Basketbal is een dynamische en veelzijdige teamsport die wereldwijd wordt gespeeld. Het combineert snelheid, behendigheid en teamwork om de bal in de basket van de tegenstander te scoren. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de basisprincipes, spelregels en overtredingen van basketbal, zodat je een beter begrip krijgt van dit populaire spel.
Geschiedenis van Basketbal
Basketbal is in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield. In de winter van 1891 kreeg hij van de directeur van de school de opdracht om een nieuw spel te verzinnen. Omdat het buiten erg koud was, moest het een binnenspel worden. Na lang nadenken hing hij twee perzikmanden aan het balkon op elk eind van de gymzaal en kwam hij met dertien spelregels voor het spel. Naismith maakte twee teams van vijf spelers die een voetbal (!) door de mand moesten mikken. Basket Ball (zo schreef je dat toen) was uitgevonden. In het begin had de mand gewoon nog een bodem waardoor het erg moeilijk was om de bal er na een score weer uit te krijgen.
In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland. De directeur van de Militaire Sportacademie in Utrecht had in Amerika basketbal gezien en wilde dat spel graag op de academie laten spelen. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht. Deze bond had toen ongeveer vijfhonderd leden.
Basketbal in de Verenigde Staten
Basketbal is uitgevonden in Amerika. Het is daar dan ook een erg populaire sport samen met honkbal, American football en ijshockey, populairder dan bijvoorbeeld voetbal. Zo hebben bijna alle high schools (middelbare scholen) en universiteiten hun eigen basketbalteams, die elk jaar in maart voor tienduizenden toeschouwers de finales van hun schoolcompetitie spelen. De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse profcompetitie: de NBA. De letters NBA staan voor National Basketball Association. De profs verdienen miljoenen dollars. Spelers als Stephen Curry, James Harden, Kevin Durant en LeBron James zelfs meer dan dertig miljoen per seizoen. In de NBA zijn ook veel goede basketballers actief die niet uit Amerika komen. Een van de allergrootste talenten heet Luka Doncic en is afkomstig uit Slovenië. Hij speelt bij de Dallas Mavericks.
Basisprincipes van Basketbal
Een basketbalwedstrijd wordt gespeeld op een speelveld met twee teams, elk bestaande uit vijf spelers. Het doel is om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die zich aan de korte zijden van het veld op een hoogte van 3,05 meter bevindt. De teams zijn normaal gesproken opgesteld als twee Forwards, twee Guards en een Center (middenvelder).
Lees ook: Basketbal taart versieren
Benodigdheden om te Basketballen
Om basketbal te spelen heb je de volgende benodigdheden nodig:
- Geschikt speelveld
- Basketbal
- Basket met ring
- Goede sportschoenen
- De juiste sportkleding
- Een scheidsrechter
- Een bord om de tijd bij te houden
Puntentelling
De puntentelling in basketbal is als volgt:
- Vrijworp: 1 punt
- Normale worp (binnen de driepuntslijn): 2 punten
- Worp achter de driepuntslijn: 3 punten
Speeltijd
Een basketbalwedstrijd is verdeeld in periodes, ook wel kwarten genoemd. Bij de FIBA (internationale basketbalfederatie) bestaat een wedstrijd uit vier kwarten van elk tien minuten. In de NBA (Amerikaanse basketbalcompetitie) duren de kwarten 12 minuten. Tussen de eerste en tweede, en tussen de derde en vierde periode is er een korte pauze van twee minuten. De rust tussen de tweede en derde periode is langer: tien minuten in een afdelingscompetitie en vijftien minuten in een landelijke competitie.
Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, wordt de wedstrijd verlengd met een extra periode van vijf minuten. Is de stand na de verlenging weer gelijk? Dan wordt er opnieuw 5 minuten verlengt, net zo lang totdat er een winnaar is.
