Dit artikel behandelt de complexe problematiek rondom de boete die de badmintonbond heeft gekregen, de bezwaren die hiertegen zijn ingediend, en de bredere context van gegevensbescherming in de sportwereld. We zullen de verschillende aspecten van de zaak belichten, van breedtesport tot topsportfinanciering, en de juridische argumenten die door beide partijen worden aangevoerd.
Breedtesport versus Topsport: Een Spanningsveld
In de sportwereld is er vaak een spanningsveld tussen breedtesport en topsport. Breedtesport omvat alle sportactiviteiten die niet op topniveau worden beoefend. Plezier, gezondheid en sociale interactie staan hierbij voorop. Het is belangrijk dat mensen kunnen werken, studeren en programma’s kunnen volgen op één locatie. De focus ligt op het stimuleren van participatie en het bevorderen van een gezonde levensstijl. Een belangrijke factor hierbij is dat de betreffende sporttak erkend wordt.
Topsport daarentegen, richt zich op het behalen van topprestaties en het vertegenwoordigen van een land op internationaal niveau. Het omvat alle activiteiten die de opleiding van talenten tot topsporter vormen. Hierbij gelden de normen en richtlijnen van de sportbond, vastgelegd in meerjaren opleidingsplannen. Het uiteindelijke doel is het bereiken van een toppositie.
De financiering van topsport komt vaak uit verschillende bronnen, waaronder sponsoring. Dit brengt ons bij de kern van de problematiek rondom de boete van de tennisbond: het gebruik van persoonsgegevens voor commerciële doeleinden.
De KNLTB Boete: Een Overzicht
Eind december 2019 legde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond (KNLTB) een boete van €525.000 op. De reden: de KNLTB had persoonsgegevens van leden doorgegeven aan sponsoren, die de leden vervolgens benaderden met tennisgerelateerde aanbiedingen. De AP beschouwde dit als "onrechtmatige verkoop van persoonsgegevens", omdat de tennisbond geen geldige grondslag had om deze gegevens zonder toestemming van de betrokkenen te verkopen.
Lees ook: Hoofdklasse Badminton Nederland
De AP stelde vast dat de gegevens zonder toestemming aan derden waren verstrekt en achtte deze "verdere verwerking van gegevens niet meer verenigbaar met het doeleinde waarvoor deze verstrekt zijn" (doelbinding). Een zuiver commercieel belang staat haaks op het belang van betrokkenen om grip te houden op hun gegevens. Dit commerciele belang is onvoldoende dringend om als “gerechtvaardigd” te kunnen worden beschouwd.
Het Verweer van de KNLTB
De KNLTB voelde zich overvallen door de hoge boete en achtte deze disproportioneel. De bond argumenteerde dat de AP eerst had moeten waarschuwen via een norm-corrigerende brief, in plaats van direct te handhaven. De uitleg van de AP van de grondslag "gerechtvaardigd belang" zou veel te streng/beperkt zijn vergeleken met de toelichting bij de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De KNLTB beriep zich op vrijheid van ondernemerschap en ging in beroep tegen het boetebesluit.
De KNLTB verdedigde zich door te stellen dat de ledenaantallen teruglopen en de bond inventief moet zijn om in de inkomsten te blijven voorzien. Met deze inkomsten wordt de tennissport in algemene zin en toptennis in het bijzonder gesteund. De Tennisbond heeft in 2007 een ledenraadpleging gehouden over dit onderwerp en opnieuw in 2017 heeft de ledenraad ingestemd met het verstrekken van persoonsgegevens aan derden voor direct marketing.
De Juridische Grondslagen: AVG en Gerechtvaardigd Belang
De kern van de zaak draait om de interpretatie van de AVG en de grondslag "gerechtvaardigd belang". De AVG is de Europese privacywetgeving die de bescherming van persoonsgegevens regelt. Volgens de AVG is het verwerken van persoonsgegevens alleen toegestaan als er een geldige grondslag is, zoals toestemming van de betrokkene, een wettelijke verplichting, of een gerechtvaardigd belang.
