorg dat je je contributie op tijd betaald.
Rolstoelbasketbal
Rolstoelbasketbal is een aangepaste vorm van basketbal voor sporters met een lichamelijke handicap. De regels lijken sterk op die van valide basketbal, met enkele opvallende verschillen. Rolstoelbasketballers worden geclassificeerd op basis van hun handicap, met scores variërend van 1 (zwaarste handicap) tot 4,5 (lichtste handicap). Het totale aantal punten van de vijf spelers op het veld mag niet hoger zijn dan 14, wat zorgt voor een mix van spelers met verschillende niveaus van handicap.
Regels van Rolstoelbasketbal
Enkele van de belangrijkste regels van rolstoelbasketbal zijn:
- Geen Second Dribble-Regel: Een speler mag zo vaak dribbelen, stoppen en opnieuw dribbelen als gewenst.
- Beperking op Wielbeweging: Er is een beperking op hoe vaak een speler de wielen van de rolstoel mag voortbewegen terwijl hij of zij de bal vasthoudt.
- Lifting: Een typische rolstoelbasketbalfout.