Algemene Spelregels
Basketbal is een sport met veel regels, die ervoor zorgen dat het spel eerlijk en gestructureerd verloopt. Hieronder volgen enkele belangrijke spelregels:
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
- Lopen met de bal: Spelers mogen niet lopen met de bal in hun handen. Om zich te verplaatsen, moeten ze dribbelen (de bal laten stuiteren). Je mag maximaal 2 passen zetten met de bal in de hand. Als je 1 voet aan de grond houdt mag je de andere voet wel verplaatsen.
- Dubbel dribbel: Zodra een speler stopt met dribbelen en de bal vasthoudt, mag hij niet opnieuw beginnen met dribbelen.
- Verdediging: Spelers moeten proberen de bal te onderscheppen of de weg te versperren zonder iemand te raken. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
- Bal buiten het veld: De bal is uit, wanneer hij buiten het veld op de grond of op de lijn valt. De bal is uit, wanneer de bal buiten het veld op de grond of op de lijn valt. Je mag de bal niet met je voeten spelen.
- Pivoteren: Een speler mag de bal pivoteren, waarbij één voet (de pivotvoet) op de grond blijft terwijl de andere voet kan bewegen. De pivotvoet mag worden opgetild om te schieten of te passen, maar niet opnieuw worden neergezet voordat de bal de hand heeft verlaten.
- Dribbelen: Dribbelen is het voortbewegen van de bal door hem te laten stuiteren. Een dribbel begint wanneer de speler de bal loslaat en eindigt wanneer de bal in de hand(en) tot rust komt. Na het einde van de dribbel mag de speler niet opnieuw dribbelen, tenzij hij eerst een schot op doel neemt of de bal naar een medespeler passt. Bij het dribbelen stuiter je de bal met 1 hand op de grond. Nadat je de bal hebt opgepakt, mag je niet nog een keer dribbelen.
- Voetbal: Als de bal expres of per ongeluk in aanraking komt met de voet of het onderbeen van een speler, wordt dit beschouwd als een overtreding (voetbal). Bij voetcontact door een aanvaller krijgt de tegenpartij de bal.
- 24-secondenregel (shot clock): Een team heeft maximaal 24 seconden om een poging te wagen om te scoren. Als de bal de ring raakt, het balbezit wisselt of er een overtreding plaatsvindt, wordt de klok opnieuw gestart. Gooit een speler de bal, dan moet deze binnen 25 seconden de ring hebben geraakt, anders telt het niet en krijgt de tegenpartij de bal.
- 8-secondenregel: Een team dat de bal in bezit krijgt, moet binnen 8 seconden de eigen speelhelft verlaten. Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden.
- 3-secondenregel: Een verdediger mag niet langer dan 3 seconden in de bucket (het gebied onder de basket) van de tegenstander verblijven, tenzij hij de bal actief verdedigt. Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet.
- 5-secondenregel: Bij een inworp mag een speler de bal niet langer dan 5 seconden vasthouden. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp. Bij een inworp mag een speler de bal maximaal 5 seconden lang vasthouden.
Overtredingen
Naast de bovengenoemde regels zijn er verschillende overtredingen die kunnen worden begaan:
- Loopfout: Een loopfout wordt begaan wanneer een speler met balbezit stopt met dribbelen en vervolgens opnieuw begint met dribbelen, of wanneer de pivotvoet wordt opgetild terwijl de bal nog in de hand is.
- Double dribble (of second dribble): Een double dribble vindt plaats wanneer een speler na het stoppen van een dribbel opnieuw begint met dribbelen. Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden.
- Goaltending: Een verdediger mag een bal die in dalende lijn richting de basket gaat niet aanraken, zolang de bal de ring nog niet heeft geraakt. Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.
- Voetcontact: Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers: • Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn.
Fouten
In basketbal worden verschillende soorten fouten onderscheiden:
- Persoonlijke fout: Een persoonlijke fout wordt toegekend bij ongeoorloofd lichamelijk contact met een tegenstander. Bij een fout op een schietende speler krijgt deze meestal twee vrije worpen. Je krijgt in basketball een persoonlijke fout als je opzettelijk lichamelijk contact met je tegenstander maakt. Als je 5 persoonlijke fouten hebt dan moet je het veld verlaten, je mag dan niet meer terug in het veld komen. Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd.