De KNLTB beroept zich op het gerechtvaardigd belang. Dit houdt in dat de bond een legitiem belang heeft bij de verwerking van de gegevens, en dat dit belang zwaarder weegt dan de privacybelangen van de betrokkenen. De AP is echter van mening dat een zuiver commercieel belang, zoals het genereren van inkomsten door het verkopen van persoonsgegevens, onvoldoende is om als "gerechtvaardigd" te worden beschouwd.
Lees ook: Badminton Toernooien en Menno de Vor
De Rol van de Autoriteit Persoonsgegevens
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) is de onafhankelijke toezichthouder die de naleving van de privacywetgeving in Nederland controleert. De AP heeft de bevoegdheid om onderzoek te doen, waarschuwingen te geven, en boetes op te leggen bij overtredingen van de privacywetgeving.
In de zaak van de KNLTB heeft de AP een duidelijk signaal afgegeven: sportbonden mogen persoonsgegevens niet zomaar verhandelen voor commerciële doeleinden. De AP benadrukt dat leden expliciet toestemming moeten geven voor het delen van hun gegevens met derden.
Bezwaar en Beroep
De KNLTB heeft bezwaar gemaakt tegen het boetebesluit van de AP. De AP zal dit bezwaar beoordelen. Indien de KNLTB het niet eens is met de beslissing op het bezwaar, kan de bond in beroep gaan bij de rechtbank.
De juridische procedure kan lang duren en kostbaar zijn. De KNLTB heeft al aanzienlijke advocatenkosten gemaakt om onder de sanctie uit te komen.
Vergelijkbare Zaken en Precedenten
De zaak van de KNLTB staat niet op zichzelf. Ook andere organisaties zijn in het verleden beboet voor het schenden van persoonsgegevens. Zo kreeg het Haga-ziekenhuis in juli vorig jaar een boete van €460.000 opgelegd vanwege de onzorgvuldige omgang met patiëntgegevens. Uber is ook al eerder beboet. Deze zaken laten zien dat de AP streng optreedt tegen organisaties die de privacywetgeving overtreden.
Lees ook: Gaasperdam Badminton Toernooi: Details en Info
De Bredere Context: Datahandel in de Sportwereld
De zaak van de KNLTB is symptomatisch voor een breder probleem: de toenemende datahandel in de sportwereld. Steeds meer sportbonden gedragen zich als dataverhandelaar, zonder dat leden daar toestemming voor geven. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, omdat het de privacy van de leden in gevaar brengt.
Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, zei eind 2018 tegen Nieuwsuur: "Bonden mogen persoonsdata gebruiken om verenigingen te laten draaien en mensen te laten sporten, niet om ze te verhandelen. Je moet echt élk lid vragen: vindt u het goed dat ik uw gegevens verkoop aan bedrijf X of Y? Pas dan mag het."
De Financiële Impact
De boete van €525.000 is een flinke hap uit het eigen vermogen van de KNLTB, dat ruim zes miljoen euro bedraagt. Daarnaast heeft de bond aanzienlijke advocatenkosten gemaakt om onder de sanctie uit te komen. De financiële gevolgen van de zaak zijn dus aanzienlijk.
Limburgs Belang
In de context van sportfinanciering is het interessant om te kijken naar de rol van de provincie Limburg. De provincie Limburg heeft criteria opgesteld voor het ondersteunen van sportprojecten. Een van de criteria is dat er sprake moet zijn van een Limburgs belang. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat het project bijdraagt aan de ontwikkeling van de sport in Limburg, of dat het de naamsbekendheid van Limburg vergroot. De criteria omvatten onder andere:
- A.
- B.
Provincie Limburg 2017 e.v.
- op basis van een volledige werkweek, of zo veel minder als de functie-omvang is.
- 11.
- 13.
- 15.
Het is belangrijk dat sportbonden en andere organisaties die een beroep doen op provinciale subsidies, voldoen aan deze criteria.