- Technische fout: Technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
- Onsportieve fout: Er is sprake van lomp en overbodig lichaamscontact zonder enige kans op balbezit.
- Diskwalificerende fout: Grofheid of erge onsportiviteit, zoals geweld en schelden.
Posities in Basketbal
De 5 verschillende posities binnen het team van 5 spelers op het basketbalveld zijn allemaal een klein beetje anders. De posities en capaciteiten van basketbal spelers zijn in een team enigszins verschillend. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder).
- Point Guard: Is de spelverdeler en meestal wat kleiner en wendbaarder. Dit is de spelverdeler en meestal een wat kleinere en een zeer wendbare speler. De capaciteiten van een point guard zijn het snel kunnen passen en de balbehandeling, goed kunnen dribbelen en het spel kunnen overzien en verdelen. Bekende point guards uit uit de NBA waren bijvoorbeeld Isiah Thomas en John Stockton.
- Shooting Guard: Is een speler die vooral voor de punten moet zorgen. Deze spelers zijn vaak atletisch en wendbaar, maar toch al wel vrij lang. EEn veelzijdige scoringstechniek is belangrijk. Dit is de speler die vooral voor de punten moet zorgen. Deze speler is vaak atletisch, redelijk lang, maar blijft wel wendbaar. De techische vaardigheden met schot, dunk en andere scoringstechnieken maken dit een veelzijdige en belangrijke speler. De bekendste shooting guards zijn Michael Jordan, en Kobe Bryant.
- Center: De center is meestal de langste speler en een belangrijk aanspeelpunt in het midden. Scoren van dichtbij zijn vaardigheden die bij een center horen, maar ook verdedigen door te blokken. De center is doorgaans de langste en meest statige speler in het team. Deze speler is een belangrijk aanspeelpunt en kan van dichtbij de basket scoren. Ook is dit een belangrijke speler in het verdedigen onder de basket en het blokken van schoten van de tegenpartij. De gemiddelde lengte van een center is in de NBA is minimaal 2,08 meter lang. Rik Smits is een bekende Nederlandse center die in de NBA speelde bij de Indiana Pacers. Met een lengte van 2,24 was hij een belangrijke center in de NBA.
- Small Forward: De small forward draagt ook vooral bij aan het scoren van het team. Hoewel de naam doet vermoeden dat het om kleinere spelers gaat is dit niet zo. De small forward positie is op meerdere manieren in te vullen, met als doel om bij te dragen aan het scoren van het team. Hoewel de naam small, is een gemiddelde small forward in de NBA toch echt minimaal 1,95 meter lang. De bekendse Small Forward in de huidige NBA is Lebron James (alhoewel Lebron ook andere posities in kan vullen).
- Power Forward: De Power forward heeft lengte, kracht en agressiviteit nodig. Schieten, blokken, rebouds pakken, de power forward is vaak onder de basket te vinden. Een Power forward combineert lengte met kracht en agressiviteit. Rebounds pakken, schoten blokken en scoren van dichtbij zijn de taken van de power forward. De lengte is in de NBA gemiddeld groter dan 2,00 meter.
Francisco Elson is een Nederlandse speler die zelfs een kampioenschap won met de San Antonio Spurs.
Schottechnieken
Er zijn verschillende dribbel technieken, schottechnieken en andere specialiteiten als het blokken en stelen en rebounden van de bal. Het nemen van een goed schot vraagt om een aantal basistechnieken die je kunt oefenen. Doe je elleboog van je schothand recht onder de bal.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
- jumpshot
- hookshot
- layup
- dunken
- driepunter
- alley oop
Competities
- FIBA Basketbal
- NBA
- Rolstoelbasketbal
Basketbal Variaties
Basketball kan je 3-tegen-3 (3×3) of 5-tegen-5 spelen. Bij 3×3 mag je team uit maximaal 4 spelers bestaan waarvan er altijd 3 op het veld staan. Anders dan bij sommige andere sporten mag je bij basketball onbeperkt wisselen. Elke keer als het spel stil ligt (bijvoorbeeld als de bal uit is), mogen beide team wisselen. Basketball heeft verschillende partijvormen 3-tegen-3 (3×3) en 5-tegen-5. In de Nederlandse en buitenlandse competities wordt er 5-tegen-5 gespeeld. Bij de jeugd wordt soms als alternatief 3-tegen-3 gespeeld met als voordeel dat je vaker aan de bal komt.
Afmetingen van het Veld en de Basket
Basketbal wordt gespeeld op een basketbalveld. Dit kan zowel binnen of buiten zijn. Omdat er verschil is tussen de sportbonden in Amerika (de NBA) en de bond in Europa (FIBA), zijn de afmetingen van het veld niet helemaal gelijk. De NBA (de meest prestigieuze competitie in de wereld) speelt op een veld van 94 x 50 feet (28,7 m x 15,2 m). De driepuntslijn ligt daar ook wat verder weg, op 7,23 meter).
Er zijn verschillende manieren om een basket op te hangen. Je kan een basket aan de muur hangen of aan een paal maar er zijn ook baskets die je kan verrijden (deze zie je vaak in de sporthal). De ring heeft een diameter van 45 centimeter. Best groot want een bal past dus meer dan 2 keer door de ring heen. Het bord moet officieel 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed, maar dat wisselt nog wel eens. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed. Deze rechthoek is een hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien. Als je de bal op het bovenhoekje van het rechthoekje mikt, dan scoor bijna altijd. Topspelers schieten het liefst van afstand de bal door de ring zonder het bord te gebruiken. De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte.
Basketbalmaten
Een basketball is van rubber of leer. Er zijn 4 maten ballen:
- Maat 4 (kleinste maat): wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6. wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7 (grootste maat): wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar.
Competities en Leeftijdscategorieën
| Leeftijdscategorie | Leeftijd | Speeltijd | Baskethoogte | Balmaat |
|---|---|---|---|---|
| Senioren | 22 jaar en ouder | 4x10 | 3.05 meter | |
| U22 | 20-21 jaar | 4x10 | 3.05 meter | |
| U20 | 18-19 jaar | 4x10 | 3.05 meter | |
| U18 | 16-17 jaar | 4x10 | 3.05 meter | |
| U16 | 14-15 jaar | 4x10 | 3.05 meter | |
| U14 | 12-13 jaar | 4x10 | 3.05 meter | |
| U12 | 10-11 jaar | 8x4 | 2.60 meter | 5* |
| U10 | 8-9 jaar | 8x4 | 2.60 meter | 5 |
| U8 | 7 en jonger | 8x4 | 2.60 meter | 4* |
* in de U12 Tweede Divisie Mannen wordt gespeeld met maat 63x3
Strategie en Teamwerk
Basketbal combineert snelheid, strategie, en teamwork, wat zorgt voor een boeiend en dynamisch spel. Hoewel basketbal veel individuele sterren kent, is het een teamsport. De meest succesvolle teams hebben een sterke teamdynamiek, waar samenwerking en communicatie essentieel zijn. Een van de snelste en meest opwindende aspecten van basketbal is de fast break, waarbij teams snel de andere kant op sprinten om punten te scoren, vaak zonder dat de tegenstander tijd heeft om zich goed op te stellen.
Conclusie
Basketbal is een sport die behendigheid, strategie en teamgeest combineert. Door de regels en basisprincipes te begrijpen, kun je optimaal genieten van het spel, of je nu zelf speelt of toekijkt. Of je nu een beginner bent of een ervaren speler, er is altijd iets nieuws te leren en te ontdekken in de wereld van basketbal.
tags: #basketbal #bordspel #spelregels